پیشگیری اجتماعی محیط زیست، نیازمند محیط‌‌بان زن

اعتمادآنلاین| ‌ جمشید محبت‌خانی در همایشی با عنوان «نگاهی به وضعیت محیط‌بانان در ایران» که در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: حوزه محیط‌ زیست درحال امنیتی‌شدن است. درواقع اگر توجه لازم را به حوزه محیط‌ زیست نداشته باشیم بحث پیرامون آن، امنیتی خواهد شد. اگر به محیط‌ زیست همانند حوزه‌های سیاست، اقتصاد و فرهنگ توجه نکنیم آینده خوبی نخواهیم داشت.

وی درباره انواع پیشگیری در حوزه محیط‌ زیست گفت: پیشگیری کیفری به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که ارتکاب جرم را برای مجرم دشوار می‌کند و پیشگیری اجتماعی به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌شود که به‌وسیله این اقدامات از تبدیل‌ شدن فرد به مجرم جلوگیری می‌شود. بر همین اساس تلاش داریم تا مجرم محیط‌ زیستی تولید نشود. درواقع بایستی چنان فرهنگ و اطلاعات افراد افزایش یابد تا آگاه باشند که نباید به آب و محیط‌ زیست خود آسیب برسانند چراکه نخستین کسی که صدمه می‌بیند خود اوست.

محبت‌خانی ادامه داد: پیشگیری اجتماعی در بلندمدت نتیجه بخش است اما زمانی که به نتیجه برسد فواید آن قابل مقایسه با پیشگیری کیفری نخواهد بود. امروزه بیشتر جوامع به اقداماتی روی آورده‌اند که منجر به پیشگیری اجتماعی می‌شود بنابراین بایستی آموزش‌های خود از همان دوران کودکی در مهدکودک‌ها آغاز کنیم تا بتوانیم موضوع محیط‌ زیست را به یک گفتمان ملی تبدیل کنیم. درواقع بایستی 80 میلیون محیط‌دان داشته باشیم تا 80 میلیون محیط‌بان ایجاد شود.

فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط‌ زیست در ادامه گفت: محیط‌بانان بدون همراهی مردم نمی‌توانند کوچکترین حرکتی در حوزه محیط‌ زیست انجام دهند. تا زمانی که وضعیت تولید زباله، میزان مصرف و... مردم ما اینگونه باشد محیط‌بان به‌تنهایی نمی‌تواند کاری از پیش ببرد حتی اگر تعداد آنان را افزایش دهیم.

وی با اشاره به مشکلات محیط‌بانان در سازمان حفاظت محیط‌ زیست اظهارکرد: تا چند وقت پیش سازمان با انباشتی از مشکلات حوزه محیط‌بانی روبه‌رو بود این در حالیست که نیمی از سازمان حفاظت محیط‌ زیست را محیط‌بانان تشکیل می‌دهند و بازوی اجرایی سازمان محسوب می‌شوند. از جمله مشکلات محیط‌بانان در گذشته شیفت‌های کاریشان بود. درواقع محیط‌بانان 15 تا 20 شبانه‌روز در بدترین و صعب‌العبورترین مناطق کشور با امکانات اندک خدمت می‌کردند و تنها پنج روز استراحت داشتند و من نمی‌دانم چنین نوع شیفت کاری با این شرایط سخت براساس کدام قانون صورت می‌گرفت.

بنابراین تلاش کردیم در طول یک سال اخیر شیفت‌های محیط‌بانان حداکثر پنج روز به پنج روز شود همچنین محیط‌بان دیگر حق ندارد در پاسگاه تنها باشد.

محبت‌خانی خاطرنشان کرد: حتی نیروهای مسلح در شرایط سخت کاری 48 ساعت خدمت می‌کنند و بایستی 48 ساعت استراحت کنند. از سویی دیگر محیط‌بانان فاقد بیمه مصونیت و بیمه تکمیلی بودند، جیره غذایی و لباس نداشتند و موتور، خودرو و بی‌سیم به اندازه کافی در اختیارشان قرار نمی‌گرفت حتی اگر در حین خدمت جان خود را از دست می‌دادند، شهید محسوب نمی‌شدند.80 نفر از محیط‌بانانی که در راه خدمت جان خود را از دست دادند در دسته شهدا قرار نگرفتند.

وی افزود: برای آزادی یکی از محیط‌بان‌های اهل شیراز از زندان دست به دامان سازمان‌های مردم‌نهاد شدیم چراکه اولیای دم 700 میلیون تومان پول می‌خواستند و محیط‌بان محکوم به اعدام شده بود به علت اینکه آموزش‌های لازم را زمان ورود به این حرفه ندیده بود. افرادی که بدون آگاهی و گذراندن دوره وارد این حرفه می‌شوند هم خود را اذیت می‌کنند و هم مردم را.

مگر می‌شود مأموری بدون دیدن آموزش‌های لازم به سر کار فرستاد؟ در یک سال اخیر توجه به آموزش محیط‌بانان منجر به این شد که هیچ‌کدام از آنان زندانی یا محکوم به اعدام نشوند بنابراین آموزش، سرمایه‌گذاری است نه هزینه و باید مورد توجه قرار گیرد.

فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط‌ زیست افزود:‌ پارک‌های ملی، آثار طبیعی ملی حیات وحش و... مناطق چهارگانه کشور هستند و 12 درصد از اراضی ملی کشور، تحت پاسداری سازمان حفاظت از محیط‌ زیست قرار دارند که به مناطق چهارگانه معروف هستند. 609 پاسگاه‌ در این مناطق قرار دارند که فعلا به دلیل کمبود نیرو 520 باب از این پاسگاه‌ها فعال و دارای مأموران نگهبانی است همچنین دارای گشت موتوری و خودرویی هستند تا از این مناطق پاسداری کنند.

وی با بیان اینکه «براساس چارت سازمانی بایستی 7340 محیط‌بان بایستی داشته باشیم که از این تعداد تنها 3400 محیط‌بان در سازمان وجود دارد، گفت: با پیگیری‌های زیادی که در این حوزه صورت گرفت مصوبه بسیار خوبی برای سازمان حفاظت از محیط‌زیست تصویب شده که 10 سال پیاپی سالانه تعداد 300 محیط‌بان استخدام شوند و محیط‌بانان آموزش‌های لازم را ببینند و پس از آن وارد حوزه مأموریتی خود شوند. نکته دیگر این است که در حوزه محیط‌بانی کشور هنوز نمی‌دانیم که باید چه تعداد تجهیزات چون موتور، خودرو... داشته باشیم. برای نمونه تعداد 800 خودرو در این سازمان وجود دارد که 30 درصد آن‌ها فرسوده هستند. درواقع محیط‌ بانان حقوق خود را نمی‌دانند و چارت سازمانی ایجاد نکرده‌اند.

فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط‌ زیست افزود: یکی دیگر از مشکلات جیره غذایی محیط‌بانان است که در مناطق گوناگون پرداختی متفاوتی دارند که نشانگر وجود ناهماهنگی‌هایی در سازمان است. نکته دیگر این‌جاست که روز ملی محیط‌بان در کشور برابر است با روز میلاد امام رضا(ع)، اما در تقویم‌ رسمی ما ثبت نشده است. تلاش داریم تا این مورد را از مسئولان درخواست و روز ملی محیط‌بان را در تقویم ملی کشور ثبت کنیم.

وی با اشاره به مشکلات حمل سلاح برای محیط‌بانان گفت: قانون مربوط به سلاحی که در اختیار محیط‌بانان است، مشکلاتی دارد. درواقع یکی از مظلومیت‌های دیگر محیط‌بانان مباحث مربوط به قانون استفاده از سلاح است که نیاز به بازنگری دارد. سلاح در اختیار محیط‌بانان تنها برای بحث پدافندی است یعنی قانون صراحتاً بیان کرده که تنها برای دفاع از جان خود می‌توان از اسلحه استفاده کند و اگر برای نمونه یک شکارچی کل منطقه را به هم زد و شکار انجام داد، محیط‌بان نمی‌تواند حتی تیر هوایی شلیک کند.

محبت‌خانی درباره علت حضور نیروی یگان حفاظتی در سازمان محیط‌ زیست تشریح کرد: براساس قانون، فرمانده یگان‌های دستگاه‌های دولتی که نیاز به افراد مسلح در سازمان خود دارند باید فرمانده نظامی داشته باشند بنابراین براساس مصوبه شورای عالی امنیت کشور از سال 1388 از آنجا که در سازمان حفاظت محیط‌ زیست، محیط‌بانان دارای سلاح هستند تصویب شد که بایستی فرمانده کشوری آن‌ها نظامی باشد. یک از مزایای نظامی‌بودن فرمانده در این سازمان، این است که او می‌تواند هماهنگی و ارتباط مناسب را میان محیط‌بانان و پلیس ایجاد کند چرا که در برخی مواقع نیاز به قدرت نیروی انتظامی است تا از سازمان محیط‌ زیست حمایت کند.

فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط‌ زیست درباره دستگیری فعالان محیط‌ زیست در کشور گفت: از مشکلات دیگر ما ورود و خروج افراد در حوزه‌های چهارگانه مناطق حفاظت شده است. با وجود اینکه ما از این مناطق نگهداری و پاسداری می‌کنیم اما دفتر شکار و صید به این افراد مجوز ورود می‌دهد بنابراین فرماده یگان پیش از من هم متوجه نبودند این حامیان محیط‌ زیست چه افرادی بودند و چه اتفاقاتی افتاده که دستگیر شده‌اند آیا این افراد غافلگیر شدند، گمراه شدند یا ... مشخص نیست. تنها چیزی که از رسانه‌ها شنیدیم این است که این افراد مفسد فی‌الارض تشخیص داده شدند.

وی درباره اقدامات مثبت انجام شده برای محیط‌ بانان اظهارکرد: در سال جاری 40 میلیارد تومان تجهیزات اعم از خودرو، لباس و... برای سازمان خریداری کردیم و در اختیار محیط‌بانان قرار دادیم. برای سال آینده براساس هماهنگی که با ناجا انجام شده همه محیط‌بانان و خانواده آن‌ها تحت پوشش بیمه در ابعاد گوناگون خواهند بود. همچنین برای نخستین‌بار ما یگان حفاظت سازمان محیط زیست در بودجه سال 1398، 35 میلیارد تومان بودجه مستقل درنظر گرفته شده است. همچنین 60 میلیارد تومان جهت خرید تجهیزات مجدد در سال آینده در اختیار ما قرار خواهد گرفت.

محبت‌خانی با اشاره به لایحه حمایت از محیط‌بانان گفت: لایحه حمایت از محیط‌بان در ردیف 23 مجلس قرار گرفته که برای رساندن این لایحه به مجلس، تلاش بسیاری انجام شده و لایحه وارد صحن علنی مجلس شده است. تصویب این لایحه می‌تواند مشکلات بسیاری از محیط‌بانان را به‌ویژه در ابعاد بیمه‌ها و قانون به‌کارگیری سلاح‌ رفع کند. آقای علی لاریجانی - رئیس مجلس- به آقای عیسی کلانتری - رئیس سازمان حفاظت محیط زیست - قول داده بود که این لایحه پیش از پایان سال جاری تصویب کنند. این لایحه براساس آسیب‌شناسی بسیاری از رنج‌های محیط‌بانان تدوین شده است و با تصویب آن می‌توان بسیاری از مشکلات محیط‌بانان را رفع کرد.

منبع: ایسنا