سکته‌های قلبی و مغزی عامل نیمی از مرگ‌های زودرس در ایران

اعتمادآنلاین| این مطالعه که تحت عنوان «پلی ایران»، به رهبری رضا ملک زاده و توسط پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران با همکاری محققانی از دانشگاه‌های علوم پزشکی گلستان، اصفهان و مؤسسات بین‌المللی تحقیقاتی در آمریکا و انگلیس، انجام و در قالب مقاله‌ای تحت عنوان Effectiveness of polypill for primary and secondary prevention of cardiovascular diseases (PolyIran): a pragmatic, cluster-randomised trial در مجله معتبر بین المللی لنست منتشر شده ، نشان داده است که مصرف منظم و مستمر قرص «پلی پیل» موجب کاهش بیش از 50 درصدی مرگ زودرس ناشی از بیماری های قلبی عروقی و سکته های قلبی و مغزی می شود.

در حال حاضر، بروز مرگهای زودرس در جهان و از جمله در ایران، به سطح نگران کننده رسیده است؛ به طوری که بر اساس آمار، سالانه 18 میلیون نفر در جهان، بر اثر این بیماری ها به کام مرگ می روند که 75 درصد این مرگها نیز در کشورهای کم درآمد و دارای درآمد متوسط رخ می دهد. به این آمار تلخ باید سال‌های از دست رفته عمر بر اثر ناتوانی های ناشی از بیماری های قلبی عروقی را نیز افزود که طی دهه گذشته 16 درصد افزایش یافته است.

اما نکته قابل تامل این آمار وقوع مرگ‌های زودرس ناشی از بیماری های قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی است که کشورهای کم درآمد و دارای درآمد متوسط سهم 80 درصدی آن را به خود اختصاص داده اند.

نصف جمعیت ایران 70 سالگی را نمی بینند!

در ایران نیز، وقوع مرگ‌های زودرس (زیر 70 سال) و خیلی زودرس (زیر 50 سال) یکی از جدی ترین دغدغه های حوزه سلامت است؛ تا آن جا که به گفته دکتر ملک زاده معاون تحقیقات وزیر بهداشت، با وجود افزایش سن امید به زندگی هر دو جنس در ایران به 77 سال، اما نصف جمعیت 83 میلیونی کشور، به سن هفتاد سال نمی رسند و دچار مرگ زودرس می شوند؛ به عبارتی، از مجموع 380 هزار مرگ سالانه در ایران، نیمی از آنها زیر 70 سال و زودرس است که از همین میزان مرگهای زودرس، 22 درصد، زیر 50 سال و خیلی زودرس است! این درحالیست که میزان مرگهای زودرس در کشورهای پیشرفته، 15 تا 20 درصد است.

سکته های قلبی و مغزی عامل نیمی از مرگ‌های زودرس ایران

وی با اشاره به این که بیماری های قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی، عامل نیمی از مرگهای زودرس هستند، افزود: 35 درصد ایرانی ها به دلیل سکته قلبی و 15 درصد به علت سکته مغزی می میرند و این روند در حال افزایش است. همچنین 35 درصد ایرانی‌هایی که بر اثر سکته قلبی فوت می کنند، زیر 55 سال هستند و سن سکته قلبی در ایران 10 سال پایین تر از میانگین کشورهای اروپایی است!

وقوع حدود یکصد مرگ زودرس روزانه در تهران با سکته های قلبی و مغزی!

رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، همچنین به آمار مرگ و میرها بر اثر سکته قلبی و مغزی در تهران اشاره کرد و گفت: روزانه بین 150 تا 200 نفر در پایتخت فوت می کنند که نیمی از آنها، کمتر از 65 سال دارند و دچار مرگ زودرس شده اند!

وی علت 35 درصد مرگ‌های زودرس در تهران را سکته قلبی و 16 درصد را سکته مغزی اعلام کرد و گفت: سهم مردان در مرگهای زودرس تهران، 57 درصد، بیشتر از زنان با 43 درصد است.

توقف نیمی از مرگ‌های زودرس ایران با پیشگیری از سکته های قلبی و مغزی

این آمار فاجعه بار در حالیست که به گفته معاون تحقیقات وزیر بهداشت، سکته های قلبی و مغزی تا 80 درصد قابل پیشگیری است و اگر ایران بتواند مانع بخش عمده ای از سکته های قلبی و مغزی شود، مشکل نیمی از مرگهای زودرس را حل کرده است.

انجام «مطالعه پلی ایران» در بستر قویترین زیرساخت تحقیقات پزشکی کشور

بر اساس گزارش پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، مطالعه «پلی ایران» در بستر مطالعه کوهورت گلستان، بزرگترین مطالعه کوهورت خاورمیانه و شمال آفریقا انجام شده است؛ مطالعه ای که از سال 76 به منظور شناسایی علل شیوع سرطان مری در شمال شرق ایران با بیش از 50 هزار شرکت کننده 40 تا 75 سال به اجرا درآمد و پس از کسب نتایج مهم ملی و بین المللی در زمینه سرطان های دستگاه گوارش، در ادامه به بررسی بیماری های غیرواگیر موثر در مرگ و میرها بویژه مرگ‌های زودرس پرداخت.

چرا که نتایج این مطالعه بزرگ نشان می داد نیمی از شرکت کنندگان در مطالعه کوهورت گلستان، بر اثر بیماری قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی فوت می کنند و علاوه بر این، 15 درصد افراد تحت مطالعه که سکته مغزی داشته اند، زیر سن 70 بودند.

همچنین 30 درصد مرگ و میرهای ثبت شده ناشی از بیماری های قلبی و عروقی در سنین زیر 60 سال و 64 درصد در سنین زیر 70 سال (مرگ‌های زودرس) رخ داده است.

در مطالعه پنج ساله «پلی ایران» که بر روی حدود 7 هزار فرد بالای 50 سال شرکت کننده در مطالعه 50 هزار نفری کوهورت گلستان انجام شد، 236 روستای استان، به دو دسته مداخله و کنترل تقسیم شدند؛ 116 روستا، با 3 هزار و 417 شرکت کننده تحت آموزش سبک زندگی سالم ( رژیم غذایی درست، ورزش، خودداری از مصرف دخانیات و ..) بدون مصرف پلی پیل قرار گرفتند و 3 هزار و 421 نمونه ساکن در 120 روستا نیز، علاوه بر آموزش سبک زندگی سالم، هر روز یک قرص پلی پیل مصرف کردند.

«پلی پیل» ترکیبی چهارگانه از داروهای ضروری پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی

قرص «پلی پیل» تجویز شده در این مطالعه که در سال 1389 توسط محققان ایرانی ساخته و توسط یک شرکت داروسازی، تولید انبوه شد، شامل ترکیبی از آسپرین 81 میلی گرم، انالاپریل 5 میلی‌گرم ( والسارتان 40 میلی‌گرم برای کسانی که با مصرف انالاپریل دچار سرفه می شدند) ، آتورواستاتین 20 میلی گرم و هیدروکاروتیازید 12 میلی‌گرم ، از مهمترین داروهای اساسی مورد نیاز بیماران قلبی عروقی برای کنترل فشار خون، چربی خون و ضد انعقاد خون است.

از آنجا که بیش از 90 درصد مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی در افراد بالای 50 سال رخ می دهد، تمام شرکت کنندگان در مطالعه «پلی ایران» ، از این گروه سنی بودند.

در این مطالعه، جمعیت زنان و مردان، برابر و بیش از 82 درصد شرکت کنندگان از قوم ترکمن بودند، 10 درصد دارای سابقه بیماری قلبی و عروقی ، 15 درصد دیابت، 49 درصد فشار خون بالا و 5 درصد نیز سابقه مصرف سیگار داشتند و اکثر افراد تحت بررسی، مشابه جمعیت عمومی بودند.

کاهش بیش از 50 درصدی سکته‌های قلبی و مغزی با مصرف دایمی پلی پیل

رضا ملک زاده، سرپرست مطالعه «پلی ایران» گفت: یافته های این مطالعه که پیگیری نمونه های آن با موفقیت 99 درصدی همراه بوده و میزان دقت و کیفیت بالای داده ها و پیگیری ها مورد توجه مجله لنست قرار گرفته است، حاکیست 71 درصد از مجموع مصرف کنندگان پلی پیل، به «مصرف دائمی» آن پایبند مانده‌اند.

سرپرست مطالعه «پلی ایران» درباره میزان تأثیر پلی پیل گفت: در مجموع، مصرف قرص پلی پیل، 34 درصد در پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی و مرگ‌های ناشی از آن موثر است و با بهبود پایبندی بیماران به مصرف مستمر این دارو ، تاثیر آن افزایش خواهد یافت؛ به طوری که در همین مطالعه با پایبندی 70 درصدی به مصرف پلی پیل، میزان تاثیر آن بر پیشگیری اولیه از سکته های قلبی و مغزی به 57 درصد در فرد مصرف کننده رسیده است.

هدفگذاری جهانی برای کاهش 25 درصدی مرگ‌های زودرس تا 2030

رئیس پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به هدفگذاری سازمان بهداشت جهانی برای کاهش 25 درصدی مرگهای زودرس تا سال 2030 ، گفت: نتایج موفق «مطالعه پلی ایران» در کاهش بیش از 50 درصدی پیشگیری از سکته های قلبی و مغزی با مصرف مستمر «پلی پیل» ، افق امیدبخشی برای ایران در رسیدن به این هدف جهانی است.

مطالعه «پلی پیل» تلاش تاریخی تیم تحقیقاتی ایران برای مبارزه با مرگ‌های زودرس به عنوان مشکل عمده بهداشتی جهان

بزرگترین کارآزمایی بالینی «تاثیر پلی پیل بر کاهش سکته های قلبی و مغزی» در شرایطی حاصل شده است که جهان به شدت نیازمند توسعه رویکرد پیشگیرانه و کنترلی در زمینه عامل اصلی این مرگ‌ها، به جای صرف هزینه های هنگفت درمانی و کلینیک محور است.

مجله معتبر بین المللی لنست نیز در تحلیلی از مطالعه محققان ایرانی، آن را بیانگر تلاش تاریخی یک تیم تحقیقاتی برای درک ارزش پلی پیل در مبارزه با مرگهای زودرس به عنوان مشکل عمده بهداشت جهانی توصیف کرده که بر پایه یک زیرساخت تحقیقاتی قدرتمند در انجام کارآزمایی بالینی طولانی مدت حاصل شده است.

«لنست»، همچنین یافته های محققان ایرانی در مطالعه «پلی ایران» را به ویژه برای کشورهای دارای درآمد متوسط و پایین که 80 درصد بار جهانی بیماری های قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی را متحمل می شوند و برای سایر کشورها در زمینه پیشگیری از حوادث قلبی و عروقی بسیار مفید دانسته است.

پیش از این مطالعه بالینی با پیگیری طولانی مدت محققان ایرانی، مطالعات بالینی با پیگیری کوتاه مدت در تعدادی از کشورها از جمله در انگلیس نشان داده است که ترکیبات پلی پیل برای بیماری های قلبی عروقی، می تواند به کاهش فشار خون، سطح چربی خون و پیشگیری از سکته های قلبی و مغزی کمک کند.

اما آنچه مطالعه «پلی ایران» را در جهان پیشرو کرده است، طولانی‌ترین و بزرگترین کارآزمایی بالینی «جامعه محور» آن است که با اثبات افزایش پایبندی بیماران به مصرف پلی پیل، ظرفیت این ایده راهگشا در پیشگیری اولیه و ثانویه از بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی و کاهش قابل توجه بار این بیماری ها در سطح جامعه را برای نخستین بار با قوی ترین شواهد علمی در جهان نشان داده است.

چه کسانی باید قرص پلی پیل را مصرف کنند؟

مجری اصلی مطالعه «پلی ایران» درباره گروه مصرف کننده قرص «پلی پیل» و سطوح تاثیر این دارو در پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی گفت: «پلی پیل» برای افراد بالای 50 سال قابل مصرف و دارای دو کاربرد پیشگیرانه است.

در سطح پیشگیری اولیه ( کسانی که حداقل یک عامل خطر از میان عوامل خطر فشار خون بالا، چربی خون بالا، دیابت، مصرف سیگار، چاقی و کم تحرکی دارند و خطر بروز بیماریهای قلبی عروقی آنها در حد متوسط است) مصرف روزانه یک عدد قرص پلی پیل، موجب کاهش قابل توجه خطر حملات قلبی عروقی می‌شود.

دکتر ملک زاده افزود: در سطح پیشگیری ثانویه (افرادی که دارای دو یا چند عامل خطر هستند و سابقه تنگی رگهای کرونر قلب، سکته قلبی و یا مغزی دارند ) نیز مصرف روزانه آن بسیار مهم و ضروری است. این دارو، تنها به کسانی که حساسیت یا منع مصرف مشخص دارو داشته باشند، داده نمی‌شود.

وی درعین حال تاکید کرد: مصرف پلی پیل اگر همراه با سبک زندگی سالم باشد، نتایج بهتری به همراه خواهد داشت . مصرف این دارو نباید موجب عدم رعایت شیوه زندگی سالم شود.

فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد، همچنین مصرف «پلی پیل» را فاقد عوارض مهم توصیف کرد.

اجرای مطالعه «پلی ایران» در سایر استان‌ها

سرپرست مطالعه «پلی ایران» این موضوع مهم را نیز یادآور شد که محققان پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی شیراز برای تعمیم نتایج مطالعه «پلی پیل» به کل جمعیت ایران، اقدام به اجرای این مطالعه در استان فارس کرده اند که از نظر خصوصیات جمعیتی و ترکیب قومیتی نسبت به استان گلستان متفاوت هستند.

وی اظهار امیدواری کرد این مطالعه در سایر استانهای ایران نیز به اجرا درآید.

چرا با وجود پیشرفت‌های علمی خیره کننده با آمار هولناک مرگ‌های زودرس مواجهیم؟!

آمار هولناک مرگ‌های زودرس، پرسشی مهم و بسیار جدی را مطرح می سازد: چرا علی‌رغم پیشرفتهای علمی خیره کننده در مورد پیشگیری و درمان بیماری های قلبی عروقی، تولید داروهای متعدد و موثر، ساخت بیمارستان های تخصصی و فوق تخصصی قلب و عروق، تربیت هزاران کادر تخصصی درمانی و ... ، شاهد این میزان از مرگ‌های زودرس در ایران هستیم؟

معاون تحقیقات وزیر بهداشت، به برخی دلایل بالا بودن مرگهای زودرس اشاره کردو گفت: بی خبری افراد از ابتلا به بیماری، اقدام دیرهنگام برای شروع درمان، عدم کنترل دقیق بیماری افراد تحت درمان و پایبند نبودن بیماران به مصرف مستمر داروهای مورد نیاز تجویز شده از مهمترین دلایل کلی هستند که تلاش‌های فراوان صورت گرفته برای پیشگیری و درمان بیماری ها در جهت کاهش مرگ‌های زودرس را تحت تاثیر قرار داده و و موجب بلعیده شدن بودجه های محدود بخش سلامت شده است.

بیش از نیمی از بیماران قلبی و عروقی، مصرف داروهای ضروری خود را متوقف می‌کنند!

وی افزود: از سویی دیگر، درحالی که بیماران شناخته شده قلبی عروقی (کسانی که سابقه تنگی رگهای کرونر قلب، سکته قلبی یا مغزی دارند) باید به طور مرتب تحت درمان دارویی تجویز شده پزشکان خود باشند، اما متاسفانه بیش از نیمی از بیماران قلبی و عروقی، پس از 5-4 سال هیچ یک از داروهای ضروری خود را مصرف نمی‌کنند که این امر نیز دلایل گوناگونی دارد که مراجعه مکرر به پزشکان و داروخانه، دشواری تامین هزینه داروها، تعداد دفعات مصرف داروها در طول شبانه روز، احساس ناخوشایند ناشی از بیماری و تعداد داروهای مصرفی از آن جمله اند.

«پلی پیل» استراتژی راهگشای جهانی برای پیشگیری از سکته های قلبی و مغزی

ملک زاده «پلی پیل» (قرص‌های ترکیبی ) را یک استراتژی جهانی برای پیشگیری از سکته های قلبی و مغزی دانست و گفت: خطر بیماری های قلبی عروقی با عملکرد متقابل چندین عامل خطر مثل سن، جنس، سیگاری بودن، مصرف مواد مخدر، سطح کلسترول، چاقی، نداشتن فعالیت بدنی کافی، فشار خون و دیابت مشخص می شود.

رئیس پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد علوم پزشکی تهران تاکید کرد: عدم پایبندی بیماران به مصرف مستمر داروهای ضروری بیماری ها، سبب شد ایده ترکیب چندین دارو در یک قرص برای اولین بار در سال 2003 مطرح شود. ایده ای که به ظاهر ساده اما بسیار مورد توجه جوامع علمی جهان قرار گرفت و از آن به عنوان یک استراتژی راهگشا و امید بخش در کنترل بیماری ها یاد می شود.

انتظار افزایش سن امید به زندگی در ایران به بیش از 80 سال با مصرف «پلی پیل» و کاهش سکته های قلبی مغزی

وی یادآور شد: در زمینه بیماری های قلبی عروقی نیز ، درمان ترکیبی ثابت " پلی پیل " به عنوان یک رویکرد برای کاهش بار بیماری های قلبی عروقی (CVD) پیشنهاد شده است. این رویکرد، مزایای "دیدگاه جامعه محور" را در قیاس با محدودیتهای "دیدگاه کلینیک محور" در ارائه خدمات پیشگیری ثانویه به بیماران شناخته شده قلبی عروقی نشان می دهد و این استراتژی، بنیانگذاران آن را در دستیابی به هدف «کاهش مرگ‌های زودرس جهان تا سال 2030 » بسیار امیدوار کرده است.

معاون تحقیقات وزیر بهداشت، افزایش سن امید به زندگی ایرانیان به 80 سال را یکی از اهداف نظام سلامت برشمرد و اظهار امیدواری کرد که با مصرف مستمر قرص پلی پیل توسط افراد بالای 50 سال ، سن امید به زندگی از بدو تولد در ایران به 83 سال افزایش یابد و با تحقق این مهم، شاهد کاهش بار کمرشکن سکته های قلبی و مغزی و سالهای از دست رفته عمر در کشور باشیم.

منبع: فارس