رییس‌جمهور جلوی استبداد مربوط به توسعه دانشگاه تهران را بگیرد/ طرح توسعه دانشگاه تهران را متوقف کنید

اعتمادآنلاین| احمد توکلی، رئیس هیأت مدیره سازمان مردم نهاد دیده‌بان شفافیت و عدالت در نامه‌ای به معاون اول رئیس‌جمهور از وی خواست تا از طریق رایزنی با رئیس جمهور سریعاً دستور توقف طرح توسعه دانشگاه تهران صادر شود تا اهالی اطراف این دانشگاه بیش از این دچار مشکل نشوند.

متن این نامه بدین شرح است:

یک ماه پیش رسانه‌ها مخابره کردند که رئیس‌جمهور به معاون اول خود دستور داده در جلسه‌ای با حضور اعضای ذی‌ربط دولت، پیشنهاد مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست‌جمهوری در خصوص «ضرورت توقف فعالیت‌های توسعه‌ای دانشگاه‌ها در شهرها» را بررسی و اعلام‌خطر کنند؛ اما اصل ماجرا چیست؟

شهریور 1375، رئیس وقت دانشگاه تهران با توسل به ارتباطات سیاسی، موافقت رئیس‌جمهور وقت را درباره ایده توسعه دانشگاه تهران و اختصاص بودجه به آن اخذ می‌کند و در بودجه سال 1376 کل کشور، 30 میلیارد ریال برای آغاز کار اختصاص می‌یابد؛ اما نخستین پرسش این است: چگونه برای طرحی که هنوز حتی مصوبه ابتدایی کمیسیون موضوع ماده (5) «قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران» را هم نداشته، چنین اعتباری تصویب شد و بدون داشتن ویژگی‌های قانونی مذکور در بند «10» ماده (1) «قانون برنامه و بودجه کشور» مصوب 1351 و بی‌آنکه الزام قانونی مطالعات توجیهی فنی و اقتصادی یا اجتماعی انجام گیرد، یک زیاده‌طلبی را طرح نامیدند؟ نطفه گرفتاری 22 ساله همسایگان دانشگاه تهران در محدوده خیابان‌های 16 آذر و قدس و بلوار کشاورز، با همین تصمیم غیر کارشناسی، مغایر قوانین برنامه و بودجه و حاصل رانت‌ سیاسی بسته می‌شود. شهرداری بدون مشخص بودن مبنای قانونی اقدام خود، مأمور خرید املاک محدوده مذکور می‌شود و تا سال 1379، با صرف نیمی از اعتبار مذکور، صرفاً 19 ملک خریداری می‌شود؛ آن‌هم بدون توجه به اولویت‌ها و صرفاً به‌منظور زخمی کردن هر تکه از محدوده طرح. جالب‌ آنکه در طول این 22 سال، با وجود اختصاص انواع بودجه و تأمین مالی داخلی و خارجی به این طرح، تنها حدود 50% اراضی محدوده طرح تملک شده و باز هم فریاد هل‌من‌مزید دانشگاه تهران جهت دریافت بودجه برای ریختن به چاه ویل طرح توسعه دانشگاه، طلبکارانه بلند است؛ تا جایی ‌که رؤسای دانشگاه‌های تهران و علوم‌پزشکی تهران و وزرای علوم و بهداشت در سال 1395، به‌تناوب سیل درخواست‌های خود را برای تأمین و پرداخت اعتباری معادل «300 میلیون دلار» جهت تکمیل تملک باقیمانده اراضی و املاک، روانه دفتر مقامات متعدد اجرایی و نهایتاً رئیس‌جمهور و رئیس مجلس می‌کنند!

یک سال بعد از آغاز ماجرا، یعنی اواسط سال 1376، کمیسیون موضوع ماده (5) شهر تهران محدوده­ای به مساحت 8/27 هکتار اطراف دانشگاه تهران را به‌عنوان محدوده طرح تعیین می‌کند که در آن، مالکان از غالب حقوق مالکانه خود در وضعیت عادی، از جمله حق معامله املاک و صدور مجوز مرمت، بهسازی و نوسازی املاک و پروانه تخریب و نوسازی از سوی شهرداری، محروم شده و جز تن دادن به خواسته دانشگاه مبنی بر واگذاری املاک خود به ثمن بخس آن‌هم بعضاً در قبال دریافت اوراق و نه وجه نقد، عملاً راهی در پیش روی خود نمی‌بینند؛ 21 سال است که این قانون‌شکنی و ستم ادامه دارد.

در پایان مصوبه مذکور، دانشگاه تهران موظف می‌شود که طرح جامع توسعه دانشگاه را جهت بررسی به کمیسیون تحویل دهد؛ خواسته‌ای که 21 سال است کمیسیون مذکور و نیز شورای عالی شهرسازی و معماری ایران از دانشگاه داشته و دارد و دانشگاه نیز همواره از اجابت آن طفره رفته است. 20 سال بعد، در سال 1396 صرفاً «کلیات» طرح به کمیسیون مذکور ارائه می‌شود و نگاهی به آن، نیات اصلی مسئولان دانشگاه تهران از طرح به‌اصطلاح «شهر دانش؛ دانشگاه کارآفرین، سبز و هوشمند» خود را به‌روشنی نمایان می‌کند؛ آنجا که ضمن پیش‌بینی ساخت‌وسازهای گسترده با میانگین 6/7 طبقه روی زمین و احداث بناهای 11 طبقه در اطراف دانشگاه، ساخت 6 برج 20 طبقه را در نظر گرفته‌اند که کاربرد آن‌ها لابد توسعه علم و دانش است و نه توسعه جیب دانشگاه از طریق مال سازی آن‌هم به قیمت بدبخت کردن همسایگانی غالباً به قدمت خود دانشگاه تهران!

در این سال‌ها، با مفروض انگاشتن اصل طرح (اگر طرحی وجود داشته باشد)، نهادهای مختلف، مانند شورای اقتصاد، هیئت‌وزیران و کمیسیون ماده (5) شهر تهران تصمیماتی گرفته‌اند ولی اولاً، شورای عالی شهرسازی و معماری که مرجع قانونی تصمیم‌گیر است، هیچ‌گاه چنین طرحی را تصویب نکرده است؛ چراکه جز کلیاتی بی‌خاصیت، طرحی به شورای عالی ارائه نشده است. ثانیاً آنچه در فرایند تمام این ظالمانه، غیرقانونی و غیر کارشناسی مطلقاً به‌حساب نمی‌آید، مردم‌اند! سا­ل­هاست فشار بر ساکنان و کسبه محدوده طرح و تملک املاک آنان در سکوت ادامه دارد؛ درحالی‌که اقدام منطقی که از شورای عالی انتظار می‌رفت آن بود که پس از گذشت حدود 20 سال از آغاز طرح، با لغو آن، املاک را از وضعیت «فریز» خارج کند اما زهی خیال باطل که دانشگاه تهران، طرح توسعه کذایی خود را به شورای عالی شهرسازی ارائه کند و از شگرد کثیف خود در بلاتکلیف نگه‌داشتن ساکنان و مالکان محدوده طرح و به ‌لب ‌رساندن جان آنان جهت واگذاری املاک خود به ثمن بخس، دست بکشد. بنا بر اعلام معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی در مهر امسال، دانشگاه تهران در ارائه اطلاعات متقن و دقیق در خصوص جوانب مختلف طرح همکاری نمی‌کند. این مقام مسئول این را هم گوشزد می‌کند که دانشگاه تهران در سال 1382 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است؛ واضح است که نمی‌توان اثری ملی را تغییر داد. وزارت راه و شهرسازی پیشنهاد می‌دهد که «دانشگاه تهران مکلف گردد که نسبت به ساماندهی و ترمیم بافت آسیب‌دیده به دلیل تملک و تخریب اقدام» کرده و «از هرگونه ساخت‌وساز بنا تحت عنوان طرح توسعه که ارزش‌های میراثی دانشگاه را تهدید نماید، پرهیز گردد.»

اما نکته مهم‌تر آن است که وزارت مذکور با اشاره به «پیگیری‌های صورت گرفته از استان‌ها و خصوصاً شهر تهران»، «ادعای ... مردم محلی مبنی بر تسرّی موضوع توسعه دانشگاه‌ها به سبک دانشگاه تهران را تأیید می‌نماید»؛ موضوعی که چندی است در قضیه درگیری دانشگاه الزهرا (س) با اهالی ده ونک بر سر توسعه این دانشگاه و تخریب منازل مردم این منطقه، در رسانه‌ها مطرح شده ولی به دانشگاه مذکور محدود نیست و بسیاری از دانشگاه‌های دیگر تهران نیز چند سالی است با الگوگیری از دانشگاه تهران، پیگیر طرح‌های توسعه‌ای مشابه شده‌اند.

این داستان غم‌انگیز وقتی دردآورتر می‌شود که خالق آن مهم‌ترین دانشگاه کشور است. مردم طبق شرع و قانون مدنی بر اموال خود تسلط دارند و نمی‌توان آنان را بدون وجود ضرورت یا مصلحت درخور اعتنا، به فروش اموالشان مجبور کرد. مشاهده می‌فرمایید که نه قانون و نه منطق کارشناسی، رفتار دانشگاه تهران را تأیید نمی‌کند؛ از طرفی براساس ماده (690) «کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده)» مصوب 1375، اقدامات مسئولان ذی‌ربط دانشگاه تهران و شهرداری تهران و تمام پشتیبانان آنان در دستگاه‌ها، به دلیل قانون‌شکنی[1] که تصرف آنان را عدوانی می‌کند و همچنین ایجاد مزاحمت و ممانعت از حق تصرفات مالکانه بدون جواز قانونی، مستحق جرم و تعقیب است.

جناب آقای جهانگیری!

حال که مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری نیز لغو این به اصطلاح طرح توسعه را تقاضا کرده است، از رئیس جمهور محترم انتظار است که سریعا دستور توقف این استبداد و ستم را صادر کند.

دیده‌بان شفافیت و عدالت با اعلام جرم این موضوع؛ گزارش تفصیلی و مستندات را به دادستانی تهران تقدیم نموده است.

رونوشت:

دکتر حسام الدین آشنا، مشاور رئیس جمهور و رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری

[1]. از جمله نقض «لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه‌های عمومی، عمرانی و نظامی دولت» مصوب 1358 شورای انقلاب و «قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طرح‌های دولتی و شهرداری‌ها» مصوب 1367 که در آن‌ها ضوابط مشخصی جهت تملک املاک تعیین شده؛ از جمله لزوم تعیین قیمت املاک براساس «بهای عادله روز تقویم ... بدون در نظر گرفتن تأثیر طرح در قیمت» و «از طریق توافق بین دستگاه اجرایی و مالک» و در صورت عدم توافق، «توسط هیئتی مرکب از سه نفر کارشناس رسمی دادگستری ... یک نفر از طرف دستگاه اجرایی، یک نفر از طرف مالک ... و نفر سوم به انتخاب طرفین و در صورت عدم توافق یا استنکاف، به معرفی دادگاه صالحه» و لزوم افزودن «صدی پانزده به قیمت»، «در مواردی ‌که ملک، محل سکونت یا ممر اعاشه مالک باشد» و همچنین، تکلیف کلیه دستگاه‌های اجرایی در طرح‌های عمومی یا عمرانی خود واقع «در اراضی و املاک شرعی و قانونی اشخاص، ... به انجام معامله قطعی و انتقال ‌اسناد رسمی و پرداخت بها یا عوض آن طبق قوانین مربوطه»، «حداکثر ظرف مدت هجده ماه» پس از اعلام رسمی وجود طرح و اینکه مهلت قانونی اجرای طرح و تملک املاک، 5 سال است و پس‌ازآن، «مالکین املاک واقع در طرح از کلیه حقوق مالکانه مانند احداث یا تجدید بنا یا افزایش بنا و تعمیر و فروش و اجاره و رهن و غیره برخوردارند.»

منبع: ایلنا