کرمانشاه می‌تواند کلانشهر شود؟

اعتمادآنلاین| ‌ سالهاست که کرمانشاه به هنگام وصف بزرگی و اهمیت ملی در اخبار و رسانه ها، نام کلانشهرشدن را به خود می بیند ولی هنوز این لقب و امتیازهای آن به صورت رسمی به وی داده نشده است.

اینکه در یک تعریف کلی، شهرهای بالای یک میلیون نفر جمعیت به عنوان کلانشهر معرفی می شوند موجب شد که کرمانشاه از این قافله عقب بماند چرا که در سالهای گذشته 30 تا 40 هزار نفر جمعیت برای رسیدن به این میانگین کم داشت.

هم اکنون که جمعیت شهری فراتر رفته و به میانگین رسیده، تلاش ها برای کلانشهرشدن و دریافت مزایای این امتیاز بیشتر شده چنانچه در روزهای گذشته نامه ای از سوی استاندار کرمانشاه به وزارت کشور و رئیس سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور برای کلانشهرشدن این شهر ارسال شده است.

نقش بازرگانی کرمانشاه از دوره صفوی تاکنون دارای نقشی فراتر از مرزها بوده و در گذشته ارتباطات شرقی و غربی آسیا بیشتر از کرمانشاه انجام می شده و هم اکنون نیز نقاط اصلی مبادلات منطقه ای در محور شمال غرب به جنوب غرب و شرق به غرب ایران از طریق کرمانشاه اتفاق می افتد که نباید از نقش «مادرشهری» آن غفلت شود.

صاحبنظران معتقدند، هنگامی که در مورد جمعیت صحبت می شود باید میزان فعال جمعیت در نظر گرفته می شود و اگر تنها جمعیت ساکن شهر لحاظ شود، این تعریف از نظر اقتصاد کلان شهری غلط است، جمعیتی که به شهر کرمانشاه وارد می شود و با آن کار می کند نزدیک به یک میلیون و 200 هزار نفر هم خواهد رسید.

اساس کلانشهر با توسعه شهری و منطقه ای سروکار داردیک کارشناس و متخصص شهرسازی معتقد است، تعاریفی که تاکنون از کلانشهر به ویژه از سوی وزارت کشور ارائه و متداول شده براساس جمعیت است که علمی نیست و با موازین شناخته شده تعاریف کلانشهرها مغایرت دارد.

بیژن کلهرنیا ادامه داد: کلانشهر دارای مفهوم علمی خاصی است و اساس آن با توسعه شهری و منطقه ای سروکار دارد.
این عضو هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه یادآور شد، کلانشهر در یک تعریف ساده، شهری دارای نقش های منطقه ای است و فراتر از محدوده خود دارای عملکردهایی است که بر توسعه سرزمینی، منطقه ای، استانی، فرامرزی و بین المللی تاثیر دارد.

شاخصه های علمی کلانشهرها

این استاد دانشگاه اضافه کرد، کلانشهر جدا از جمعیت به نقش شهر اشاره دارد، شاید شهری کم جمعیت باشد ولی نقش اقتصادی بزرگی در کشور و خارج از آن داشته باشد و این نقش است که اهمیت دارد.

کلهرنیا از موقعیت ارتباطی به عنوان یکی دیگر از شاخصه های کلانشهر یاد کرد و گفت: کلانشهر چون دارای نقش منطقه ای است که در چارچوب محور متروپل و یا محور مادرشهری اجرا می شود، باید شریان های منطقه ای عمده ای داشته باشد.

کلانشهر یک مجموعه شهری است

وی در خصوص شاخص سوم کلانشهر گفت که باید در اطراف خود دارای شهرهای کوچک و اقماری باشد که در این صورت بیشتر یک مجموعه شهری خواهد بود.

کلهرنیا ادامه داد: در تعاریف علمی شناخته شده کلانشهر به شهری گفته می شود که نقش بین المللی و فرامرزی داشته باشد و در مبادلات اقتصادی کلان تاثیرگذار است که کرمانشاه دارای هر چهار نقش فوق است.

این کارشناس شهرسازی تصریح کرد: کرمانشاه غیر از خود، شهرهایی شامل بیستون، ماهیدشت، اسلام آبادغرب، روانسر و حتی هرسین را در اقمار خود دارد و از سوی دیگر باید گفت که در این صورت جمعیت شهر کرمانشاه از یک میلیون نفر هم بیشتر خواهد شد.

نقش مادرشهری کرمانشاه در توسعه ملی

کلهرنیا معتقد است، مقوله ای که به کرمانشاه به عنوان یک شهر بزرگ، نقش مادرشهری می دهد نقشی است که این شهر در فضای توسعه ملی دارد، همه شهرهای بزرگ این نقش را ندارند، کرمانشاه دومین گمرک بزرگ ترانزیتی ایران را دارد و در زمینه کالا در مقاطعی فراتر از میلیاردها دلار مبادلات مرزی داشته است.

وی به نقش راهبردی کرمانشاه به ویژه در شرایط جنگ و بحران اشاره کرد و افزود: کرمانشاه حتی در زمان صفویه و عثمانی نیز این نقش را داشته است.

این عضو هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه با بیان اینکه کرمانشاه باید به نقش اصلی خود که همان «تاپ هوایی» در زمینه پروازهای فرودگاهی است، باز گردد ادامه داد: راه آهن نیز نقش اساسی در توسعه صنعت و بازرگانی خواهد داشت.

نقش فراملی دانشگاه های کرمانشاه

کلهرنیا به نقش فراملی دانشگاه ها به ویژه دانشگاه رازی اشاره کرد و ادامه داد: این نقش در حال توسعه است و کرمانشاه به عنوان قطب دانشگاهی غرب می تواند کار کند.

این کارشناس شهرسازی یادآور شد، این موارد در کنار یکدیگر مفهوم کلانشهری کرمانشاه را روشن می کند.

پیگیری ها برای کلانشهرشدن ادامه دارد

در ادامه سخنگوی شورای اسلامی شهر کرمانشاه جمعیت بالای یک میلیون نفر را شرط تبدیل شدن شهر به کلانشهر دانست و افزود: کرمانشاه در گذشته برای کلانشهرشدن نزدیک به 30 هزار نفر جمعیت کم داشته است.

حجت الله موسوی اجاق ادامه داد: در سفر سال گذشته رییس جمهوری به استان، در مصاحبه مطبوعاتی وزیر کشور، خواهان تحقق این امر شدیم که وعده پیگیری به ما داده شد.

وی یادآور شد، استانداران گذشته کرمانشاه پیگیر موضوع بوده و همین هدف توسط استاندار فعلی کرمانشاه نیز دنبال می شود.

جمعیت شهر با سکونت زلزله زدگان فراتر رفت

موسوی اجاق با بیان اینکه با توجه به نرخ جمعیت سالانه برای کلاشهرشدن کم تر از 20 هزار نفر کم داریم، اظهار داشت: برای کلانشهر شدن جمعیت شهر کرمانشاه ملاک است، از سوی دیگر وقوع زلزله سال گذشته و سکونت بخشی از زلزله زدگان در شهر کرمانشاه در بالا رفتن جمعیت تاثیرگذار است.

وی با بیان اینکه مراحل پایانی کلانشهرشدن کرمانشاه در حال سپری شدن است، در خصوص مزایای کلانشهری گفت: تحقق این امر در ردیف های اعتباری موثر است که در این صورت سایر امتیازهای عمرانی و سهم شهرداری از امور مالی فراتر می رود چرا که سهمیه در کل کشور براساس کلانشهربودن تعلق می گیرد.

مرز مشترک و واقع شدن کرمانشاه در مسیر زوار عتبات عالیات

از سوی دیگر استان کرمانشاه دارای بیش از 371 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق است، که بنا به گفته فرماندار کرمانشاه، این مزیت نقش مهمی برای استان ما تعریف می کند.

فضل اله رنجبر به ایرنا افزود: وجود جاذبه های تاریخی فراوان، واقع شدن در مسیر عبور زائران عتبات عالیات و نزدیک بودن جمعیت شهری به یک میلیون نفر از جمله شاخصه هایی است که می تواند به کلانشهرشدن کرمانشاه کمک کند.

رنجبر اضافه کرد، کرمانشاه به لحاظ مرکزیت غرب کشور و نقش های اقتصادی که دارد می تواند به عنوان کلانشهر مطرح شود.

وی یادآور شد، در صورت کلانشهرشدن توجه ویژه ای به کرمانشاه می شود و از امتیازهای کلانشهرها می تواند استفاده کند و در شورای مدیریت کلانشهرها می تواند عضو شود.

در پایان رئیس اتاق بازرگانی، صنایع ، معادن و کشاورزی کرمانشاه در گفت و گو با ایرنا، با بیان اینکه تعریف مشخصی در سطح کشور از کلانشهر نشده، افزود: مفهوم کلانشهر در سطح جهانی عمدتا جمعیت و وسعت را در بر می گیرد، هر اندازه وسعت و جمعیت شهر بالا باشد سطح اقتصادی شهر و تولید ثروت به همان نسبت بالاتر می رود.

کیوان کاشفی ، با بیان اینکه در کشور ما تفاسیر متعددی در زمینه معنای کلانشهر بودن وجود دارد، ادامه داد: براساس یک نظر قدیمی شهرهای دارای بیش از یک میلیون نفر جمعیت کلانشهر قلمداد می شد و به دنبال نظریه بعدی شهرها حتی در این تعریف به بیش از 500 هزار نفر جمعیت تقلیل پیدا کرد.

سهم بیشتر مالیات در کلانشهرها

کاشفی در خصوص اینکه کلانشهرشدن چه فوایدی به دنبال دارد، اضافه کرد: علاوه براینکه وسعت و جمعیت یکی از مولفه های ثابت است، کلانشهربودن موجب می شود بعضی از موارد همانند میزان مالیاتی که وصول خواهد شد و سهم بیشتری که در استان مصرف می شود برای کلانشهر مقیاس بالاتری خواهد بود و اجازه داده می شود که سهم بیشتر مالیات به خود استان تعلق گیرد و سهم کمتری روانه حساب خزانه شود.

کاشفی ، از مورد فوق به عنوان ویژگی مهمی یاد کرد که در اهتمام مسئولان برای تبدیل یک شهر به کلانشهر موثر است.
وی افزود: کرمانشاه به لحاظ آماری به نظر می رسد کلانشهر است که براساس آخرین آمار نظرسنجی در مرز یک میلیون نفر جمعیت است از طرف دیگر قابلیت هایی که کرمانشاه در غرب کشور دارد را باید مورد توجه قرار داد.

این مسئول افزود: مناطق شمال غربی و جنوب غربی کشور تنها تبریز، اهواز و کرمانشاه هستند که به عنوان سه قطب از امتیازات وسعت، جمعیت و اقتصاد برخوردارند و سه بخش اصلی در غرب کشور هستند.

نقش آفرینی کرمانشاه در حوزه کشاورزی و گردشگری

کاشفی معتقد است، نقش آفرینی کرمانشاه در حوزه های دیگر همانند بخش کشاورزی، صنعت و غیره نکاتی است که می توان به آن استناد و کرمانشاه را جزء کلانشهرها قلمداد کرد.

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع ، معادن و کشاورزی کرمانشاه یادآور شد، حرکت استاندار کرمانشاه در این مقوله مثبت است و باید از طریق سازمان مدیریت و برنامه ریزی پیگیری شود تا این موقعیت تصویب شود از لحاظ روانی هم اقدام پسندیده ای است و کلانشهر شدن کرمانشاه می تواند موجب تقویت در حوزه گردشگری و عمرانی شود و در معرض توجه بیشتر قرار بگیرد.

کاشفی یادآور شد، بدیهی است که 50 درصد از جمعیت استان در شهر کرمانشاه قرار دارد و کم تر استانی وجود دارد که بدین شکل تقسیم جمعیت شده باشد گرچه اشکالاتی در این زمینه وجود دارد ولی در بخش کلانشهرشدن می تواند یک مزیت باشد.

از جمعیت 2 میلیون نفری استان کرمانشاه بیش از 50 درصد آن در شهرستان کرمانشاه ساکن هستند.

منبع: ایرنا