مدارس باید با رویکردهای جدید آموزشی طراحی شوند

اعتمادآنلاین| ‌ علیرضا کمرئی در گردهمایی مشترک مدیران کل و معاونین سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور در اردوگاه شهید باهنر تهران، بر ضرورت بازطراحی فضای کالبدی مدرسه متناسب با رویکردهای نوین یاددهی و یادگیری در نظام آموزشی و تحول در مفهوم مدرسه اشاره کرد و گفت: امروزه مفهوم مدرسه از مکان به یک میدان معنایی در یاددهی و یادگیری در حال تغییر است و نظام آموزشی باید همچنان با توجه به اهمیت مدرسه، در طراحی محیط فیزیکی و در حوزه فضاهای کالبدی و تجهیزات به این تغییر توجه کند.

ضرورت بازطراحی مدرسه متناسب با رویکردهای نوین یاددهی و یادگیری در نظام آموزشی

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش‌وپرورش با تبیین این موضوع که عوامل سازنده محیط آموزشی بر تسهیل جریان یادگیری دانش آموزان اثر می‌گذارند، افزود: باید شرایطی را فراهم آورد تا اهداف درسی در محیطی فعال، به جریانی اثربخش در یادگیری تبدیل شود که این امر نیازمند اصلاح و بازطراحی فضاهای کالبدی مدارس است.

عضو شورای معاونین وزارت آموزش‌وپرورش تصریح کرد: فضاهای مطلوب شرایط رشد فیزیکی، ذهنی، عاطفی و اجتماعی دانش آموزان را تأمین می‌کند و از استلزامات توجه متوازن به ساحت‌های شش‌گانه تربیتی مورد انتظار سند تحول بنیادین نظام آموزشی است.

طراحی جزئیات فضاهای آموزشی درگرو توجه به الگوهای رفتاری دانش آموزان است

وی گفت: طراحی جزئیات فضاهای آموزشی درگرو توجه به الگوهای رفتاری دانش آموزان است و این جزئیات از ابعاد و اندازه فضاها گرفته تا نورپردازی، رنگ، صدا، زیبایی، فضاهای باز و غیره نقش مهمی در افزایش یادگیری و جریان تربیت مدرسه ایفا می‌کنند.

کمرئی در ادامه سخنانش به مقایسه روش‌های آموزشی جدید مبتنی بر مشارکت با روش‌های رایج در نظام‌های آموزشی اقتدارگرا پرداخت و گفت: این تغییر رویکرد طراحی فضاهایی را می‌طلبد که مناسبات معلم و دانش‌آموز به‌جای آنکه ناشی از رویکرد سنتی، صرفاً حول محور زمان، مکان و برنامه درسی و مبتنی بر یک جریان یک‌سویه بین معلم و دانش‌آموز تنظیم شود و دانش‌آموز در جریان یادگیری منفعل باشد، بالعکس در حوزه فضا و اقتضائات مکانی موقعیتی را فراهم آورد که طی آن امکان به فعالیت رساندن قابلیت‌های یادگیرندگان به‌عنوان دغدغه اصلی نظام تربیتی تقویت شود و جریانی دوسویه برای تربیت و یادگیری دانش آموزان در مدارس شکل گیرد؛ به‌نحوی‌که طی آن آزادی پرسشگری، شک سازنده، تفکر انتقادی به جریانی پایدار در یاددهی و یادگیری تبدیل شود.

کمرئی با اشاره به تغییر پارادیم آموزش و تربیت تأکید کرد: تناسب اقدامات و آماده‌سازی ورودی‌های سیستم مدرسه نظیر فضا و تجهیزات با رویکرد نوین، ایجاب می‌کند تا ضمن بازطراحی فضاهای آموزشی، از بند قالب‌های گذشته و نتیجه محوری بیرون آمده و به فرایندهایی که در مسیر تربیت اثر می‌گذارد، بیشتر بیندیشیم.

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش‌وپرورش در بخش دیگری از سخنانش به تشریح اهمیت حیاط مدرسه و تأثیر آن در یادگیری‌های رسمی، غیررسمی و آموزش‌های پنهان پرداخت و گفت: بسیاری از یادگیری‌های غیررسمی، مهارت‌های اجتماعی، بازی‌های مفید و تجارب مؤثر در آینده دانش آموزان، در فضاهای باز و متناسب برای تحرک، اتفاق می‌افتد، اما وقتی به این مرحله از ساخت‌وساز یعنی طراحی فضای باز می‌رسیم یا منابع مالی تمام‌شده یا زمان بهره‌برداری رسیده و باید به‌سرعت آن را در اختیار بگیریم و به همین دلیل امکان شکل‌دهی فضاها متناسب با ضرورت‌های کارکردی محوطه و حیاط مدرسه فراهم نمی‌شود.

در رویکردهای نوین آموزشی همه مدرسه محیط یادگیری است

کمرئی گفت: در رویکردهای نوین آموزشی همه مدرسه محیط یادگیری است و در این میان حیاط مدرسه منبع غنی و محیطی اثربخش با کارکردهای فراوان است که طی آن فرصت ادارک بیشتر دانش آموزان از اهداف برنامه درسی هدف‌گذاری شده، توسعه می‌یابد و به دلیل پایداری تعاملات و حضور مستمر دانش آموزان در مدرسه، موضوعات یادگیری و تربیت به‌صورت مداوم تعمیق یافته، باشخصیت دانش‌آموز عجین شده و نهادینه می‌شود.

وی گروه دوستی، زنگ تفریح، فعالیت‌های خودانگیخته در حیاط مدرسه را از فرصت‌های یادگیری برشمرد و مهارت، فهم رقابت و ادراک مفاهیم و... را به‌عنوان مصادیق آموزش غیررسمی در محیط مدرسه دانست و طراحی فضاهای آموزشی، متناسب با این کارکرد را برای قرار دادن جریان تربیتی مدرسه بر مدار صحیح، اقدامی هوشمندانه در نظام آموزشی برشمرد.

ادراکات دانش‌آموز از پیوستگی حیاط مدرسه با ساختمان آن آموزش پنهان مدرسه در مسیر یادگیری است

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش‌وپرورش، ادراکات دانش‌آموز از پیوستگی حیاط مدرسه با ساختمان آن، تلقی آن‌ها از حیطه کنترل و مسئولیت مدیر بر همه فضاها و نظایر آن را آموزش پنهان مدرسه در یادگیری قلمداد کرد و گفت: برای درک این تأثیر، کافی است به مشاهده و مطالعه رفتار دانش آموزان بعد از انجام یک تغییر در فضا و محوطه مدارس‌شان بپردازیم.

کمریی در ادامه این مبحث، طراحی مناسب فضا را در کاهش بسیاری از ناهنجاری‌های رفتاری، احساس تعلق و مالکیت، تکامل شناختی و اجتماعی دانش آموزان، احساس ایمنی و نظایر آن را تضمین‌کننده کیفیت موقعیت آموزشی مدارس برشمرد و از مدیران کل نوسازی مدارس کشور خواست که به اهمیت و میزان تأثیر فضا در جریان آموزش و تربیت بیش از گذشته بیندیشند.

بنابر اعلام معاونت روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت آموزش‌وپرورش، وی بر لزوم همفکری و تعامل بیشتر مدیران کل با معاونین آموزش متوسطه در خرید تجهیزات اشاره کرد و از تکمیل پروژه‌های هنرستانی نیمه‌تمام، نوسازی و بروز سازی تجهیزات هنرستان‌ها، آزمایشگاه‌ها، پژوهش سراها، به‌عنوان اهداف محوری در تقویت و غنی‌سازی فرصت‌های یادگیری مدارس کشور نام برد.

منبع: ایسنا