آب‌راه نفتکش‌های خلیج فارس میزبان سونامی می‌شوند؟

اعتمادآنلاین| ‌ محمد حیدرزاده طی این مصاحبه اظهار کرد: سونامی با ارتفاع 2 متر آب‌راه نفت‌کش‌ها را در خلیج فارس تهدید می‌کند.

وی گفت: فجایعی مانند این می‌توانند صدها میلیون پوند خرج روی دست شرکت‌های بیمه بگذارند و تأثیر مستقیمی روی قیمت نفت داشته باشند.

تحقیقات جدید نشان می‌دهد که آبراه اصلی نفت‌کش‌ها در خلیج فارس در معرض خطر سونامی 7 فوتی که هر دو سال یکبار رخ می‌دهند قرار دارد که این موضوع احتمالاً ناشی از گرمایش جهانی است و می‌تواند موجب اختلال بزرگی در تولید و عرضه جهانی نفت شود. نفتی که 30 درصد از سهم جهانی آن از این منطقه می‌گذرد.

طی یک قرن گذشته خلیج فارس از خطر سونامی در امان بوده است که این امر این منطقه را برای حمل و نقل کشتی‌های بزرگ نفتکش ایده آل ساخته است. با این حال، در ماه مارس سال 2017، امواج 3 فوتی (0.9 متر) کاملاً غیرمنتظره به سمت خلیج فارس آمدند که نه تنها سبب آسیب به مناطق ساحلی شدند بلکه سبب کشته شدن حداقل پنج نفر در جنوب ایران شد.

تحقیقات جدید هشدار می‌دهد در شرایط تغییرات اقلیمی، این رویداد شدید آب و هوایی می‌تواند هر چند سال یک بار در منطقه رخ دهد.

دکتر حیدرزاده در ادامه افزود: ماه مارس 2017 یک رویداد چالش برانگیز رخ داد. برای نخستین بار شاهد امواج تخریب کننده با ارتفاع 3 فوت بودیم که ویژگی‌های یک سونامی واقعی را داشت. همه افراد در آن زمان تعجب زده بودند چرا که هیچکس انتظار سونامی در آنجا را نداشت. من دو سال بر روی این موج‌های رمزآلود کار کردم و در نهایت متوجه شدم که این موج‌ها نوعی سونامی به نام "متئوسونامی"(meteotsunami) هستند.

برخلاف سونامی‌های طبیعی که از حرکت ناگهانی کف اقیانوس‌ها ایجاد می‌شوند، متئوسونامی‌ها از تغییرات سریع فشار هوا ایجاد می‌شوند. متئوسونامی سال 2017 توسط طوفان شنی که در لیبی رخ داد، به وجود آمد و پس از آن از خلیج فارس گذر کرد و باعث ایجاد موج‌های وسیع شد.

دکتر حیدرزاده در ادامه گفت: دو راه برای اینکه طوفان شن و ماسه، متئوسونامی ایجاد کند وجود دارد، راه نخست این است که طوفان شن و ماسه در پهنه آبی مانند یک دریاچه یا خلیج حرکت کند و دیگر اینکه سرعت حرکت طوفان شن باید همانند سرعت امواج دریاچه یا خلیج باشد. واقعیت این است که مسیر طوفان شن و سرعت آن در مقایسه با گذشته به طور چشمگیری تغییر یافته است.

طبق مقاله منتشر شده در مجله "Pure and Applied Geophysics" با تجزیه و تحلیل فشار هوا، سوابق سطح دریا و تصاویر ماهواره‌ای، دانشمندان دریافتند که کل مسیر نفتی مورد استفاده توسط عربستان سعودی، ایران، امارات متحده عربی، عراق، قطر، کویت و بحرین اکنون در معرض خطر است.

وی ادامه داد: تصور من این است که ارتفاع این امواج در خلیج فارس می‌تواند به شش یا هفت متر برسد. این پدیده معمولاً بین هر دو تا هفت سال رخ می‌دهد. اگر این فجایع رخ دهند می‌توانند صدها میلیون خرج روی دست شرکت‌های بیمه بگذارند و به اعتقاد من اگر ما در آینده یک یا دو مورد از این رویدادها را داشته باشیم، قطعاً شاهد تغییراتی در قیمت نفت خواهیم بود.

از سویی دیگر رخ دادن سونامی می‌تواند بر روی اقتصاد نیز تأثیر بگذارد زیرا سالانه هزاران توریست به برخی از این مناطق ساحلی مانند سواحل دبی، ابوظبی و دوحه می‌آیند.

محققان می‌گویند، در روزهای پیش از این رویداد (موج‌های ماه مارس 2017) ، شرایط جوی غیر معمول بود اما استثنایی نبود و ممکن است دوباره در آینده رخ دهد. به طور کلی، یافته‌های ما نشان می‌دهد که ساحل شمال شرقی خلیج فارس باید به عنوان" نقطه داغ "(hot spot) شناخته شود زیرا این منطقه نسبت به امواج سونامی مانند، بسیار حساس و آسیب پذیر است.

دکتر حیدرزاده در حال حاضر از سیاستگذاران درخواست کرده است تا اقدامات اضطراری را برای مواجهه با این خطر و راهنمایی‌های جدید برای ساختمانهای اطراف ساحل را به روز رسانی کنند. حیدرزاده بر این باور است که دولت‌ها می‌بایست خطرات را بهتر درک کنند. من نمی‌توانم با صراحت بگویم که این سونامی می‌تواند به دلیل تغییرات آب و هوایی باشد بلکه این تغییرات می‌تواند یکی از دلایل آن باشد. ما به اطلاعات زیادی برای اثبات این موضوع نیاز داریم. اکنون ما باید خودمان را برای خطرات غیرمعمول که در گذشته از آن ایمن بوده‌ایم، آماده کنیم.

فیلیپ بلاندل استاد ارشد دانشکده فیزیک دانشگاه بث(University of Bath)، که در این تحقیق دخیل نبود، گفت: ابتدا در مورد ادعایی که این موج سال 2017 نوعی سونامی بوده شک داشته و احتمال می‌داده است موج عظیم(rogue waves) بوده باشند.

با این حال، بلاندل اکنون معتقد است که این کار دقیقاً مورد تحقیق قرار گرفته و سیاستگذاران باید به آن گوش دهند. اگرچه تغییرات آب و هوایی همیشه دلیل رخ دادن متئوسونامی نیستند اما متئوسونامی می‌تواند با تغییرات آب و هوایی افزایش یابد.

این مطالعه مورد خوبی برای افزایش ایستگاه‌های اندازه‌گیری در مناطق حوزه خلیج فارس محسوب می‌شود. در بخشی از جهان ارائه این خدمات با مشکلاتی نظیر کمبود بودجه و یا راهزنی دریایی همراه است. مقاله مهمی همانند این مقاله که به رهبری دکتر محمد حیدرزاده انجام شده یک مقاله خوب برای اندازه‌گیری سواحل و دریاها است که این موضوع بسیار مهم و حیاتی است.

منبع: ایسنا