ایران می‌تواند طبق برجام، اجرای برجام را متوقف کند

اعتمادآنلاین| نماینده تهران با بیان اینکه ما در مجلس به دنبال خروج از برجام نیستیم، تصریح کرد: ما در مجلس شورای اسلامی به دنبال اجرای کامل برجام هستیم آن هم مطابق خود برجام و قطعامه 2231 که پشتوانه برجام است.

حجّت‌الاسلام سیّدمحمود نبویان، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی با اشاره به احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی آمریکا به تشریح برنامه مجلس شورای اسلامی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا و دنباله‌روی اروپایی‌ها از این کشور پرداخت.

محل تعجب است که چرا ظریف و عراقچی مکانیسم ماشه را پذیرفتند؟

وی با بیان اینکه متأسفانه از بندهای 36 و 37 برجام به بعد، بندهایی پذیرفته‌ شده که بسیار محل تعجّب است، اظهار داشت: من نمی‌گویم مذاکره‌کنندگان ایرانی مثل آقایان ظریف و عراقچی قصدی داشته‌اند، امّا باید گفت غفلت کامل صورت گرفته است.

نبویان ادامه داد: در برجام آمده است که اگر هر یک از طرف‌های برجام به طرف دیگر اعتراض کند که شما چرا به تعهدات برجامی‌تان عمل نکرده‌اید، پرونده ایران می‌تواند به شورای امنیت سازمان ملل برود و فرآیندی را طی می‌کند. یعنی مثلاً ‌اگر آمریکا یا انگلیس به ایران اعتراض کنند که شما چرا گام‌هایی را برای اجرای کاهش تعهدات برداشته‌اید، پرونده ایران به شورای امنیت می‌رود. از آن طرف هم اگر ایران اعتراض کند که ما تمام تعهدات‌مان را انجام داده‌ایم و شما چرا علی‌رغم قول خود در برجام، همه تحریم‌ها را برنمی‌دارید، باز پرونده ما به شورای امنیت می‌رود. خروجی این فرآیند هم این خواهد بود که تمام قطعنامه‌های تحریمی برمی‌گردد. در واقع صرف اینکه ایران اعتراض کند، دوباره قطعنامه‌ها برمی‌گردند.

عضو کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس نهم افزود: فرض کنید شما به بنگاه رفته‌اید و می‌خواهید ماشینی را معامله کنید. صاحب بنگاه به شما می‌گوید اگر قرارداد را فسخ کردی باید بیست میلیون تومان خسارت باید بدهی. همچنین اگر من قرارداد را فسخ کردم باز تو باید بیست میلیون خسارت بدهی! یعنی در هر صورت قطعنامه‌های تحریمی برمی‌گردد.

نبویان با بیان اینکه پذیرفتن این موضوع در برجام، غفلت کامل یا عدم فهم درست یا ضعف مذاکره‌کنندگان ما را می‌رساند، با طرح این سؤال که در چنین شرایطی ایران باید چکار کند، اظهار داشت: چاره این است که ما به‌طور کامل به برجام عمل کنیم.

فرض کنید شما به بنگاه رفته‌اید و می‌خواهید ماشینی را معامله کنید. صاحب بنگاه به شما می‌گوید اگر قرارداد را فسخ کردی باید بیست میلیون تومان خسارت باید بدهی. همچنین اگر من قرارداد را فسخ کردم باز تو باید بیست میلیون خسارت بدهی! یعنی در هر صورت قطعنامه‌های تحریمی برمی‌گردد.

وی با بیان اینکه خود برجام به ما می‌می‌گوید که ایران می‌تواند در چنین شرایطی، اجرای برجام را متوقف کند، تصریح کرد: ملّت عزیز ایران توجه داشته باشند که ما به نمایندگی از آنان در مجلس به دنبال خروج از برجام نیستیم، بلکه ما می‌گوییم به‌طور کامل به برجام عمل کنید، چرا که به حکم برجام باید اجرای برجام متوقف شود. هم قوانین بین‌المللی و هم قوانین داخلی ایران، ما را ملزم می‌کند که اجرای برجام را متوقف کنیم.

نبویان در توضیح سخنان خود گفت: هم قطعنامه 2231 که پشتوانه برجام است و هم خود برجام در بندهای متعددی تصریح داشته‌ که تحریم‌های ایران باید لغو شود.در بند 19 برجام به لغو این تحریم‌ها تصریح داشته است: نقل‌وانتقالات مالی بین اشخاص و نهادهای اروپایی، فعالیت‌های بانکی، ارائه خدمات بیمه، ارائه خدمات پیام‌رسانی، حمایت مالی از تجارت با ایران، تعهدات به اعطای وام‌های بلاعوض، واردات و حمل نفت، ‌فراورده‌های نفتی، گاز و فراورده‌های پتروشیمی و...

تعهد اروپا و آمریکا به لغو تحریم‌های ایران مطابق برجام

وی با بیان اینکه تعهد به لغو تحریم‌های ایران مربوط به اروپا نیست، گفت: بند 21 برجام می‌گوید آمریکا هم مؤظف است که تحریم‌های مربوط به هسته‌ای از جمله معاملات مالی و بانکی با بانک‌ها و موسسات ایرانی، معاملات به ریال با ایران، ارائه اسکناس دلار آمریکایی به دولت ایران، خدمات پیام‌رسانی، خدمات بیمه‌ای، معاملات با بخش انرژی ایران، خرید گاز و نفت ایران و... را لغو کند.

نماینده تهران ادامه داد: بند 24 برجام می‌گوید اتحادیه اروپایی و ایالات متحده در پیوست 2 فهرست کامل و جامعی از تحریم‌ها یا اقدامات محدودیت‌ساز مرتبط با برنامه هسته‌ای را مشخص و آن‌ها را مطابق با پیوست 5 لغو کنند. پیوست دو همچنین می‌گوید اثرات لغو تحریم‌های ایران روز اجرای برجام مشخص خواهد شد.

نبویان با یادآوری اینکه روز اجرای برجام 27 دی 94 بود و اکنون سال 99 است، اظهار داشت: همه می‌دانند که این تحریم‌ها لغو نشد و حالا باید ببینیم که ایران چه اقدامی می‌تواند انجام دهد؟

وی ادامه داد: در بند 26 آمده است که آمریکا و اروپا موظف هستند که اولاً تحریم‌های جدید علیه ایران اعمال نکنند، ثانیاً تحریم جدید وضع نکنند. حالا سؤال از ملت ایران و مسئولان این است که آیا تحریم‌ها برداشته شد؟ خیر. آیا تحریم‌های جدید وضع شد؟ بله. یعنی خلاف اندر خلاف. حالا باید چکار کرد؟

نبویان افزود: بند 26 به ما می‌گوید ایران اعلام کرده است که تحمیل یا بازگرداندن تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست 2 یا وضع تحریم‌های جدید هسته‌ای را به منزله مبنایی برای توقف کلی یا جزئی اجرای تعهدات خود وفق برجام تلقی خواهد کرد. پس بند 26 به ما می‌گوید اگر تحریم‌ها برداشته نشد و تحریم جدید آمد، ایران باید این را مبنایی برای توقف جزئی یا کلی برجام تلقی کند.

نماینده تهران با بیان اینکه بند 28 برجام می‌گوید طرفین متعهد هستند برجام را اجرا و از هرگونه اقدام متعارض با برجام خودداری کنند، اظهار داشت: بنابراین خود برجام به ما می‌گوید می‌توانید برجام را متوقف کنید.

بند 26 به ما می‌گوید ایران اعلام کرده است که تحمیل یا بازگرداندن تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست 2 یا وضع تحریم‌های جدید هسته‌ای را به منزله مبنایی برای توقف کلی یا جزئی اجرای تعهدات خود وفق برجام تلقی خواهد کرد. پس بند 26 به ما می‌گوید اگر تحریم‌ها برداشته نشد و تحریم جدید آمد، ایران باید این را مبنایی برای توقف جزئی یا کلی برجام تلقی کند.

نبویان در تشریح مکانیسم ماشه گفت: بند 36 برجام می‌گوید اگر طرفی به طرف دیگر اعتراض کند که چرا به تعهدات خود عمل نکرده‌اید، اول باید به کمیسیون مشترک اعتراض کند. کمیسیون مشترک که متشکل از معاونان وزرای خارجه اعضای برجام است 15 روز فرصت دارد این شکایت را بررسی کند. اگر اختلاف حل نشد باید به وزیران خارجه ارجاع دهند. وزیران خارجه هم 15 روز فرصت دارند که اختلاف را حل و فصل کنند.

وی افزود: اگر اختلاف باقی بماند، در مرحله بعد کمیته 3 نفره مشورتی تشکیل می‌شود و این کمیته 15 روز فرصت دارند تا نظر مشورتی بدهند. اگر باز اختلاف باقی ماند و طرفِ شاکی راضی نشد، این نقطه مبنایی است برای یکی از این دو اقدام: ابتدا اینکه تعهدات خودتان را ذیل برجام متوقف کنید. یعنی چنانچه شاکی معتقد باشد که موضوع مربوط به عدم پایبندی اساسی می‌باشد آنگاه آن طرف می‌تواند موضوع فیصله نیافته را به‌عنوان مبنای توقف کلی و یا جزئی اجرای تعهداتش وفق برجام قلمداد کند، یا در غیر اینصورت، شکایت خود را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ابلاغ کند.

ایران می‌تواند طبق برجام، اجرای برجام را متوقف کند

عضو کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس نهم اظهار داشت: ایران طبق این دو بند می‌تواند اجرای برجام را متوقف کند. نکته بعد اینکه بند 37 می‌گوید اگر پرونده به شورای امنیت برود، برای اینکه لغو قطعنامه‌ها ادامه پیدا کند، باید یکی از اعضای شورای امنیت یک پیش‌نویس و قطعنامه‌ای را صادر کند و مطابق آن خواستار ادامه لغو قطعنامه‌های شورای امنیت شود. این مورد عجیبی است که دوستان ما در مذاکرات پذیرفته اند. این بدین معناست که اگر چین یا روسیه چنین پیش‌نویسی را مطرح کنند، آمریکا خیلی راحت آن را وتو می‌کند و دیگر لغو قطعنامه‌ها ادامه نخواهد یافت.

نبویان ادامه داد: این در حالی است که باید در برجام اینطور ذکر می‌شد که برای عدم لغو قطعنامه‌ها نیاز به پیش‌نویس و ارائه درخواست است. در آن صورت، اگر آمریکا چنین درخواستی می‌داد، چین و روسیه آن را وتو می‌کردند و به نفع ما می‌شد، امّا در برجام برعکس عمل شده است. حال اگر پرونده به شورای امنیت رفت، اگر هیچ کشوری قطعنامه‌ای ندهد و متقاضی ادامه لغو قطعنامه‌ها نشود، ظرف 30 روز تمام قطعنامه‌های قبلی برمی‌گردد.

وی تصریح کرد: با این وجود، آمریکا حق اجرای مکانیسم ماشه را ندارد چرا که از برجام خارج شده و اختیار استفاده از مکانیسم ماشه را از خود سلب کرده، اگرچه آن‌ها هیچ‌گاه با منطق رفتار نخواهند کرد.

دومین سندی که حق توقف برجام را به ایران می‌دهد قطعنامه 2231 است

نماینده تهران، با بیان اینکه سند دومی که به ایران حق می‌دهد برجام را متوقف کند، قطعنامه 2231 است، خاطرنشان کرد: در بند 5 این قطعنامه آمده که از مدیرکل آژانس درخواست می نمایند به محض اینکه آژانس اقدامات انجام شده ایران و تعهدات این کشور را راستای‌آزمایی کرد گزارشی را به شورای حکام و شورای امنیت ارائه دهد. بند 7 می‌گوید متعاقب دریافت گزارش، مفاد قطعنامه‌های تحریمی علیه ایران لغو شود.

بند 37 می‌گوید اگر پرونده به شورای امنیت برود، برای اینکه لغو قطعنامه‌ها ادامه پیدا کند، باید یکی از اعضای شورای امنیت یک پیش‌نویس و قطعنامه‌ای را صادر کند و مطابق آن خواستار ادامه لغو قطعنامه‌های شورای امنیت شود. این مورد عجیبی است که دوستان ما در مذاکرات پذیرفته اند. این بدین معناست که اگر چین یا روسیه چنین پیش‌نویسی را مطرح کنند، آمریکا خیلی راحت آن را وتو می‌کند و دیگر لغو قطعنامه‌ها ادامه نخواهد یافت.

وی ادامه داد: در بند 11 قطعنامه آمده که اگر پرونده ایران به شورای امنیت رفت، ظرف 10 روز رئیس شورا می‌تواند قطعنامه بدهد که لغو تحریم‌ها ادامه داشته باشد و به رأی گذاشته شود. بند 12 می‌گوید اگر قطعنامه‌ای بر ادامه لغو تحریم‌ها مصوب نشد، پس از سی‌امین روز، از نیمه شب سی و یکیمن روز تمام مفاد قطعنامه‌ها باید برگردد.

نبویان افزود: بند 13 قطعنامه می‌گوید اگر مفاد قطعنامه‌های پیشین در راستای بند 12 کلاً یا جزئاً اعمال شود ایران آن را به عنوان مبنایی برای توقف اجرای تعهدات خود وفق برجام تلقی خواهد نمود. پس بند 13 قطعنامه 2231 هم می‌گوید برجام را متوقف کنید. بنابراین در راستای اجرای برجام و قطعنامه 2231 ایران در صورتی که مکانیسم ماشه عملیاتی بشود یا تحریمی برگردد که برگشته است، ایران باید اجرای برجام را متوقف کند تا زمانی که طرف‌های مقابل تحریم‌ها را برگردانند.

نماینده تهران، سومین موردی که ایران به استناد به آن می‌تواند اجرای برجام را متوقف کند، قوانین داخلی کشورمان دانست و گفت: در یکشنبه سیاهی که مجلس، طرح سه ماده‌ای مربوط به برجام را تصویب کرد، طرحی 9 ماده ای تصویب شد که بند 3 آن می‌گوید دولت موظف است هرگونه عدم پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم‌ها یا بازگرداندن تحریم‌های لغو شده یا وضع تحریم تحت هر عنوان دیگری را به دقت رصد کرده و اقدامات متقابل در جهات احقاق حقوق ملت انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف کند. توسعه سریع برنامه ی هسته‌ای را سامان دهد به طوری که ظرف دو سال ظرفیت غنی سازی به 190 هزار سو افزایش یابد.

نبویان به نامه مقام معظم رهبری به روحانی در 29 مهر 94 اشاره کرد و گفت: در شروط 9 گانه مقام معظّم رهبری آمده که وضع هرگونه تحریم در هر سطح و هر بهانه‌ای مثل تروریسم و حقوق بشر از سوی هر کدام از کشورهای طرف برجام، موجب نقض برجام می‌شود و مطابق بند 3 مصوبه اخیر مجلس، دولت موظف است اجرای برجام را متوقف کند.

ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت ربطی به توقف NPT ندارد

وی ادامه داد: بنابراین هم قوانین بین‌المللی به ما می‌گوید اجرای برجام را متوقف کنید هم قوانین داخلی. از جمله مواردی که خیلی مهم است و باید متوقف کنیم، این است که هنوز الزام داریم که به غربی‌ها امکان دسترسی به اماکن نظامی را بدهیم که این مورد زیر سر اجرای پروتکل الحاقی است. اجرای این پروتکل را هم باید متوقف کنیم چرا که این مراکز ناموس ملت هستند، اگر دشمن به آن‌ها دسترسی پیدا کند و اطلاعات را به‌دست بیاورد، مشکلات زیادی برای ما پیش خواهد آمد.

در یکشنبه سیاهی که مجلس، برجام را تصویب کرد، طرحی 9 ماده ای تصویب شد که بند 3 آن می‌گوید دولت موظف است هرگونه عدم پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم‌ها یا بازگرداندن تحریم‌های لغو شده یا وضع تحریم تحت هر عنوان دیگری را به دقت رصد کرده و اقدامات متقابل در جهات احقاق حقوق ملت انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف کند.

نبویان با بیان اینکه ممکن است گفته شود که اگر ما اجرای پروتکل را متوقف کنیم، پرونده ما به شورای امنیت می‌رود، گفت: جواب این است که آیا اگر ما برجام را کامل اجرا کنیم پرونده به شورای امنیت می‌رود؟ پس اصلاً چرا برجام را پذیرفتیم؟ مگر شما برجام را نپذیرفتید تا به کل محتوای آن عمل کنید؟ خب ما هم می‌گوییم به همه برجام عمل کنید.

عضو کمیسیون ویژه برجام در مجلس نهم گفت: نکته دوم این است که چه پرونده ما به شورای امنیت برود چه نرود، غربی‌ها مطابق هیچ قانونی عمل نمی‌کنند. آن‌ها قدرت دارند و این کار را انجام می‌دهند. پرونده ما چه زمانی به شورای امنیت رفت؟ بهمن 84 کسانی که می‌گویند اگر اجرای پروتکل را متوقف کنیم، پرونده به شورای امنیت می‌رود، توجه کنند که ما از سال 82 تا 84 داشتیم پروتکل الحاقی را اجرا می‌کردیم و در عین حال، قبل از اینکه از آن خارج شویم پرونده را به شورای امنیت فرستادند و ما بعد از اینکه پرونده به شورا رفت از پروتکل خارج شدیم نه قبل از آن.

نبویان در بیان جزئیات روند پذیرش پروتکل الحاقی توسط ایران و خروج از آن گفت: در تاریخ 82/3/29 شورای حکام اولین قطعنامه را علیه ایران صادر کرد و گفت که پروتکل را بپذیرید. البرادعی در 82/7/24 در سفر به ایران و دیدار با آقای روحانی که از مهر 82 تا خرداد 84 مسئول پرونده هسته‌ای ما در دولت اصلاحات بود، می‌خواهد تا پروتکل الحاقی را اجرا کنیم. چهار روز بعد آقای خاتمی رئیس‌جمهور وقت در مصاحبه مطبوعاتی آمادگی ایران را برای اجرای پروتکل الحاقی اعلام می‌کند. یک روز بعد، سه وزیر خارجه آلمان انگلستان و فرانسه به ایران می‌آیند و به دیدار روحانی می‌روند که روحانی در آن دیدار می‌گوید ما آماده اجرای پروتکل هستیم.

روایت البرادعی از امتیاز انحصاری روحانی و خاتمی به غرب

نماینده تهران ادامه داد: در قطعنامه دوم که در تاریخ 82/9/5 صادر شد از ایران درخواست اجرای پروتکل می‌شود و سه روز بعد حسن روحانی اعلام می‌کند که ما آماده‌ایم انجام دهیم. بعد از 22 روز آقای علی اکبر صالحی نماینده ایران در آژانس در 82/9/28 رسماً پروتکل الحاقی را امضاء می‌کند. البرادعی در کتاب «عصر فریب» خود می‌گوید این یکی از امتیازات انحصاری بود که ایران به طرف غربی داد.

نبویان درباره آسیب‌های اجرای پرتکل الحاقی گفت: افشای اطلاعات محرمانه مراکز مهمی از جمله پارچین، سایت شهید کلاهدوز، سایت مالک اشتر و ... ناشی از اجرای این پروتکل است که 26 بار به آن‌ها دسترسی بازرسی داده شد.

وی ادامه داد: علی رغم این همه همکاری 20 ماه تعلیق داوطلبانه فعالیت‌های هسته‌ای، هزار صفحه گزارش از مراکز ایران، دسترسی به امکان ما و بازجویی از متخصصین ایرانی، در 84/7/3 قطعنامه هشتم علیه ایران در شورای حکام صادر شد و اعلام شد که پرونده ایران به شورای امنیت می‌رود.

نماینده مجلس اظهار داشت: در حالی که مرداد سال 84 روحانی از مسئولیت شورای عالی امنیت کنار رفت، ما همچنان مشغول اجرای پروتکل الحاقی بودیم و مجلس در 84/9/1 قانون الزام دولت به تعلیق اقدامات داوطلبانه در صورت ارجاع پرونده ایران به شورا را تصویب کرد. شورای حکام در 84/11/15 نشست اضطراری برگزار می‌کند و نهمین قطعنامه علیه ایران را صادر و پرونده را به شورای امنیت می‌فرستند. با این حال ما هنوز مشغول اجرای پروتکل بودیم تا اینکه آقای احمدی نژاد در همان روز با دستور به رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام کرد که ما از فردا فقط تعهدات پادمان را قبول داریم و دیگر پروتکل الحاقی را اجرا نمی‌کنیم.

نبویان افزود: بنابراین پرونده ما به خاطر خروج از پروتکل الحاقی به شورا نرفت، بلکه قبل از آن به شورا رفته بود. و این نشان می‌دهد که اتفاقاً غربی‌ها اهل منطق نیستند و ما باید قاطعانه بایستیم.

مجلس به‌دنبال خروج از برجام نیست

نماینده تهران با بیان اینکه ما در مجلس به دنبال خروج از برجام نیستیم، تصریح کرد: ما در مجلس شورای اسلامی به دنبال اجرای کامل برجام هستیم آن هم مطابق خود برجام و قطعامه 2231 که پشتوانه برجام است. بر اساس برجام و قطعنامه 2231 اگر تحریم‌ها برگردند که برگشته است، ایران باید اجرای برجام را متوقف کند.

نبویان با طرح این سؤال که توقف اجرای برجام چه فایده‌ای به دنبال خواهد داشت؟ گفت: اقدام مجلس، این ابزار را دست دولت خواهد داد که به آمریکا و طرف غربی بگوید اگر تحریم‌ها را برنداشتید ما برجام را اجرا نخواهیم کرد. اگر برجام برایتان مهم است و می‌خواهید اجرا شود، تحریم‌ها را بردارید. در واقع ما داریم ابزار محکمی را به دست دولتمردان می‌دهیم تا بتوانند تحریم‌های ناجوانمردانه و ظالمانه را بردارند.

منبع: فارس