تلاشی مدنی برای کاهش خشونت علیه زنان

اعتمادآنلاین| انتشار پوسترهای مقابله با آزار خیابانی علیه زنان درحالی با استقبال عمومی مواجه شد که بعضی از مسئولان دولتی، اعضای شورای شهر و دیگر فعالان سیاسی و اجتماعی هم با همخوان کردن این پوسترها از آن‌ها استقبال کردند. حالا این جمع سایتی را با نام «دیدبان آزار» طراحی کرده‌اند که می‌توان انواع آزارهای خیابانی را بر روی نقشه جغرافیایی شهر ثبت کرد.

غنچه قوامی، فعال حوزه زنان و یکی از ایده‌پردازان طراحی سایت harasswatch.com در این باره می‌گوید که ثبت آزار بر روی نقشه، برای اولین بار در مصر با نام harassmap پیاده شده است. او در گفت‌وگو با «اعتمادآنلاین» می گوید: یکی از مسائلی که ضرورت راه‌اندازی یک وبسایت را برای ما پررنگ کرد، بحث چگونگی برقراری ارتباط با داوطلبان بود. پیش از این مردم برای دریافت پوسترها و بروشور آموزشی به حساب‌های شخصی‌مان پیام می‌دادند و این باعث بی‌نظمی می‌شد. از طریق وبسایت هم دسترسی برای دیگران آسان می‌شود هم داوطلبان امکان هماهنگی و فعالیت مستمر پیدا خواهند کرد.

او ادامه می‌دهد: روایت‌های ثبت‌شده روی نقشه ممکن است به ما کمک کند نقاط نا‌امن شهر را شناسایی و به تبع فعالیت میدانی خود را در آن مناطق بیشتر کنیم. البته صرفا نمی شود به این نقشه استناد کرد. چون اینترنتی است و ممکن است نقاطی که دسترسی به اینترنت و تکنولوژی در آنها پایین‌تر است را نتواند نمایندگی کند. بنابراین در نقاطی که آمار گزارش پایین باشد سعی می‌کنیم از طریق گفت و گوی رودررو روایت‌ها را ثبت و بر روی نقشه مشخص کنیم. اتفاقا در گفت و گوی مفصلی که با یکی از بنیانگذاران وبسایت harassmap داشتم، متوجه شدم که این گروه هم در مصر با چنین چالشی مواجه بوده‌اند.

قوامی با بیان اینکه زمانی که تصمیم به آغاز فعالیت‌های میدانی گرفتیم به هیچ وجه تصور نمی‌کردیم تا این اندازه با استقبال مواجه شویم،‌ گفت: امنیت شهری دغدغه‌ فراگیر و روزمره مردم است و به همین دلیل از پوسترها و بروشورها استقبال شد. تا آنجا که عده‌ای هم خودجوش در تهران، خرم‌آباد، کرمانشاه، بجنورد، کرمان، زنجان و دیگر شهرها به خیابان‌ها رفتند، در تاکسی‌ها و اماکن عمومی پوستر نصب و با مردم گفت و گو کردند.

این فعال حوزه زنان درباره تاثیرگذاری این فعالیت‌ها در حوزه آزار و اذیت خیابانی ادامه می‌دهد: قطعا فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی در تغییر کلیشه‌های جنسیت‌زده اجتماعی نقش خواهد داشت. اما نمی‌توان گفت این امر صرفا از طریق نیروهای داوطبانه محقق خواهد شد. بدون شک نهادهای مسئول هم باید احساس وظیفه کرده و پروژه آموزش را به مرور زمان جایگزین جداسازی و تفکیک جنسیتی فضاها کنند.

قوامی می‌گوید: در یک جمله می‌توان گفت در دیده‌بان آزار برای مقابله با عادی‌سازی آزار و اذیت در فضای عمومی تلاش می‌کنیم. در سایت امکان گزارش و ثبت موارد آزار (اعم از آزار مبتنی بر جنسیت، مذهب، ملیت، نژاد و ... ) بر روی نقشه تعبیه شده است. بنابرین مردم را تشویق به شکستن سکوت و بازگو کردن تجربه‌هایشان می‌کنیم تا گفت‌وگوی عمومی حول این مسئله شکل بگیرد. هر 6 ماه یک بار روایت‌های ثبت‌شده را آنالیز و گزارش آن را منتشر می‌کنیم. از طرفی دیگر در بخش خیابان از فعالیت‌های میدانی و گفت و گوهای رودررو با مردم گزارش مکتوب ارائه می‌دهیم. بخش دیگر کشورها نیز مربوط به بررسی راهکارهای مدنی، دولتی، حقوقی و ... در سایر نقاط دنیاست که رفته رفته تکمیل خواهد شد و الگوهای کارامد و متنوعی را در اختیار جامعه مدنی، نهادهای دولتی، قانونگذاران و ... خواهد گذاشت.

او اهداف کلی دیده‌بان آزار را اینگونه توضیح می دهد: « به چالش کشیدن کلیشه‌های آسیب‌زای اجتماعی و مقابله با عادی‌سازی آزار و اذیت مبتنی بر جنسیت، نژاد، مذهب و ... در فضاهای عمومی از طریق ثبت و انتشار روایاتی که به واسطه تارنمای دیده‌بان آزار و گفت‌وگوهای چهره‌به‌چهره گردآوری می‌شوند. آموزش عمومی از طریق برگزاری کارگاه‌، گفت‌وگوهای خیابانی، نصب پوستر در تاکسی‌ها، تدوین و انتشار جزوه‌های آموزشی و ...، فعالیت مستمر رسانه‌ای در چارچوب گزارش، خبر و مصاحبه، توسعه ادبیات نظری و پژوهشی در حوزه آزار در فضای عمومی، مقابله با سیاست‌های ناسنجیده شهری که به تبعیض جنسیتی دامن می‌زند. از جمله تفکیک جنسیتی، نصب بیلبوردهای حاوی پیام‌های جنسیت‌زده و ...، گردآوری تجربیات مدنی و دولتی دیگر کشورها در راستای مقابله با آزار و اذیت جنسی به عنوان راهنمایی برای جامعه مدنی و نهادهای دولتی و شهرداری، جلب توجه‌ نهادها و سازمان‌های مسئول به این موضوع و ملزم کردن آن‌ها به آموزش عمومی از طریق آموزش و پروش، رسانه‌ها، بیلبوردهای شهری و ...

او در پایان فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی در تغییر کلیشه‌های جنسیت‌زده اجتماعی را موثر می‌داند و می‌گوید: اما نمی‌توان گفت این امر صرفا از طریق نیروهای داوطلبانه محقق خواهد شد. بدون شک نهادهای مسئول هم باید احساس وظیفه کرده و پروژه آموزش را به مرور زمان جایگزین جداسازی و تفکیک جنسیتی فضاها کنند.