«اعتمادآنلاین» از چند و چون آموزش آنلاین در کشور گزارش می‌دهد:
برابری، حلقه مفقود آموزش آنلاین کشور/ دانش‌آموزان و دانشجویان مناطق کم‌برخوردار چه سهمی از این سیستم آموزشی می‌برند؟/ برزگر، فعال دانشجویی: باید امکان حذف ترم بدون احتساب در سنوات برای همه دانشجویان لحاظ شود
متولیان آموزش با جایگزینی آموزش مجازی، به زعم خود، سعی در ادامه مسیر تحصیل در دوران قرنطینه داشتند؛ اقدامی که مانع توقف سیر تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان کشور شود. اما این پروژه تا چه اندازه موفقیت‌آمیز بوده است؟
اعتمادآنلاین| نیلوفر حامدی- با شیوع کرونا در کشور و آغاز قرنطینه، مدارس و دانشگاه‌ها نخستین مراکزی بودند که تعطیل شدند. حالا هم که فعالیت بسیاری از اصناف به روال پیش از کرونا بازگشته است، مراکز آموزشی کماکان تعطیل هستند.
البته متولیان آموزش با جایگزینی آموزش مجازی، به زعم خود، سعی در ادامه مسیر تحصیل در دوران قرنطینه داشتند؛ اقدامی که مانع توقف سیر تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان کشور متوقف شود. اما این پروژه تا چه اندازه موفقیت‌آمیز بوده است؟
نگاهی به اوضاع مدارس به خوبی نشان می‌دهد همه چیز همان تصاویری نیست که ما در تهران و سایر شهرهای بزرگ و کوچک می‌بینیم. اگرچه اعداد و آمار درباره کیفیت مدارس در سطح کشور متفاوت است، اما طبق آخرین اخبار و به گفته رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس، بیش از 400 مدرسه خشتی و گلی در کشور وجود دارد. از سوی دیگر، پروژه آبادسازی مدارس در مناطق سیل‌زده هم به واسطه شیوع کرونا به طور کامل متوقف مانده است، پروژه‌ای که بخش اعظم بار آن بر دوش خیرین مدرسه‌ساز کشور است. ضمن اینکه هنوز پرونده مدارسی با بخاری نفتی و امکانات محدود بر سر جای خود باقی مانده‌اند.
در چنین شرایطی، آیا اساساً مطرح کردن آموزش آنلاین اعتباری دارد؟ بگذریم که حتی در همان شهرهای بزرگ مثل تهران هم دانش‌آموزان ساکن در مناطق فقیرنشین هیچ دسترسی‌ای به موبایل هوشمند، لپ‌تاپ و اینترنت ندارند. با این حساب، آیا نباید در انتظار ترک تحصیل در مناطق کم‌برخوردار کشور باشیم؟
بیانیه‌ای برای تحریم؛ #نه_به_آموزش_مجازی
همین وضعیت در فضای دانشگاهی هم دیده می‌شود. میزان دسترسی دانشجویان به ملزومات حضور در کلاس‌های آنلاین و مجازی هم در تمام کشور برابر نیست.
«ما ادامه ترم تحصیلی با تحمیل آموزش مجازی به دانشجویان را در راستای اهداف آموزش عالی نمی‌دانیم. آموزشی بی‌کیفیت، فاقد برنامه و افق مشخص و مهم‌تر از همه: نابرابر.» این برشی از بیانیه‌ای است که از سوی شورای صنفی دانشجویان کشور منتشر شد، بیانیه‌ای که همه دانشجویان کشور را به این تحریم فرا می‌خواند.
محمد برزگر، فعال دانشجویی، در گفت‌و‌گو با اعتمادآنلاین درباره شرایط به‌وجودآمده در سیستم آموزش عالی عنوان می‌کند: «موضوعی که ما درباره‌اش صحبت می‌کنیم تنها محدود به فضای دانشگاهی نیست. الان دانش‌آموزان هم دچار این مشکل هستند. اتفاقاً اگر آمار دانشجویانی که به موبایل هوشمند یا لپ‌تاپ دسترسی دارند نزدیک به 70 درصد باشد، این رقم در بین دانش‌آموزان به مراتب پایین‌تر است. از سوی دیگر میزان دسترسی به اینترنت هم یکسان نیست. در بسیاری از مناطق کشور هیچ‌گونه دسترسی‌ای به اینترنت وجود ندارد. در چنین شرایطی قطعاً امر آموزش برای تمام مردم به طور یکسان رخ نخواهد داد.»
تکلیف شهریه‌هایی که برای دوره حضوری داده شد چه می‌شود؟
او سرنوشت بودجه‌هایی را که به واسطه غیبت دانشجویان در دانشگاه‌ها صرف نمی‌شود محل پرسش قرار می‌دهد: «آموزش مجازی با آموزش حضوری متفاوت است. در دانشگاه برای هر کدام از این اشکال تحصیلات، هزینه و بودجه متفاوتی در نظر گرفته شده است. در حال حاضر تمامی این هزینه‌ها در دانشگاه تغییر کرده است. امکاناتی که پیشتر در محیط دانشگاه در اختیار دانشجویان بود، مثل آب و برق و گاز و اینترنت، دیگر استفاده نمی‌شود. سلف دانشگاه که تا پیش از دوران قرنطینه بودجه قابل توجهی را به خود اختصاص می‌داد از کار افتاده است. شهریه‌هایی که دانشجویان برای استفاده از تحصیلات حضوری پرداخت کرده‌اند چه می‌شود؟ تمامی این موارد مبالغ و هزینه‌هایی هستند که باید به آنها پرداخته شود. از سوی دیگر، قرنطینه و کرونا و سبب شده دانشجویان در خانه‌هایشان بمانند؛ یعنی تمامی این هزینه‌ها بر دوش خود دانشجو افتاده است. آموزش مجازی هم که به طور علنی با نابرابری موجود در بین دانشجویان و نقاط مختلف کشور ارائه می‌شود، اما مسئولان معتقدند سیستم آموزشی را پیش می‌برند و اتفاقاً مدعی هستند که خیلی هم با روش مدرنی این کار را انجام می‌دهند.»
او با اشاره به بخشنامه وزارت علوم می‌گوید: «وزارت علوم در نیمه دوم فروردین‌ماه بخشنامه‌ای صادر کرد که در آن امکان حذف ترم، بدون احتساب سنوات، برای برخی از دانشجویان قائل شده است. اما مشکل اینجاست که این بخشنامه ادبیات بسیار کلی‌گویانه‌ای دارد و به راحتی امکان برداشت‌های متفاوت را به رؤسا و مسئولان دانشگاهی می‌دهد. کمااینکه همان روز اول هم که خبرش رسید، تا چند روز همه دانشجویان درگیر این بازی و جو رسانه‌ای بعد از خبر شدند و خیال‌شان راحت بود. اما کم‌کم مشخص شد که بخشنامه هیچ الزامی برای دانشگاه‌ها قائل نشده است و تنها اعلام کرده که دانشجویی که بخواهد از این امکان استفاده کند مجاز است. در معنای حقوقی هم مجاز بار مشخص خودش را دارد و دست دانشگاه را برای تصمیم‌گیری متفاوت باز می‌گذارد.»
بخشنامه وزارت علوم یک کلی‌گویی محض بود
برزگر دانشگاه پلی‌تکنیک را مثال می‌زند: «کمااینکه همین الان دانشگاه پلی‌تکنیک با بخشنامه عملاً مخالفت کرده است. خواسته ترم ادامه پیدا کند و تنها افرادی که دلایل موجه دارند می‌توانند درخواست‌شان را ارائه دهند. تازه پس از این مرحله، درخواست‌ها به دست مسئولان دانشگاه می‌رسد و آنها باید به بررسی آن بپردازند و مشخص نیست با چه تعدادی از درخواست‌ها موافقت می‌شود.»
شرایط حاکم برای دانشجویانی که باید از پایان‌نامه خود دفاع کنند هم سخت است: «این موضوع درباره دانشجویانی که باید ارائه پروپوزال یا دفاع از پایان‌نامه داشته باشند هم صدق می‌کند. در حالی که حضور در دانشگاه در تضاد با تمام پروتکل‌هایی است که از سوی متولیان نظام بهداشتی اعلام شده و نقض کامل طرح فاصله‌گذاری اجتماعی محسوب می‌شود، اما دانشگاه از دانشجویان خواسته که دفاع‌شان را به طور حضوری انجام دهند. حال آنکه این روش ارائه باعث ایجاد تجمع و احتمال افزایش شیوع بیماری کرونا می‌شود.»
این فعال دانشجویی معتقد است رویه فعلی برابری در ارائه خدمات سیستم آموزشی را نقض می‌کند: «افرادی که می‌خواهند به این روند ادامه دهند و با دانشگاه‌ها و وزارت علوم رویه مشابهی دارند، مشکلی بر سر راه‌شان قرار ندارد و کسی مانع کارشان نشده است. پس اگر عجله دارند که هرچه سریع‌تر ترم را تمام کنند، بدون هیچ خللی می‌توانند به کارشان برسند. اما مشکل درباره گروهی است که با مقاومت و ممانعت از سوی دانشگاه روبه‌رو هستند و می‌خواهند از فرصت حذف ترم بدون احتساب در سنوات استفاده کنند. نمی‌توان کتمان کرد که رویه فعلی، یعنی آموزش آنلاین، رویه برابر و یکسان برای تمامی دانشجویان کشور نیست.»
لغو هر شکلی از آموزش مجازی اعم از برگزاری کلاس‌ها، تحویل تکالیف، امتحان‌ها و تعلیق شدن ترم جاری، استرداد مبلغ شهریه و همچنین هزینه خوابگاهی که از سوی دانشجویان دانشگاه‌های آزاد، شبانه، غیرانتفاعی و پیام‌نور پرداخت شده به حساب داشجویان، ایجاد تسهیلات لازم و بدون قید و شرط برای فارغ‌التحصیلی دانشجویان ترم آخر که در نیم‌سال دوم 98-99 مشغول تحصیل‌اند و دانشجویان ارشد و دکتری که مشغول تهیه پایان‌نامه هستند و پذیرش ظرفیت‌های جدید برای ترم آتی مطابق آنچه بر اثر تعلیق ترم جاری و حذف کامل آموزش مجازی رقم خواهد خورد درخواست‌های دانشجویان از وزارت علوم است.
دروس عملی را که نمی‌شود آنلاین برگزار کرد
فارغ از اینکه این شکل از ارائه آموزش در سطح کشور و برای مردمی که فاصله طبقاتی محسوسی در جامعه‌شان وجود دارد تا چه اندازه زیر سوال است، این نوع از آموزش از نظر کیفیت آموزشی هم در بوته نقد است.
بازخوردهای دانشجویان از کیفیت آموزش و شیوه انتقال مطالب، مورد بحث بودن نحوه اتخاذ امتحانات پایان ترم، تعطیل شدن دروس عملی که با آموزش آنلاین برگزاری‌شان ممکن نیست و اثرگذاری آن بر سایر دروس تئوری، زیر سوال رفتن دوره دکتری که اساس مبتنی بر بحث و پژوهش در کلاس است و در این شکل از آموزش آنلاین باز هم زیر سوال است، همه و همه مواردی است که ادامه آموزش در دانشگاه‌ها را به شدت دچار مشکل می‌کند. گویی متولیان نظام آموزش کشور تنها خواسته‌اند وقفه‌ای در روند آموزشی صورت نگیرد، بدون توجه به اینکه ادامه این روند، با چه کیفیتی انجام می‌شود.
بیانیه‌های دانشجویی در سال‌های اخیر همواره بازخوردهای متفاوتی داشته است. اینکه وزارت علوم نسبت به این بیانیه و ادله مطرح‌شده از سوی دانشجویان چه واکنشی نشان دهند موضوعی است که در آینده روشن خواهد شد.
دیدگاه تان را بنویسید