قرصی که باعث کاهش 50 درصدی سکته مغزی و قلبی می‌شود

اعتمادآنلاین| ‌ این مطالعه که با عنوان «پلی ایران» به رهبری دکتر رضا ملک زاده و توسط پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران با همکاری محققانی از دانشگاه‌های علوم پزشکی گلستان، اصفهان و موسسات بین‌المللی تحقیقاتی در آمریکا و انگلیس، انجام و در قالب مقاله‌ای با عنوان Effectiveness of polypill for primary and secondary prevention of cardiovascular diseases (PolyIran): a pragmatic, cluster-randomised trial در مجله معتبر بین‌المللی لنست منتشر شده، نشان داده است که مصرف منظم و مستمر قرص «پلی پیل» موجب کاهش بیش از 50 درصدی مرگ زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی - عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی می‌شود.

اکنون بروز مرگ‌های زودرس در جهان و از جمله در ایران، به سطح نگران‌کننده رسیده است؛ به طوری که بر اساس آمار، سالانه 18 میلیون نفر در جهان، بر اثر این بیماری‌ها به کام مرگ می‌روند که 75 درصد این مرگ‌ها نیز در کشورهای کم‌درآمد و دارای درآمد متوسط رخ می‌دهد. به این آمار تلخ باید سال‌های از دست رفته عمر بر اثر ناتوانی‌های ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی را نیز افزود که طی دهه گذشته 16 درصد افزایش یافته است.

اما نکته قابل تامل این آمار، وقوع مرگ‌های زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی است که کشورهای کم‌درآمد و دارای درآمد متوسط سهم 80 درصدی آن را به خود اختصاص داده‌اند.

نصف جمعیت ایران 70 سالگی را نمی بینند!

در ایران نیز وقوع مرگ‌های زودرس (زیر 70 سال) و خیلی زودرس (زیر 50 سال) یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های حوزه سلامت است؛ تا آن جا که به گفته دکتر ملک زاده، معاون تحقیقات وزیر بهداشت، با وجود افزایش سن امید به زندگی هر دو جنس در ایران به 77 سال، اما نصف جمعیت 83 میلیونی کشور، به هفتاد سالگی نمی‌رسند و دچار مرگ زودرس می‌شوند؛ به عبارتی، از مجموع 380 هزار مرگ سالانه در ایران، نیمی از آنها زیر 70 سال و زودرس است که از همین میزان مرگ‌های زودرس، 22 درصد، زیر 50 سال و خیلی زودرس است! این درحالیست که میزان مرگ‌های زودرس در کشورهای پیشرفته، 15 تا 20 درصد است.

سکته‌های قلبی و مغزی عامل نیمی از مرگ‌های زودرس ایران

وی با اشاره به این که بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی، عامل نیمی از مرگ‌های زودرس هستند، افزود: 35 درصد ایرانی‌ها به دلیل سکته قلبی و 15 درصد به علت سکته مغزی می‌میرند و این روند در حال افزایش است. همچنین 35 درصد ایرانی‌هایی که بر اثر سکته قلبی فوت می‌کنند، زیر 55 سال هستند و سن سکته قلبی در ایران 10 سال پایین‌تر از میانگین کشورهای اروپایی است!

وقوع حدود یکصد مرگ زودرس روزانه در تهران با سکته‌های قلبی و مغزی

رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، همچنین به آمار مرگ و میرها بر اثر سکته قلبی و مغزی در تهران اشاره کرد و گفت: روزانه بین 150 تا 200 نفر در پایتخت فوت می‌کنند که نیمی از آنها، کمتر از 65 سال دارند و دچار مرگ زودرس شده اند.

وی علت 35 درصد مرگ‌های زودرس در تهران را سکته قلبی و 16 درصد را سکته مغزی اعلام کرد و گفت: سهم مردان در مرگ‌های زودرس تهران، 57 درصد و زنان نیز 43 درصد است.

توقف نیمی از مرگ‌های زودرس ایران با پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی

این آمار فاجعه بار درحالیست که به گفته معاون تحقیقات وزیر بهداشت، سکته‌های قلبی و مغزی تا 80 درصد قابل پیشگیری است و اگر ایران بتواند مانع بخش عمده‌ای از سکته‌های قلبی و مغزی شود، مشکل نیمی از مرگ‌های زودرس را حل کرده است.

انجام «مطالعه پلی ایران» در بستر قوی‌ترین زیرساخت تحقیقات پزشکی کشور

بر اساس گزارش پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، مطالعه «پلی ایران» در بستر مطالعه کوهورت گلستان، بزرگ‌ترین مطالعه کوهورت خاورمیانه و شمال آفریقا انجام شده است؛ مطالعه‌ای که از سال 76 به منظور شناسایی علل شیوع سرطان مری در شمال شرق ایران با بیش از 50 هزار شرکت‌کننده 40 تا 75 سال به اجرا درآمد و پس از کسب نتایج مهم ملی و بین‌المللی در زمینه سرطان‌های دستگاه گوارش، در ادامه به بررسی بیماری‌های غیرواگیر موثر در مرگ‌ومیرها به‌ویژه مرگ‌های زودرس پرداخت؛ چرا که نتایج این مطالعه بزرگ نشان می‌داد نیمی از شرکت‌کنندگان در مطالعه کوهورت گلستان، بر اثر بیماری قلبی و عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی فوت می‌کنند و علاوه بر این، 15 درصد افراد تحت مطالعه که سکته مغزی داشته‌اند، زیر سن 70 بودند. همچنین 30 درصد مرگ‌ومیرهای ثبت شده ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی در سنین زیر 60 سال و 64 درصد در سنین زیر 70 سال (مرگ‌های زودرس) رخ داده است.

در مطالعه پنج ساله «پلی ایران» که بر روی حدود 7 هزار فرد بالای 50 سال شرکت‌کننده د مطالعه 50 هزار نفری کوهورت گلستان انجام شد، 236 روستای استان به دو دسته مداخله و کنترل تقسیم شدند؛ 116 روستا، با 3 هزار و 417 شرکت‌کننده تحت آموزش سبک زندگی سالم ( رژیم غذایی درست، ورزش، خودداری از مصرف دخانیات و دیگر عوامل) بدون مصرف پلی پیل قرار گرفتند و 3 هزار و 421 نمونه ساکن در 120 روستا نیز، علاوه بر آموزش سبک زندگی سالم، هر روز یک قرص پلی پیل مصرف کردند.

«پلی پیل» ترکیبی چهارگانه از داروهای ضروری پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی

رص «پلی پیل» تجویز شده در این مطالعه که در سال 1389 توسط محققان ایرانی ساخته و توسط یک شرکت داروسازی، تولید انبوه شد، شامل ترکیبی از آسپرین 81 میلی‌گرم، انالاپریل 5 میلی‌گرم (والسارتان 40 میلی‌گرم برای کسانی که با مصرف انالاپریل دچار سرفه می‌شدند)، آتورواستاتین 20 میلی‌گرم وهیدروکاروتیازید 12 میلی‌گرم، از مهم‌ترین داروهای اساسی مورد نیاز بیماران قلبی عروقی برای کنترل فشار خون، چربی خون و ضد انعقاد خون است.

از آن جا که بیش از 90 درصد مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی در افراد بالای 50 سال رخ می‌دهد، تمام شرکت‌کنندگان در مطالعه «پلی ایران»، از این گروه سنی بودند.

در این مطالعه، جمعیت زنان و مردان، برابر و بیش از 82 درصد شرکت‌کنندگان از قوم ترکمن بودند، 10 درصد دارای سابقه بیماری قلبی و عروقی، 15 درصد دچار دیابت، 49 درصد با فشار خون بالا و 5 درصد نیز سابقه مصرف سیگار داشتند و اکثر افراد تحت بررسی، مشابه جمعیت عمومی بودند.

کاهش بیش از 50 درصدی سکته‌های قلبی و مغزی با مصرف دائمی پلی پیل

سرپرست مطالعه «پلی ایران» گفت: یافته‌های این مطالعه که پیگیری نمونه‌های آن با موفقیت 99 درصدی همراه بوده و میزان دقت و کیفیت بالای داده‌ها و پیگیری‌ها مورد توجه مجله لنست قرار گرفته، حاکیست 71 درصد از مجموع مصرف‌کنندگان پلی پیل، به «مصرف دائمی» آن پایبند مانده‌اند.

رضا ملک زاده درباره میزان تاثیر پلی پیل گفت: در مجموع، مصرف قرص پلی پیل، 34 درصد در پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی و مرگ‌های ناشی از آن موثر است و با بهبود پایبندی بیماران به مصرف مستمر این دارو، تاثیر آن افزایش خواهد یافت؛ به طوری که در همین مطالعه با پایبندی 70 درصدی به مصرف پلی پیل، میزان تاثیر آن بر پیشگیری اولیه از سکته‌های قلبی و مغزی به 57 درصد در فرد مصرف‌کننده رسیده است.

هدفگذاری جهانی برای کاهش 25 درصدی مرگ‌های زودرس تا 2030

رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به هدفگذاری سازمان بهداشت جهانی برای کاهش 25 درصدی مرگ‌های زودرس تا سال 2030، گفت: نتایج موفق «مطالعه پلی ایران» در کاهش بیش از 50 درصدی پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی با مصرف مستمر «پلی پیل»، افق امیدبخشی برای ایران در رسیدن به این هدف جهانی است.

مطالعه «پلی پیل» تلاش تاریخی تیم تحقیقاتی ایران برای مبارزه با مرگ‌های زودرس به عنوان مشکل عمده بهداشتی جهان

بزرگ‌ترین کارآزمایی بالینی «تاثیر پلی پیل بر کاهش سکته‌های قلبی و مغزی» در شرایطی حاصل شده است که جهان به شدت نیازمند توسعه رویکرد پیشگیرانه و کنترلی در زمینه عامل اصلی این مرگ‌ها، به جای صرف هزینه‌های هنگفت درمانی و کلینیک‌محور است.

مجله معتبر بین‌المللی لنست نیز در تحلیلی از مطالعه محققان ایرانی، آن را بیانگر تلاش تاریخی یک تیم تحقیقاتی برای درک ارزش پلی پیل در مبارزه با مرگ‌های زودرس به عنوان مشکل عمده بهداشت جهانی توصیف کرده که بر پایه یک زیرساخت تحقیقاتی قدرتمند در انجام کارآزمایی بالینی طولانی‌مدت حاصل شده است.

«لنست»، همچنین یافته‌های محققان ایرانی در مطالعه «پلی ایران» را به‌ویژه برای کشورهای دارای درآمد متوسط و پایین که 80 درصد بار جهانی بیماری‌های قلبی - عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی را متحمل می‌شوند و برای سایر کشورها در زمینه پیشگیری از حوادث قلبی - عروقی بسیار مفید دانسته است.

پیش از این مطالعه بالینی با پیگیری طولانی‌مدت محققان ایرانی، مطالعات بالینی با پیگیری کوتاه‌مدت در تعدادی از کشورها از جمله در انگلیس نشان داده است که ترکیبات پلی پیل برای بیماری‌های قلبی -عروقی می‌تواند به کاهش فشار خون، سطح چربی خون و پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی کمک کند؛ اما به گفته دکتر غلامرضا روشندل، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی گلستان و نویسنده اول مقاله مطالعه «پلی ایران»، آنچه مطالعه «پلی ایران» را در جهان پیشرو کرده است، طولانی‌ترین و بزرگ‌ترین کارآزمایی بالینی «جامعه‌محور» آن است که با اثبات افزایش پایبندی بیماران به مصرف پلی پیل، ظرفیت این ایده راهگشا در پیشگیری اولیه و ثانویه از بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی و کاهش قابل توجه بارِ این بیماری‌ها در سطح جامعه را برای نخستین بار با قوی‌ترین شواهد علمی در جهان نشان داده است.

دکتر تام مارشال، استاد دانشگاه بیرمنگام انگلستان و از همکاران بین‌المللی مطالعه «پلی ایران» نیز گفت: پلی پیل‌ها در 22 کشور، برای پیشگیری ثانویه از سکته‌های قلی و مغزی در دسترس هستند، اما مطالعه «پلی ایران» بزرگ‌ترین کارآزمایی بالینی این نوع مطالعات است که تاثیر «پلی پیل» را در پیشگیری اولیه از سکته‌های قلبی و مغزی اثبات کرده و بیشترین تاثیر پلی پیل متوجه افرادی است که با خطر حمله قلبی مواجهند.

چه کسانی باید قرص پلی پیل مصرف کنند؟

مجری اصلی مطالعه «پلی ایران» درباره گروه مصرف‌کننده قرص «پلی پیل» و سطوح تاثیر این دارو در پیشگیری از بیماری‌های قلبی - عروقی و سکته‌های قلبی و مغزی گفت: «پلی پیل» برای افراد بالای 50 سال قابل مصرف و دارای دو کاربرد پیشگیرانه است؛ در سطح پیشگیری اولیه (کسانی که حداقل یک عامل خطر از میان عوامل خطر فشار خون بالا، چربی خون بالا، دیابت، مصرف سیگار، چاقی و کم‌تحرکی دارند و خطر بروز بیماری‌های قلبی - عروقی آنها در حد متوسط است) مصرف روزانه یک عدد قرص پلی پیل، موجب کاهش قابل توجه خطر حملات قلبی عروقی می‌شود.

ملک زاده افزود: در سطح پیشگیری ثانویه (افرادی که دارای دو یا چند عامل خطر هستند و سابقه تنگی رگ‌های کرونر قلب، سکته قلبی و یا مغزی دارند) نیز مصرف روزانه آن بسیار مهم و ضروری است. این دارو، تنها به کسانی که حساسیت یا منع مصرف مشخص دارو داشته باشند، داده نمی‌شود.

ی درعین حال تاکید کرد: مصرف پلی پیل اگر با سبک زندگی سالم همراه باشد، نتایج بهتری به همراه خواهد داشت، مصرف این دارو نباید موجب دوری از شیوه زندگی سالم شود.

فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد، همچنین مصرف «پلی پیل» را فاقد عوارض مهم توصیف کرد.

اجرای مطالعه «پلی ایران» در سایر استان‌ها

سرپرست مطالعه «پلی ایران» این موضوع مهم را نیز یادآور شد که محققان پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی شیراز برای تعمیم نتایج مطالعه «پلی پیل» به کل جمعیت ایران، اقدام به اجرای این مطالعه در استان فارس کرده‌اند که از نظر خصوصیات جمعیتی و ترکیب قومیتی نسبت به استان گلستان متفاوت هستند.»

وی اظهار امیداوری کرد این مطالعه در سایر استان‌های ایران نیز به اجرا درآید.

چرا با وجود پیشرفت‌های علمی خیره‌کننده با آمار هولناک مرگ‌های زودرس مواجهیم؟

آمار هولناک مرگ‌های زودرس، پرسشی مهم و بسیار جدی را مطرح می‌سازد: چرا با وجود پیشرفت‌های علمی خیره‌کننده در مورد پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی - عروقی، تولید داروهای متعدد و موثر، ساخت بیمارستان‌های تخصصی و فوق تخصصی قلب و عروق، تربیت هزاران کادر تخصصی درمانی و دیگر تلاش‌ها، شاهد این میزان از مرگ‌های زودرس در ایران هستیم؟

معاون تحقیقات وزیر بهداشت به برخی دلایل بالا بودن مرگ‌های زودرس اشاره کرد و گفت: بی‌خبری افراد از ابتلا به بیماری، اقدام دیرهنگام برای شروع درمان، کنترل نکردن دقیق بیماری افراد تحت درمان و پایبند نبودن بیماران به مصرف مستمر داروهای مورد نیاز تجویز شده از مهم‌ترین دلایل کلی هستند که تلاش‌های فراوان صورت گرفته برای پیشگیری و درمان بیماری ‌ا در جهت کاهش مرگ‌های زودرس را تحت تاثیر قرار داده و و موجب بلعیده شدن بودجه‌های محدود بخش سلامت شده است.

بیش از نیمی از بیماران قلبی و عروقی، مصرف داروهای ضروری خود را متوقف می کنند

وی افزود: از سویی دیگر، درحالی که بیماران شناخته‌شده قلبی عروقی (کسانی که سابقه تنگی رگ‌های کرونر قلب، سکته قلبی یا مغزی دارند) باید به طور مرتب تحت درمان دارویی تجویز شده پزشکان خود باشند، اما متاسفانه بیش از نیمی از بیماران قلبی عروقی، پس از چهار پنج سال هیچ یک از داروهای ضروری خود را مصرف نمی‌کنند که این امر نیز دلایل گوناگونی دارد؛ مراجعه مکرر به پزشکان و داروخانه، دشواری تامین هزینه داروها، تعداد دفعات مصرف داروها در طول شبانه‌روز، احساس ناخوشایند ناشی از بیماری و تعداد داروهای مصرفی از آن جمله‌اند.

«پلی پیل» استراتژی راهگشای جهانی برای پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی

ملک زاده «پلی پیل» (قرص‌های ترکیبی) را یک استراتژی جهانی برای پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی دانست و گفت: خطر بیماری‌های قلبی عروقی با عملکرد متقابل چندین عامل خطر مثل سن، جنس، سیگاری بودن، مصرف مواد مخدر، سطح کلسترول، چاقی، نداشتن فعالیت بدنی کافی، فشار خون و دیابت مشخص می‌شود.

رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد علوم پزشکی تهران تاکید کرد: پایبند نبودن بیماران به مصرف مستمر داروهای ضروری بیماری‌ها، سبب شد ایده ترکیب چندین دارو در یک قرص برای اولین بار در سال 2003 مطرح شود؛ ایده‌ای که به ظاهر ساده اما بسیار مورد توجه جوامع علمی جهان قرار گرفت و از آن به عنوان یک استراتژی راهگشا و امیدبخش در کنترل بیماری‌ها یاد می‌شود.

انتظار افزایش سن امید به زندگی در ایران به بیش از 80 سال با مصرف «پلی پیل» و کاهش سکته‌های قلبی و مغزی

وی یادآور شد: در زمینه بیماری‌های قلبی عروقی نیز درمان ترکیبی ثابت «پلی پیل» به عنوان یک رویکرد برای کاهش بار بیماری‌های قلبی عروقی (CVD) پیشنهاد شده است. این رویکرد، مزایای «دیدگاه جامعه‌محور» را در قیاس با محدودیت‌های «دیدگاه کلینیک‌محور» در ارائه خدمات پیشگیری ثانویه به بیماران شناخته‌شده قلبی عروقی نشان می‌دهد و این استراتژی، بنیانگذاران آن را در دستیابی به هدف «کاهش مرگ‌های زودرس جهان تا سال 2030» بسیار امیدوار کرده است.

معاون تحقیقات وزیر بهداشت، افزایش سن امید به زندگی ایرانیان به 80 سال را یکی از اهداف نظام سلامت برشمرد و اظهار امیدواری کرد که با مصرف مستمر قرص پلی پیل توسط افراد بالای 50 سال، سن امید به زندگی از بدو تولد در ایران به 83 سال افزایش یابد و با تحقق این مهم، شاهد کاهش بار کمرشکن سکته‌های قلبی و مغزی و سال‌های از دست رفته عمر در کشور باشیم.

منبع: ایرنا