می‌توان تهدید ملخ‌های مهاجم را به فرصت تبدیل کرد؟

اعتمادآنلاین| ‌ سیدحسین گلدانساز با بیان این‌که عمده ملخ‌هایی که آفت هستند و از گیاهان تغذیه می‌کنند، ملخ‌های شاخک کوتاه نام دارند، افزود: به لحاظ زیست‌شناسی و رفتار، این ملخ‌ها به دو گروه بومی و مهاجر تقسیم می‌شوند. ملخ دریایی یا صحرایی، درصدر ملخ‌های مهاجر است و موطن اصلی آن‌ها، صحراهای آفریقا و عربستان است.

رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران گفت: با توجه به این‌که ملخ‌های صحرایی، بومی صحراهای آفریقا و عربستان هستند، این مهاجرت و هجوم ملخ‌ها، در دوره‌های زمانی طولانی اتفاق افتاده است و احتمال دارد باز هم اتفاق بیفتد. علت اصلی هم این است که در موطن اصلی آن‌ها، شرایط اقلیمی مانند افزایش بارندگی‌ها و مساعد شدن شرایط آب و هوایی، موجب تکثیر و افزایش بی‌رویه جمعیت آن‌ها می‌شود و اگر مواد غذایی برای خوردن نداشته باشند، به دیگر مناطق و کشورها از جمله به سمت خلیج‌فارس و جنوب ایران مهاجرت می‌کنند.

گلدانساز با بیان این‌که آخرین بار این اتفاق حدود سال 1342 در سطح وسیعی رخ داد، ادامه داد: این هجوم، در این حجم در سال‌های بعد تکرار نشد، هرچند که احیاناً در تعداد خیلی کمتر، گاهی در استان‌های جنوبی ما پیدا شده‌اند.

وی کنترل این آفت را از حیطه وظایف سازمان حفظ نباتات کشور که زیر مجموعه وزارت جهاد کشاورزی هست، دانست و گفت: کشاورزان، توان برخورد با این آفت در این حجم را ندارند، بنابراین سیستم دولتی وارد عمل می‌شود؛ هرچند که اقدامات پیشگیرانه جدی باید از سرزمین عربستان اتفاق می‌افتاد. اگر این آفت در عربستان کنترل می‌شد، حداقل این است که این جمعیت میلیونی به ایران نمی‌رسید.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با بیان این‌که صرف نظر از مسائل سیاسی، به لحاظ علمی روشن است که در عربستان به این مهاجرت ملخ‌ها به سمت ایران، توجه جدی نشده است، در ادامه خاطرنشان کرد: در دنیا مرکزی به نام "مرکز تحقیقات ضد ملخ" وجود دارد که سازمانی بین‌المللی است که قطعاً به عربستان نسبت به بروز این پدیده هشدار داده است.

وی ارتباط قوی با این گونه مراکز بین‌المللی را از جمله کمک به اندیشیدن برای راه‌های پیشگیری دانست.

گلدانساز با بیان این‌که حمله ملخ‌های صحرایی می‌تواند به بروز قحطی در برخی کشورهای آفریقایی منجر شود، گفت: ملخ‌ها به هر منطقه‌ای وارد شوند می‌توانند پوشش سبز اعم از زراعت، باغ، مرتع و جنگل را مورد تغذیه قرار دهند، در موارد شدیدتر حتی پوست درختان را می‌کنند و تغذیه می‌کنند.

رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران با بیان این‌که می‌توان از این ملخ‌ها برای تهیه خوراک ماهی، هم‌چنین استفاده در جیره غذایی طیور گوشتی استفاده کرد. این‌ها منبع خوبی از پروتئین و امگا 3 هستند، در ادامه افزود: در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد روی موضوع استفاده از ملخ در غذای ماهیان و در جیره طیور گوشتی، کارهای خوبی انجام شده است که می‌توان از علم و تجربه این همکاران بهره برد. ضمناً شاید در منطقه دیگری از کشور نیز در این باره بررسی و تحقیق علمی قابل استفاده صورت گرفته باشد که باید از نتایج آن‌ها استفاده کرد.

وی افزود: باید حتی‌الامکان پیش از سم‌پاشی، در برخی مناطق، بخشی از ملخ‌های صحرایی مهاجر را برای استفاده بهینه جمع‌آوری کرد و مورد استفاده قرار داد. قطعاً که مشکلاتی در این راه وجود دارد؛ از این‌رو باید به این بخش از کار هم توجه کنیم و وارد عمل شویم تا برای کشور خودمان تجربه‌ای شود و بعدها بتوان در اختیار دیگر کشورهای نیازمند هم گذاشت.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: هم‌اکنون هم یکی از روش‌های جمع‌آوری حشرات برای کارهای تحقیقاتی، استفاده و کاربرد تله‌های مکنده هست که در مسیر حشرات قرار می‌گیرد و بخشی از آن‌ها را با مکش، جمع‌آوری می‌کند؛ لذا خوب است این سیستم را با قید فوریت توسعه دهیم و در مکان‌هایی که امکان سم‌پاشی وجود ندارد، بخشی از این ملخ‌ها را جمع‌آوری کنیم و در پرورش ماهی و پرورش طیور گوشتی استفاده کنیم تا نقاط ضعف و قوت این کار نیز روشن شود و تجربه‌ای برای کشور شود.

گلدانساز با بیان این‌که رسیدگی دیرهنگام به موضوع مبارزه با این ملخ‌ها، می‌تواند به تخم‌ریزی آن‌ها منجر شود، تصریح کرد: در این صورت با سیل دیگری از جمعیت ملخ‌ها مواجه خواهیم بود که کار را دوچندان دشوارتر می‌کند.

منبع: ایسنا