بیش از سه چهارم بیماری‌ها منشأ اجتماعی و رفتاری دارد

اعتمادآنلاین| ‌ مهران پوزش با اشاره به رویکرد سازمان بهداشت جهانی(WHO) از سال 2013، توضیح داد: رویکرد سازمان فوق از 2013، رویکرد فرهنگی و اجتماعی در پیشگیری از بیماری‌ها بوده و بر اساس آن، حوزه مسائل اجتماعی و رفتاری حوزه مهمی به شمار می‌آید که می‌تواند در پیشگیری از بیماری‌ها به وزارت بهداشت دولت‌ها کمک کند.

رئیس مرکز تحقیقات "عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت" دانشگاه علوم پزشکی یاسوج با اشاره به اینکه مراکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت در دانشگاه‌ها به دنبال چنین رویکردی تأسیس شده است، اظهار کرد: بالای 75 درصد بیماری‌ها منشأ اجتماعی و رفتاری دارد، در حالی که منشأ کمتر از 25 درصد از بیماری‌ها بیولوژیک یا متأثر از عواملی همچون وراثت است.

وی خاطرنشان کرد: مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی یاسوج نیز بر اساس همین رویکرد، از سال 90 شروع به کار کرد و سامانه‌ای نیز ذیل وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی یاسوج به آن اختصاص داده شده است.

رئیس مرکز تحقیقات "عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت" دانشگاه علوم پزشکی یاسوج سپس با اشاره به مسائل رفتاری و اجتماعی مشترک در استان‌های همجوار، از برگزاری جلساتی با حضور رؤسای مراکز تحقیقاتی عوامل اجتماعی سراسر کشور، به منظور تبادل اطلاعات خبر داد و تشریح کرد: استان‌هایی که مسائل و موضوعات مشترک دارند، تشویق می‌شوند موضوعات متنابه منطقه خودشان را به صورت مشترک پیگیری کنند. استان‌های هم‌جوار معمولاً به خاطر بافت جغرافیایی و تاریخی مشترک یا قومیت اشتراکاتی، مسائل نزدیک به هم دارند که چنین مسائلی در قطب‌بندی‌ها مدنظر قرار می‌گیرد.

پوزش افزود: بر این اساس رویکردی به وجود آمده که بر مبنای آن مراکز تحقیقاتی به لحاظ منطقه‌ای به یکدیگر پیوند داده شوند. به عنوان مثال استان کهگیلویه و بویراحمد با استان‌های فارس، خوزستان و ایلام فاکتورها و شاخص‌های نزدیک به هم دارند و وجه اشتراک آن‌ها نیز این است که استان‌های فوق در حال توسعه یا کمتر توسعه‌یافته هستند.

تأثیر فقر و شکاف طبقاتی بر سلامت

وی برخی عوامل اجتماعی و رفتاری مؤثر بر سلامت را اعتیاد، شکاف طبقاتی، شکاف اقتصادی، نابرابری‌های اجتماعی، فقر، حمل و نقل، محیط زیست و آلودگی هوا عنوان کرد و گفت: با هم‌افزایی اجتماعی می‌توان بخش زیادی از این معضلات و مشکلات را حل کرد.

رئیس مرکز تحقیقات "عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت" دانشگاه علوم پزشکی یاسوج در همین زمینه محیط زیست را یک مقوله اجتماعی و رفتاری دانست و ادامه داد: رفتار مردم مبنی بر آن که بهداشت و نظافت خود یا بهداشت محیط زیست را رعایت کنند، یک عامل رفتاری و اجتماعی است که بر سلامت مردم تأثیر دارد. همچنین آلاینده‌های منابع آبی و آلاینده هوا هم جزو اولویت‌های مراکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت به حساب می‌آیند و تحقیقات در این حوزه مورد حمایت مرکز قرار می‌گیرد.

ابلاغ سند "کاهش و پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر"به دستگاه‌های استانی

وی مهم‌ترین دستاورد مرکز تحقیقات اجتماعی سلامت دانشگاه علوم پزشکی یاسوج را تهیه سند "کاهش و پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر" با همکاری معاونت بهداشتی دانشگاه و ارائه آن به شورای سلامت و امنیت غذایی استان کهگیلویه و بویراحمد دانست و گفت: این سند به همه دستگاه‌های اجرایی استان ابلاغ شده و سند مهمی است که در راستای پیشگیری و جلوگیری از ایجاد بیماری نقش بازی می‌کند و چنان چه به مفاد آن توجه شود، بخش زیادی از مشکلات این حوزه را برطرف خواهد کرد.

رئیس مرکز تحقیقات "عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت" دانشگاه علوم پزشکی یاسوج زمان ابلاغ این سند به دستگاه‌های اجرایی را سال 97 اعلام کرد و ضمن یادآور شدن نقش کمیته‌های فکری در تنظیم سند فوق، خاطرنشان کرد: سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در سطح کلان در حوزه بهداشت، مقوله بهداشت را بر درمان مقدم می‌داند. در مراکز تحقیقاتی عوامل اجتماعی نیز بر حوزه‌های پیشگیری، بهداشت، اصلاح رفتار و اصلاح حوزه‌های اجتماعی تأکید شده و این مراکز به نوعی می‌توانند در کاهش هزینه‌های درمان مؤثر باشند.

پوزش نقش دستگاه‌های اجرایی در این حوزه را انکارناپذیر دانست و افزود: اکثر دستگاه‌ها مسئولیت‌هایی در این راستا دارند. اکثر آن‌ها عضو شورای امنیت و سلامت غذایی استان هستند، از جمله سازمان جهاد کشاورزی که در حوزه غذا، تغذیه و سالم‌سازی این حوزه جزو اولویت‌های مرکز تحقیقات به شمار می‌آید.

وی تشریح کرد: اصلاح رفتارهای غذایی و سالم‌سازی غذا می‌تواند در پیشگیری از بیماری‌ها نقش مهمی داشته باشد. همچنین استفاده از سموم، دفع آفات نباتی، مکمل‌های شیمیایی که به خاک یا نان افزوده می‌شود، در بحث سلامت مهم هستند. نقش سازمان جهاد کشاورزی به عنوان یک دستگاه اجرایی، در تأمین مایحتاج دامی و گیاهی نقش انکارناپذیری است.

رئیس مرکز تحقیقات "عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت" دانشگاه علوم پزشکی یاسوج برخی دیگر سازمان‌های مرتبط و دارای مسئولیت حول محور سلامت اجتماعی مردم را سازمان حمل و نقل جاده‌ها، سازمان مسکن و شهرسازی، شرکت‌های آب و فاضلاب نام برد و توضیح داد: یکی از اولویت‌های تحقیقاتی ما در مرکز عوامل اجتماعی، نحوه مسکن و میزان آرامشی است که در مسکن ایجاد می‌شود؛ در واقع می‌توان گفت نحوه طراحی مسکن‌ها، الگوهای معماری و … در روان مردم تأثیرگذار است.

پوزش تأکید کرد: مقوله عوامل اجتماعی و رفتاری بحثی پیچیده و نیازمند فرهنگ‌سازی است و همه کسانی که در حوزه مسائل اجتماعی کار می‌کنند نیز اعتقاد دارند تغییر ذائقه فرهنگی مردم کار یک الی دو روز نیست، بلکه نیاز به زمان طولانی و تغییر برخی زیرساخت‌ها دارد.

وی در پایان گفت: پیچیدگی این موضوع به گونه‌ای است که تنها متولی آن نمی‌تواند وزارت بهداشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی و متولیان سلامت کشور باشد، بلکه مسئله‌ای جمعی و نیازمند هم‌افزایی ملی است. همه دستگاه‌ها باید در طرح‌ها و پروژه‌های خود هیئت سلامت داشته باشند تا ما رشد سلامت کشور و وضعیت ایده‌آل محقق شود؛ در حال حاضر در ابتدای راه هستیم و نیاز به گذشت زمان بیشتری داریم، ضمن آن که مهم است به نتایج تحقیقات توجه شود.

منبع: ایسنا