گزارش «اعتمادآنلاین» از بحران موتورسیکلت‌ها برای پایتخت:
تهران زیر دوچرخ/ هفته‌ای چهار نفر در تصادف موتورسیکلت‌ها می‌میرند/ شش میلیون و 500 هزار دستگاه بدون پلاک، چهار میلیون نفر بدون گواهینامه و 9 میلیون موتورسیکلت فاقد بیمه هستند/ تهران، خراسان رضوی و اصفهان، بیشترین موتورسیکلت‌های کشور را دارند
تهران سال‌هاست به معضل موتورسیکلت‌ها خو گرفته است، معضلی که همواره پلیس و شهرداری با طرح‌های ضربتی در پی کاهش اثرات مخرب آن برمی‌آیند، اما عدد و ارقام و نتایج نشان داده این اقدامات، در بهترین حالت ممکن، در حد مسکن‌هایی مقطعی عمل کرده است.
اعتمادآنلاین| نیلوفر حامدی- بی‌قانونی، افزایش بار ترافیک شهری، افزایش آلودگی هوا، افزایش بار تصادف‌ها و نداشتن بیمه و پلاک، تنها بخشی از بار گناهان موتورسیکلت‌ها در تهران محسوب میشود. اگرچه افراد زیادی هستند که موتورسیکلت وسیله امرار معاش‌شان است و تمام قوانین مربوط را هم رعایت می‌کنند، اما به گزارش پلیس راهور ناجا، اداره کل بیمه، شهرداری و منابع اطلاع‌دهنده درباره آلایندگی‌های هوای تهران، موتورسیکلت‌ها نقش زیادی در این معضلات دارند. معضلاتی که هر کدام، به تفکیک، خود عامل بحران‌های بزرگ‌تر حوزه شهری هستند.
طرح‌های ضربتی موتورسواران را قانونمند نکرد
اجرای طرح‌های ضربتی و ایجاد گشت ضربت هیچ‌گاه نتوانست موتورسواران را به سمت قانون گسیل دهد. به همین دلیل بود که هشت سال پیش، پلیس طرح آموزش موتورسواران متخلف را به اجرا درآورد. در این دوره‌ها که سال 90 برگزار شد، بیش از 10 هزار موتورسوار متخلف در تهران تحت آموزش قرار گرفتند و سوگند اجرای قانون خوردند. در این دوره‌ها موتورسواران با تخلفات آشنا شدند و پلیس راه‌های جلوگیری از بروز تخلفات را به آنها یادآور شد.
هنوز هم این طرح‌ها، یعنی برخورد با موتورسواران بدون کلاه ایمنی، هر چند ماه یک بار در سطح شهر اجرا و تعدادی موتورسوار جریمه و وسیله آنها به پارکینگ‌ها ارجاع داده میشود، اما در عمل، این اقدامات تاثیر چندانی نداشته است. حتی به گفته عده‌ای، جریمه ماندن در پارکینگ پلیس آن‌قدر بالاست که برخی از موتورسواران به دنبال پس گرفتن موتور خود هم نمی‌روند و ترجیح می‌دهند به جای پرداخت آن جریمه گزاف، موتورسیکلتی جدید خریداری کنند.
ضمن اینکه ماجرای تخلف‌های برخی از موتورسواران در حد کلاه ایمنی باقی نمی‌ماند. تابلوی خیابان یک‌طرفه یا ورود ممنوع عموماً برای بخش زیادی از موتورسواران معنایی ندارد. چراغ قرمز مدت‌هاست عامل توقف آنها نیست. پیاده‌رو در حد یک اسم است و این قشر نه تنها از آنجا تردد می‌کنند بلکه پارک هم می‌کنند. علاوه بر آن، در خطوط ویژه اتوبوس‌های تندرو یا خودروهای اضطراری مثل اورژانس و آتش‌نشانی نیز به راحتی تردد می‌کنند. برخی موتورسواران حتی در اتوبان‌های شلوغ خطرناک هم خروجی‌ها را برعکس دور می‌زنند و همه اینها سبب شده عده زیادی از مردم اصلاً به خاطر دور زدن ترافیک تهران، سراغ خرید موتورسیکلت بروند.
بیمه، پلاک، گواهینامه، فقدان بزرگ راکبان موتورسیکلت
«از 11 میلیون دستگاه موتورسیکلت، 6 میلیون و 500 هزار دستگاه موتورسیکلت فاقد پلاک هستند.» این جمله خبری به تنهایی می‌تواند نشان‌دهنده حجم بالای جرائم پشت موتورسیکلت‌های بدون پلاک باشد. موتوری که پلاک ندارد، قطعاً مسیر تخلف برایش بازتر است. در چنین شرایطی، وقوع جرائمی که به طور مشخص با موتورسیکلت امکان‌پذیر است، از سرقت موبایل و کیف گرفته تا تخلف‌های رانندگی، چندان نباید دور از ذهن باشد چون حتی در یک مکان مجهز به دوربین مداربسته هم این موتورسیکلت‌ها در امان هستند.
سردار سیدکمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور ناجا، با اشاره به این موضوع گفت: «برخی موتورسیکلت‌سوارها عامل نارضایتی مردم در شهر تهران و کلانشهرها هستند و در جایی که پلیس ایستادگی می‌کند، تنش رخ می‌دهد و همان مردمی که از پلیس خواهان قانون هستند در آن صحنه خواهان اغماض می‌شوند. در حال حاضر 6 میلیون و 500 هزار دستگاه موتورسیکلت فاقد پلاک بوده و چهار میلیون موتورسیکلت‌سوار گواهینامه ندارند و به همین دلیل تلاش داریم طرح ساماندهی اختصاص پلاک به فرد راه‌‌اندازی شود.»
این فقدان در زمینه بیمه هم دیده شده است. در حال حاضر 9 میلیون راکب موتورسیکلت فاقد بیمه هستند.
غلامرضا سلیمانی، رئیس کل بیمه مرکزی، با اعلام این خبر گفت: در نشست‌های متعددی که با نیروی انتظامی، پلیس راهور و نهادهای ذی‌ربط برگزار شد، راهکارهای مختلفی را برای کاهش تخلفات و تشویق موتورسیکلت‌سواران به منظور تسهیل در تهیه بیمه‌نامه بررسی کرده‌ایم که به زودی شاهد نتایج عملی آن خواهیم بود.
همچنین قرار شد پرداخت قسطی هزینه بیمه موتورسیکلت به قیمت 400 هزار تومان امکان‌پذیر شود. از سوی دیگر جریمه دیرکرد بیمه کسانی که سال گذشته بیمه نداشتند، نیز بخشیده میشود؛ راهکارهایی که قرار است به راکبان موتورسیکلت‌ها کمک کند و انگیزه‌ای برایشان باشد تا این رقم 9 میلیون، به مرور زمان کاهش یابد.
بار گناه آلودگی هوای تهران بر دوش موتورهای کاربراتوری
معضلات موتورسیکلت‌ها اما در همین حد باقی نمی‌ماند. بر اساس اطلاعیه آلایندگی‌های تهران، بخش قابل تاملی از آلودگی هوای تهران، این بحران بزرگ پایتخت، زیر سر همین موتورسیکلت‌هاست. البته در این زمینه یک تفکیک وجود دارد و موتورهای کاربراتوری عموماً زیر سوال می‌روند.
یک موتور کاربراتوری به طور میانگین 15 گرم آلودگی به ازای هر کیلومتر پیمایش تولید می‌کند، در حالی که اگر همان موتورسیکلت مجهز به سیستم سوخت‌رسانی انژکتوری شود، میزان تولید آلودگی آن به زیر 2 گرم در هر کیلومتر می‌رسد.
موتورسیکلت انژکتوری در مقایسه با موتورسیکلت کاربراتوری 90 درصد آلودگی کمتری تولید می‌کند.
طبق گزارش سیاهه آلایندگی شهر تهران، سهم ناوگان موتورسیکلت در تولید آلودگی در شهر تهران، در میان منابع آلاینده دیگر از جمله ناوگان‌های حمل و نقلی، نیروگاه‌ها، صنایع، پالایشگاه و منابع خانگی و تجاری، حدود 17 درصد است. همچنین سهم موتورسیکلت‌های کاربراتوری در تولید آلاینده‌های گازی و ذرات معلق به ترتیب 18 و 10 درصد است.
در چنین شرایطی این موتورها اجازه دارند در نقاط پاک و کم‌آلاینده شهر هم، که خودروها به خاطر طرح ترافیک اجازه تردد در آن را ندارند، رفت‌و‌آمد کنند و همین مساله بر این معضل افزوده است.
یک ماهی میشود که تهران با آلاینده ازن درگیر است. آلاینده‌ای که در فصل گرما و به واسطه نور خوشید، اثرش در محیط شهری بیشتر میشود و تعداد روزهای ناسالم را در طول سال افزایش می‌دهد.
حالا همین موتورسیکلت‌های کاربراتوری ذرات بسیار ریزی (ذرات معلق) تولید می‌کنند و تعداد ذرات خروجی اگزوز هر 10 موتورسیکلت کاربراتوری معادل یک اتوبوس دیزلی است. گفته میشود این موتورها تاثیر زیادی در تولید ازن هوای تهران دارند.
از سوی دیگر موتورسیکلت‌های کاربراتوری از جمله عوامل اصلی آلودگی صوتی در مناطق شهری هستند و می‌توانند تا 80 دسی‌بل آلودگی صوتی ایجاد کنند.
در حال حاضر بیش از 11 میلیون و 500 هزار موتورسیکلت کاربراتوری شماره‌گذاری‌شده در کشور وجود دارد که حدود 2 میلیونِ آنها در شهر تهران تردد می‌کنند. اگرچه در سال‌های اخیر فعالان محیط‌زیست بارها از الزام به توقف چرخه تولید این موتورها گفته و نوشته‌اند، اما تا به امروز تاثیر چندانی نداشته است.
کدام استان‌ها بیشترین و کمترین موتورسیکلت را دارند؟
برابر آمارها تهران بزرگ، خراسان رضوی، اصفهان، فارس و خوزستان 56 درصد موتورسیکلت‌های کشور را در خود جای داده‌اند و با توجه به اینکه شماره‌گذاری موتورسیکلت‌های نوشماره 35 درصد و نقل و انتقال آنها نیز 38 درصد افزایش داشته، باید منتظر افزایش این اعداد در آینده نزدیک هم باشیم.
تهران با حدود 2 میلیون دستگاه موتورسیکلت، خراسان رضوی 1.3 میلیون دستگاه، اصفهان 1.2 میلیون دستگاه، فارس 916 هزار دستگاه و خوزستان با 564 هزار دستگاه موتورسیکلت بیشترین موتورسیکلت‌های کشور را به خود اختصاص داده‌اند.
در مقابل این استان‌ها، استان‌های کهگیلویه و بویراحمد با 25 هزار دستگاه موتورسیکلت، ایلام 34 هزار دستگاه، اردبیل 50 هزار دستگاه، چهارمحال و بختیاری 65 هزار دستگاه و خراسان جنوبی با 84 هزار دستگاه موتورسیکلت کمترین موتورسیکلت‌های کشور را در خود جای داده‌اند.
آمار بالای قربانیان این وسیله نقلیه دوچرخ
موتورسیکلت‌ها در سال‌های اخیر و به طور میانگین، در حدود 60 هزار تصادف نقش داشته‌اند. عددی که سهم تصادفات شهری این وسیله نقلیه را به عددی نزدیک به 38 درصد می‌رساند.
همچنین طبق آمارهای پزشکی قانونی، حدود 33 درصد از متوفیان سوانح رانندگی پایتخت را همین افراد تشکیل می‌دهند. در همین راستا، بر اساس آمار و به طور میانگین، در هر هفته چهار نفر به خاطر تصادفات موتورسیکلت‌ها جان‌شان را از دست می‌دهند.
به طور کلی میزان ریسک تصادفات فوتی موتورسیکلت در کشورها از 25 تا 35 برابر سایر وسایل نقلیه در نوسان است، اما به هر حال عدد قابل توجهی را نشان می‌دهد.
نکته مهم اینکه جوانان و سالخوردگان بیشترین قربانیان موتورسیکلت را در بر می‌گیرند. فاکتورهای بی‌تجربگی و نداشتن مهارت کافی، انرژی بالا و میل به رفتارهای پرخطر و هیجانی، بی‌ملاحظگی، حواس‌پرتی و سرعت بالا از عمده دلایلی است که جوانان را به کام مرگ می‌کشاند، در حالی که این مساله در سالخوردگان برعکس است. ناتوانی جسمانی، کاهش دید، کاهش سرعت عملکرد مغز، فراموش کردن برخی مقررات رانندگی و حتی حرکت با سرعت پایین از دلایلی است که موجب وقوع تصادفات سالخوردگان هنگام استفاده از موتورسیکلت میشود.
قانون و صنعت موتورسواری باید به داد مردم برسند
پرواضح است که موتورسیکلت‌ها دیرزمانی است بیش از منفعت برای مردم، سبب‌ساز مشکلات شده‌اند. البته این گزاره به معنی الزام بر حذف این وسیله نقلیه نیست، کمااینکه در تمام جهان از این موتورسیکلت استفاده میشود، اما تا زمانی که قانون به شکل جدی در زمینه رفتار موتورسواران در سطح شهر نظارت جدی و پایه‌ای نداشته باشد، تخلفات و در پی آن حوادث و سوانح شدید رانندگی ادامه خواهد داشت.
از سوی دیگر، تا زمانی که صنایع موتورسازی، رعایت استانداردها را در رأس کار خود قرار ندهند و تولید موتورهای کاربراتوری را متوقف نکنند، شرایط بحرانی آلودگی هوای تهران نیز تغییر نخواهد کرد.
در واقع، با ادامه این روند، مردم باید به خو گرفتن به تمام آسیب‌های ناشی از موتورسیکلت‌ها، چه جانی و چه مالی، ادامه دهند و گریزی هم پیش رویشان نخواهد بود.
دیدگاه تان را بنویسید