افزایش ریزگردها در مناطق سیل‌زده/ با وجود بارش‌ها، تالاب‌ها هنوز وضع خوبی ندارند

اعتمادآنلاین| ‌ علی محمد طهماسبی بیرگانی (مدیر ستاد مقابله با گرد و غبار) در گفت وگو با خبرنگار ایلنا درباره وقوع گرد و غبار و ریزگردها بعد از فروکش کردن سیل‌ها در مناطق سیل‌زده گفت: وقوع ریزگرد پس از سیلاب کاملا طبیعی است، اما متاسفانه اخیرا از گوشه و کنار شنیده می‌شود که ریزگردها به پایان رسیده و دیگر معضلی به نام ریزگرد نداریم، این در حالی است؛ در مناطقی که در دشت‌های وسیع قرار دارند حتی اگر سیل نیز در آنجا به وقوع نپیوسته باشد و ما فقط شاهد باران‌های سیل‌آسا و بیش از حد معمول در آن منطقه باشیم این باران‌های سیل‌آسا ذرات خاک را از مناطق بالا دست به دشت‌ها می‌آورد و باعث تشدید ریزگردها در آن منطقه می‌شود. از همین رو ما به شدت در خصوص افزایش ریزگرد در دشت‌ها نگران هستیم.

وی ادامه داد: بررسی‌های نقاط مختلف دنیا نشان می‌دهد که وقوع بارندگی‌های شدید که با کندن خاک از حوضه‌های بالادست آب‌ریز همراه است موجب رسوب این ذرات خاک در دشت شده که پس از خشک شدن به دلیل منفصل بودن خاک ریزگردها را دشت‌ها ایجاد می‌کنند.

وی تصریح کرد: در خوزستان اگرچه ممکن است در یکی دوماه اخیر به دلیل رطوبت خاک اثری از ریزگرد نباشد، اما بی‌شک با شروع فصل گرما و با توجه به شدت گرما در این منطقه قطعا در جنوب غرب خوزستان با افزایش ریزگردها نیز مواجه خواهیم بود.

مدیر ستاد مقابله با گرد و غبار با بیان این که شنیده می‌شود قصد دارند بودجه گرد و غبار را حذف کنند، خاطرنشان کرد: دلایل علمی و مستند را جمع آوری کرده و به مجلس ارسال کرده‌ایم. در واقع ما مستنداتی از وقوع ریزگرد پس از سیلاب را در آمریکا، چین، استرالیا و حتی در کشور خودمان جمع آوری کرده و در گزارشی ارائه داده‌ایم. در منطقه نرماشیر بم متوسط در حالی‌که میانگین بارندگی در حدود 30 میلیمتر است اما در سالهای 2014 و 2015 میانگین بارش در این منطقه 65 میلیمتر بوده است و پس از آن نیز ما در سال 2016 با افزایش ریزگردها در این منطقه مواجه بودیم.

طهماسبی با بیان اینکه رسوبات ریزدانه از بالادست توسط سیلاب به دشت منتقل می‌شوند، تصریح کرد: چنانچه مدیریت چَرا و قرق دشت‌ها را نداشته باشیم و پوشش گیاهی را در این مناطق تقویت نکنیم قطعاً با شروع فصل گرما هم در فصل تابستان و هم در فصل پاییز و زمستان به ویژه در سال آینده با افزایش ریزگردها مواجه خواهیم بود چراکه با شروع فصل گرما و خشک شدن زمین و کاهش رطوبت خاک چنانچه باران ببارد از آنجایی که قطرات باران مانند بمب عملکرده باعث پخش شدن ذرات خاک شده و همانطور که گفتم اگر مراقبت‌های لازم را نداشته باشیم معتقدم در سال آینده با مشکلات بسیاری در خصوص ریزگردها مواجه خواهیم بود.

مدیر ستاد مقابله با گرد و غبار خاطرنشان کرد: در مناطق بیابانی وقتی نمودار بارش و نمودار ریزگردها را ترسیم می‌کنیم با گذشت زمان مشاهده می‌کنید پیک ریزگردها با پیک بارش‌ها نه تنها برابری می‌کند بلکه پیک گرد و غبار بیش از میزان بارشها نیز خواهد بود.

وی با بیان اینکه حوضه‌های آبگیر در بالادست تخریب شده و باعث وقوع سیل شده‌اند تصریح کرد: در حوضه‌های آبریز در بالادست عملکرد مناسبی نداشتیم و از همین رو امروز شاهد وقوع سیل در نقاط مختلف کشور هستیم. اما باید بدانیم که هیچ بودجه و امکاناتی نمی‌توانست مانند بارشهایی که در این مدت داشتیم، باعث احیای اکولوژیک محیط طبیعی کل کشور شود. اما متأسفانه به دلیل تخریب پوشش گیاهی تخریب حوضه‌های آبریز در بالا دست سیل ایجاده شده است. اما قطعاً ما با هیچ بودجه نمی‌توانستیم چنین شرایطی را برای منابع طبیعی کشور در همه سطوح فراهم کنیم.

وی همچنین با اشاره به وضعیت کانونهای ریزگرد در خارج از کشور گفت: ما شدیدا نگران وضعیت کانون‌های ریزگرد در خارج از کشور نیز هستیم چرا که احتمالاً همین وضعیت در آن سوی مرزهای ما نیز وجود دارد و اگر عناصر ریزگانه به همین شدت که وارد دشت‌های خوزستان شده‌اند وارد دشت‌های عراق نیز بشوند باید بگویم سال آینده وای به حال ما است.

مدیر ستاد مقابله با گرد و غبار در بخش دیگری از صحبت‌هایش در‌باره وضعیت تالاب‌ها در کشور گفت: وضعیت تالاب‌ها با بارش‌های اخیر بهبود یافته و ما امیدواریم این وضعیت تا یکی دو سال آینده ادامه داشته باشد البته باید به این موضوع توجه کنیم که به بستر تالاب‌ها تجاوز صورت گرفته و مردم در حاشیه این تالاب‌ها کشاورزی ایجاد کرده بودند البته در حال حاضر همه اینها به زیر آب رفته است اما باید توجه کنیم که دوباره این اقدامات صورت نگیرد و چنانچه حفاظت به خوبی صورت نگیرد باید انتظار داشته باشیم سریع‌تر به مرحله گذشته یعنی خشک شدن تالاب‌ها برسیم.

وی ادامه داد: البته برخی تالاب‌ها مانند تالاب هامون‌های سه‌گانه اگرچه حدود یک و نیم تا دو میلیارد مترمکعب آب در آن وارد شده اما همچنان وضعیت خوبی ندارد و در حال حاضر 10 تا 20 درصد آن پر از آب است.

طهماسبی با اشاره به احتمال حذف اعتبار مقابله با ریزگردها تصریح کرد: در سال گذشته 500 میلیارد تومان صرف هزینه‌های مقدماتی برای مقابله با ریزگردها شده‌است و چنانچه از این اقدامات مراقبت به عمل نیاید، همین هزینه‌ای که انجام شده است نیز بی نتیجه خواهد ماند.

منبع: ایلنا