مراحل مطالبه مهریه؛ از ابتدا تا پایان

یکی از مشکلات زنانی که قصد دارند به هر دلیل مهریه خود را مطالبه کنند این است که نمی‌دانند از چه طریقی باید اقدام کنند و چگونه خواسته خود را پی بگیرند؛ به ویژه که اخیراً تغییراتی نیز در مراحل دریافت مرحله ایجاد شده است. نسترن مه‌آبادی، حقوقدان و وکیل دادگستری، در یادداشتی برای اعتمادآنلاین مراحل پیگیری این درخواست را توضیح داده است.

تعریف مهریه

مهریه مالی است که مرد بنا بر شرع، مقررات و عادات و رسوم به موجب عقد به زن می‌پردازد که صداق، صداقیه و کابین نیز نامیده می‌شود. مهریه مختص حقوق اسلام است و از این طریق وارد مقررات ایران شده است. به موجب ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی: «به مجرد عقد، زن مالک مهر می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.»

یعنی به محض انعقاد عقد نکاح زوجه مالک مهر می‌شود و این مالکیت نسبت به نصف مهر مستقر است و با وقوع رابطه زناشویی به طور کامل محقق می‌شود. مبحث مهریه و ماهیت آن و شرایط و اقسام آن بسیار گسترده است و با توجه به اینکه موضوع ما در این نوشته نحوه مطالبه مهریه است در ادامه به این مهم می‌پردازیم . 

نحوه مطالبه مهریه

برای آنکه زن بتواند مهریه خود را مطالبه کند اولین اقدام، مراجعه به دفتر ازدواجی است که سند ازدواج در آنجا تنظیم شده است. زوجه یا نماینده او باید به صورت مکتوب، درخواست صدور اجراییه برای مهریه بدهد. در صورتی که دفترخانه تنظیم‌کننده سند ازدواج به هر علتی موجود نباشد باید به دفترخانه‌ای که کفالت آن را بر عهده دارد، مراجعه کرد.

سردفتر بعد از احراز هویت خانم یا نماینده او با توجه به سند ازدواج اجراییه صادر می‌کند. شایان ذکر است زن هم می‌تواند نسبت به تمام مهر خود تقاضای اجراییه کند و هم نسبت به قسمتی از آن. برای نمونه خانمی که دارای مهریه به میزان ۱۱۰ عدد سکه تمام بهار آزادی است می‌تواند نسبت به کل این ۱۱۰ عدد تقاضای اجراییه کند یا برای مقداری از آن به عنوان مثال برای ۸۰ عدد سکه اقدام کند. با صدور اجراییه نسبت به میزان مهر درخواستی زوجه، اجراییه به همراه یک پاکت توسط سردفتر به او تسلیم می‌شود. داخل پاکت مهر و موم‌‌شده مراتب مربوط به صدور اجراییه است که باید یک نسخه از آن به زوج ابلاغ شود.

زوجه پس از آنکه پاکت فوق‌الذکر را به نشانی زوج که در سند ازدواج آمده است به موجب پست سفارشی دو قبضه ارسال کرد، باید به همراه رسید قبض و اجراییه و سند ازدواج (یا رونوشت آن) به اداره اجرای مفاد اسناد رسمی لازم‌الاجرا مراجعه کند. برای ازدواج‌هایی که در شهر تهران انجام شده است باید به اداره پنجم اجرای اسناد رسمی تهران (مهریه) واقع در خیابان قائم‌مقام فراهانی کوچه میرزاحسنی و در سایر شهرستان‌ها به اداره مربوطه مراجعه کرد.

بیشتر بخوانید: مراحل طلاق توافقی؛ از مشاوره تا ثبت

در گذشته زن برای مطالبه مهریه می‌توانست یا از طریق اداره مذکور مهریه خود را مطالبه کند یا بدون مراجعه به اداره فوق‌الذکر با تقدیم دادخواست از طریق دادگاه اقدام کند. در حال حاضر نظر به بخشنامه اخیر قوه قضائیه، لازم است که زن ابتدا به اداره ثبت اسناد و املاک مراجعه کند تا با توقیف دارایی زوج بتواند حقوق شرعی و قانونی خود را به عنوان مهریه دریافت کند. برای این منظور باید زوجه در صورتی که از همسرش حساب بانکی، خانه و اتومبیلی که دارای سند رسمی است‌ می‌شناسد، برای توقیف به اداره معرفی کند. در غیر این‌صورت می‌تواند از اداره ثبت تقاضای استعلام و اداره اقدام به اخذ استعلام‌های سه‌گانه از بانک مرکزی، اداره ثبت اسناد و املاک و پلیس راهور کند. برای مثال اداره با ارسال نامه‌ای به بانک مرکزی از این مرجع می‌خواهد تا دستور دهد چنانچه بدهکار آقای x در هر یک از بانک‌های خصوصی، دولتی یا موسسات مالی اعتباری کشور هرگونه حساب اعم از سپرده بلندمدت، کوتاه‌مدت، قرض‌الحسنه و غیره دارد که دارای موجودی است (به استثنای حساب مربوط به حقوق و دستمزد) مراتب را به این اداره اعلام کند.

هر یک از این استعلام‌ها به همین صورت انجام می‌شود. پیشنهاد نگارنده برای متقاضیان این است که با عنایت به زمان‌بر بودن پاسخگویی بانک مرکزی به اداره، بهتر است متقاضی با اخذ یک نسخه از نامه مذکور خود یا نماینده‌اش به ادارات حقوقی تمامی بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری مراجعه کند و پاسخ را به صورت دستی به اداره تحویل دهد زیرا گاهی ارسال پاسخ استعلام از بانک مرکزی ماه‌ها طول می‌کشد. در حالی که شخص یا نماینده‌اش می‌تواند این کار را ظرف یک هفته انجام دهد. در صورتی که هیچ اموالی از مدیون یافت نشود متقاضی درخواست مختومه شدن پرونده را می‌دهد و اداره نیز موظف است در صورت عدم حصول نتیجه در شناسایی و توقیف اموال مدیون پس از گذشت ۶ ماه از زمان درخواست اجراییه، گواهی برای محاکم قضایی صادر کند. با صدور این گواهی، کار ما در اداره اجرای اسناد رسمی تمام می‌شود.

در اینجا لازم می‌دانم نکاتی را به عرض شما برسانم، با توجه به اینکه از تاریخ 1/6/ 1399 نوبت‌دهی در ادارات ثبت جهت پیگیری پرونده صرفاً از طریق سایت th.ssaa.ir قسمت اطلاعیه‌ها میسر است، شخص مراجعه‌کننده باید از طریق سایت مذکور اقدام به اخذ نوبت با کد ملی خود کند و هر کد ملی هر دو هفته یک بار می‌تواند وقت بگیرد و با توجه به بالا بودن تعداد مراجعه‌کنندگان در حال حاضر امکان نوبت‌دهی برای یک یا دو ماه آینده امکان‌پذیر است که این هم از اشکال وارده به این روش است زیرا روند رسیدگی به نتیجه را بسیار طولانی می‌کند. 

نکته دیگری که نیاز به توضیح دارد این مهم است که همان‌طور که در بالا گفتیم زوجه برای تقاضای صدور اجراییه می‌بایست سند ازدواج را به همراه داشته باشد. خانم‌هایی که سند ازدواج خود را گم کرده‌اند یا به هر علتی به آن دسترسی ندارند می‌توانند با مراجعه به دفترخانه‌ای که سند ازدواج را تنظیم کرده است تقاضای رونوشت کنند. رونوشت نیز مانند اصل سند ازدواج دارای اعتبار است. 

در این نوشته به طور کامل مرحله به مرحله نحوه مطالبه مهریه را از تقاضای صدور اجراییه تا صدور گواهی برای محاکم بررسی کردیم.