سمن‌ها بعد از مدتی به سمت پیمانکاری سوق پیدا می‌کنند/ توسعه پایدار با مشارکت و آگاه‌سازی و حساس‌سازی حاصل می‌شود

اعتمادآنلاین| الهام فخاری عضو شورای شهر تهران در پاسخ به این پرسش که از نظر شما سمن‌ها چه اندازه در توسعه پایدار شهری نقش دارند، گفت: توسعه پایدار با مشارکت اجتماعی، آگاه سازی و حساس سازی حاصل می شود. اینها وظایف و کارویژه های سمن ها هست که به قوام جامعه مدنی یاری می رسانند. سمن‌ها می‌توانند نقش حساس سازی و ارایه راهکار و پیشنهاد به تصمیم سازان و تصمیم گیران را نیز داشته باشند. میزان نقش آفرینی سمنها به فضای دموکراتیک، چگونگی تعامل دولت، شهرداری،مجلس و شوراها با سمنها و وجود نظام نهادمند مشارکت بستگی دارد.

وی افزود: سمنها در ایران و در تهران با چند تهدید مهم مواجه اند : نخست نگرش و فشار های سیاست زده نسبت به فعالیت سمن‌ها که فعالیتهای آنها را به ویژه در ارتباط با ارتقای ظرفیت در ارتباط با تجارب بین المللی محدود می سازد. دوم آنکه فقدان نظام مشارکت نهادمند که تاثیر آنها را در تصمیم‌سازی، تصمیم گیری و پایش کاهش می دهد.

فخاری ادامه داد: سومین نکته این است که محدودیت‌ها و مشکلات اقتصادی که بخشی ناشی از کاستی در حمایتهای اجتماعی از فعالیتهای گوناگون و مدرن مدنی(نه صرفا خیریه ای و سنتی) و بخشی ناشی از ضعف حمایتهای سازمان یافته از مشارکت اجتماعی در بخش عمومی است ،چهارم : سمنها در تهران و ایران به دلیل مشکلات ساختاری اشاره شده و همچنین کمبود تجربه ، کمتر کارکرد و نقش توسعه ای دارند و بیشتر به نقش خدماتی/اجرایی گرفتار شده اند.

این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه یکی دیگر از موانع مشارکت موثر سمن‌ها ضعف توان مالی و پایداری سازمانی است، تصریح کرد: موسسات براساس علاقه و نیاز و حس کار باهم برای یک هدف شکل می‌گیرند ولی پایداری سمن ها و استمرار آنها در مسیر وابستگی تام و کمال به تامین منابع مالی و حفظ توان اجرایی گروه دور هم جمع شده دارد. متاسفانه بعد از مدتی فعالیت سمن به سمت پیمانکاری سوق پیدا میکند چون افراد برای معاش و بقای حرکت نیاز به منابع دارند.

به گفته وی، این در بیشتر مواقع آغاز اختلاف درون سازمانی میشود. بعد به دلیل فشارهای مالی و کمبود نیروی متخصص و کمبود زمانی برای اجرای تعهدات و یا علاقمندی ها باعث کاهش کیفیت کار سازمان میشود. سمنها به دلیل تمرکز بر میدان، در حوزه توسعه سازمانی دچار ضعف هستند و نیاز هست که سمنهایی نقش پشتیبان سازمانی و مدیریتی و فکری سمنهای اقدام کننده را برعهده گیرند. متاسفانه تعداد کمی سازمان داریم که از موضع قدرت بتوانند بدون وابستگی مالی به نهادهای مسول مطالبه گری و رایزنی را ادامه دهند.

فخاری با تاکید بر اینکه سمن‌ها از سویی سرمایه‌سازی اجتماعی و کاهش آسیبهای اجتماعی نیز می‌توانند نقش بازی کنند، اظهارکرد: نخست کاهش آسیب ، دوم خدمات اجتماعی و ضربه گیری اجتماعی ، سوم توانمندسازی فردی و اجتماعی و چهارم تواناسازی جامعه و توسعه اجتماعی نقش‌هایی هستند که سمن‌ها می‌توانند ایفا کنند.

این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه بررسی ها به ویژه در محله‌های هرندی و فرحزاد نشان می دهد که چند نقص در فعالیت سمنها وجود دارد که البته گامهایی برای رفع آنها در حال انجام است، توضیح داد: نخست اینکه اقدام سمنها گاه دچار موازی کاری است. دوم اینکه سمنها محور فعالیتهایشان خدمات فردی است تا اجتماع محلی. سوم اینکه سمنها خدمات محورند تا توسعه محور. چهارم آنکه یا سمنهایی در زمینه های مسائل غیراجتماعی محله نظیر گردشگری در هرندی یا محیط زیست در فرحزاد فعال نیستند و یا با سمنهای اجتماعی فعال محله پیوند ندارند. در نهایت نیز پنجمین نکته بر این اساس است که بین فعالیت سمنها با فعالیت های ساکنان محلی پیوند وجود ندارد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: این گسیختگی ها موجب شده است تا علی رغم نقش سمنها در کاهش آسیبها، فرایند توسعه پایدار طی نشود. آسیب دیگر تقابل بین منافع سمن ها باهم است. منابع محدود، فرصتهای فعالیت محدود، افراد متخصص محدود و داوطلب محدود باعث میشود که سمن ها به رقابت باهم وارد شوند.