«اعتمادآنلاین» از استمرار بازار سیاه دارو گزارش می‌دهد:
کلید قفل بازار ناصرخسرو دست کیست؟/ نسخه‌نویسی الکترونیکی از پس بازار سیاه دارو برمی‌آید؟
ناصرخسرو مدتی است دوباره جان گرفته، آن هم در حالی که مدیران در وزارت بهداشت حرف از نسخه‌نویسی الکترونیکی می‌زنند. راهی که شاید تنها درمان این آفت بزرگ حوزه سلامت باشد.
اعتمادآنلاین| پایت که به این خیابان می‌رسد، از هر طرف حال بد سرازیر می‌شود. نه فقط از طرف مرد یا زن نسخه به دستی که دربه‌در دنبال داروست تا خودش یا خویشاوند عزیزتر از جانش را نجات دهد، بلکه همان کسی هم که اسکناس می‌شمرد و به خریداران به چشم طعمه می‌نگرد خود دنیایی از غم را بر سرت آوار می‌کند.
ناصرخسرو قرار بود جمع شود. هر بار مدیری جدید وعده داد که این خیابان را برمی‌چیند، اما این خیابان و فروشندگانش که دارو و جان مردم را تنها ابزاری برای پر کردن جیب‌شان می‌دانند سال‌هاست کار می‌کنند. اتفاقاً دیگر از آن حضور قایمکی هم خبری نیست. دیگر به راحتی از کنارت رد می‌شوند و بلند می‌پرسند: «داروی کمیاب می‌خوای؟»
اینها در شرایطی است که وزارت بهداشت دست‌کم هفته‌ای یک بار از نسخه‌نویسی الکترونیکی در نظام سلامت می‌گوید. راهی که از نگاه مدیران می‌تواند قفلی شود بر سردر بازار ناصرخسرو.
مدیر کل اداره دارو: رصدهای ما باعث شده ناصرخسرو کوچک بماند
مهرعلیان، مدیر کل اداره دارو، روز 12 شهریور درباره رصد بازار دارو گفت، رصدی که باعث شده ناصرخسرو کوچک بماند: «پزشک به عنوان نسخه‌نویس داروهای خارجی را تجویز می‌کند و بیمار هم تمنای آن دارو را دارد؛ یعنی بیمار هنوز به برخی داروهای بِرند علاقه دارد و وقتی دارو را در هر جا پیدا نکند در نتیجه بازار سیاه دارویی تشکیل می‌شود. برای همین هم می‌گوییم آنچه نظام سلامت‌مان امروز از آن رنج می‌برد فقدان نسخه‌پیچی الکترونیکی است. نمی‌گویم ما بازار را رصد نمی‌کنیم، ما بازار دارویی را رصد کردیم که امروز ناصرخسرو کوچک مانده است. »
مهرعلیان وعده داد که تا پایان سال 98 اقدام جدی‌ای در این زمینه انجام شود: «برنامه داریم تا پایان سال 98 در سامانه تیتک، نحوه توزیع دارو از شرکت‌های پخش به داروخانه‌ها و در گام دوم از سال 98 به بعد توزیع دارو از داروخانه به مصرف‌کننده مورد بررسی و رصد قرار گیرد. توصیه می‌کنم برای اینکه ناصرخسرو را از بین ببریم پزشکان داروی ایرانی تجویز کنند، داروخانه‌ها بیماران را به داروهای ایرانی سوق دهند و مردم نیز به داروهای تولید داخل اطمینان کنند.»
رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت: گزارش بازار ناصرخسرو یک جرم مشهود بود
همان روز بود که گزارشی مبنی بر فروش داروهای کمیاب یا نایاب در بازار سیاه دارو موسوم به ناصرخسرو منتشر شد. کیانوش جهانپور، رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، محتوای گزارش مزبور را روایت از یک جرم مشهود دانست و گفت: «آنچه به عنوان بازار سیاه دارو در خیابان ناصرخسرو تهران در این گزارش آمده است، بنا بر گفته خبرنگار مربوطه، افراد معدود حقیقی و حقوقی با اسم و رسم مشخص هستند که حتی در طی مراحل تهیه این گزارش با آنها ارتباط تلفنی و حضوری هم برقرار شده است و آنچه در قالب این گزارش ارائه شده، مصداق جرم مشهود است و مدعی‌العموم و حتی ضابطان قضایی مستقیماً می‌توانند، بلکه باید در موضوع ورود کنند و اطلاعات آن هم در اختیار تیم خبری صداوسیماست.»
جهانپور دوباره تاکید کرد: «بازار سیاه دارو خارج از حیطه نظارت و اختیارات نظام سلامت و سازمان غذا و داروست؛ لیکن آنچه در گوشه و کنار این گزارش مطرح شده، موضوعی است که جرم مشهود و جاری است که افراد و جوانب آن را هم تیم خبری ظاهراً ظرف 10ماهه اخیر شناسایی کرده است، این مطلب جای هیچ پرده‌پوشی ندارد، به نظر ما اسامی این افراد و این شرکت‌ها بدون پرده‌پوشی باید منتشر شود و به مقامات انتظامی، امنیتی یا قضایی اعلام شود.»
وزیر بهداشت: نسخه الکترونیکی چاره کار است
روز بعد، یعنی 14 شهریور، وزیر بهداشت نسبت به این موضوع واکنش نشان داد.
سعید نمکی در خصوص فروش داروهای قاچاق در ناصرخسرو توضیح داد: « سیستم نسخه‌نویسی و عدم نظارت بر مصرف دارو باعث بروز این مشکل شده که با پرونده الکترونیکی سلامت و نسخه‌نویسی الکترونیکی این موضوع رفع خواهد شد. بخش دیگر به موضوع داروهای قاچاق مرتبط است که مردم طی تماس با شماره 190 می‌توانند گزارش‌های خود را ارسال کنند.»
اما دقیقاً در همین روزها که ماجرای بازار سیاه دارو داغ بود نائب‌رئیس انجمن داروسازان گفت امکان جمع کردن ناصرخسرو وجود ندارد. سیدعلی فاطمی، نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران، با بیان اینکه امکان جمعآوری کامل بازار غیررسمی دارو تقریباً صفر است اما می‌توان فعالیت آن را بسیار کم کرد، گفت: «بازار ناصرخسرو همیشه نوسان داشته و گاهی فعالیت آن رونق گرفته و در مواقعی کساد بوده است. متاسفانه اکنون این بازار رونق گرفته است. دلیل آن نیز تا حدودی مشخص است و به محدودیت‌های ارزی دولت بازمی‌گردد. دولت داروهایی را که تولید مشابه دارند وارد نمی‌کند. اولین پیامد جلوگیری از واردات هر کالایی از جمله دارو افزایش قاچاق است، چراکه عموماً تقاضا تغییری نمی‌کند.»
همچنین ناصر ریاحی، رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو، با بیان اینکه مهم‌ترین راهکار برای جمع کردن بازار سیاه دارویی تکمیل و اجرای کامل نسخه الکترونیکی است، عنوان کرد: «در تمام دنیا مردم با در دست داشتن یک نوع کارت درمانی خدمات را دریافت می‌کنند و سوابق بیمار به صورت الکترونیکی ثبت می‌شود. به همین دلیل موضوعاتی نظیر کرایه دادن دفترچه‌های بیمه را در آن کشورها مشاهده نمی‌کنیم. بحث پرونده الکترونیکی و نسخه الکترونیکی در کشورهای هم‌سطح ما اجرایی شده و افرادی که از خدمات یارانه‌ای پزشکی استفاده می‌کنند مکلف‌اند سالی یک تا 2 بار برای انجام آزمایش‌ها به مراکز درمانی مراجعه کنند و به فردی که به هر دلیل چکاپ‌های سالانه را انجام ندهد نسخه ارائه نمی‌شود.»
او ادامه داد: «ناصرخسرو آن‌قدری که برخی می‌گویند بزرگ نیست، مشکل بزرگ‌تر حال حاضر صنعت دارو قاچاق معکوس است. داروهای تولید داخل یا وارداتی به دلیل ارزان بودن قیمت به خارج از کشور قاچاق می‌شود و بنده معتقدم بازار دارویی کشورهای همسایه برای قاچاقچیان پرسودتر بوده و جذابیت بیشتری دارد. سال گذشته حدود 1.2 میلیارد دلار صرف واردات دارو شد که امسال با حذف 60 قلم دارو از لیست واردات به دلیل اینکه این داروها تولید مشابه داخل دارند، این رقم تقریباً ثابت مانده و افزایش نیافته است.»
اجرای نسخه الکترونیکی در سراسر کشور تا نیمه اول سال 99
شاید همین حواشی باعث شد روند اجرای نظام الکترونیکی سلامت هم کمی سرعت گیرد. کمااینکه وزیر بهداشت تنها چند روز بعد از این ماجراها از اجرایی شدن نسخه‌نویسی الکترونیکی در کشور و در آینده‌ای نزدیک خبر داد و گفت: «پرونده الکترونیکی سلامت، سیستم ارجاع، پزشکی خانواده و راهنماهای بالینی، از الزامات و مقدمات مورد نیاز برای اجرای این طرح بزرگ ملی بود که در برنامه پنجم و برنامه ششم توسعه مورد تاکید قرار گرفته بود. زمانی که به وزارت بهداشت ورود کردیم، اولین کاری که انجام دادیم این بود که پرونده الکترونیکی سلامت را به عنوان ریل اصلی عبور سیستم ارجاع و پزشکی خانواده و اجرای راهنماهای بالینی مورد توجه قرار دهیم و خوشبختانه با همت همکاران ما در سراسر کشور و همدلی‌ای که با یکدیگر داشتند و لطف پروردگار پرونده الکترونیکی سلامت را اجرایی کردیم. گام بعدی ما قبل از اجرا شدن سیستم ارجاع و پزشکی خانواده که قطعاً تا پایان سال جاری قسمت عمده‌ای از آن را اجرا می‌کنیم و تا نیمه اول سال 99 کل کشور را تحت پوشش خواهیم برد، نسخه‌نویسی الکترونیکی است.»
نمکی همچنین با اشاره به معضل بازار سیاه ادامه داد: «اگر بخواهیم پدیده ناصرخسرو و دفترچه بیمه‌های اجاره‌ای را جمعآوری کنیم، تنها راه‌حل اجرای نسخه‌نویسی الکترونیکی و جمع کردن دفترچه از دست مردم است. در این زمینه غوغاسالاری راه انداخته‌اند که به عقب برگردیم، باید بگویم در این مورد هم به عقب برنمی‌گردیم.»
مدیرعامل سازمان بیمه سلامت: سامانه تیتک باید به بلوغ برسد
طاهر موهبتی، مدیرعامل سازمان بیمه سلامت، نیز روز شنبه 16 شهریور از پرداخت 1200 میلیارد تومان از معوقات سال 98 این سازمان به ارائه‌دهندگان خدمات خبر داد.
او در بخشی از صحبت‌هایش به هزینه‌های بیمه سلامت در بخش دارو و همچنین معضل بازار ناصرخسرو اشاره کرد: « در سال 97 حدود 35 درصد بار مراجعات در حوزه دارو و 25 درصد هزینه‌ها برای تامین دارو بوده است. همچنین معضل ناصرخسرو و فروش داروی قاچاق موضوع تازه‌ای نیست، نباید فضای عمومی را با اطلاع‌رسانی یک‌طرفه متشنج کنیم. اشخاص باید اجازه توضیح در خصوص ماوقع را داشته باشند. در حال حاضر 80 درصد هزینه‌های خود را به صورت آنلاین کنترل می‌کنیم و به واسطه تبادل اطلاعات از سامانه تیتک سال گذشته پنج میلیون و 183 هزار بار از این سامانه استعلام کردیم و 590 هزارر بار این سامانه اجازه تحویل دارو را توسط داروخانه نداد؛ چراکه به هر طریقی تخلف صورت گرفته است. البته این سامانه در گذر زمان نیاز به بلوغ دارد. اکنون 490 دارو دراین سامانه ثبت شده که باید به ثبت 2450 دارو برسیم.»
معاون کل وزارت بهداشت: با متخلفان عرضه دارو برخورد می‌شود
در نهایت روز هجدهم شهریور بود که معاون کل وزارت بهداشت از تشدید برخورد با تخلفات دارویی خبر داد. ایرج حریرچی درباره اقدامات وزارت بهداشت در زمینه کنترل و نظارت بر عرضه دارو در بازار ناصرخسرو گفت: «هر بازاری با 2 سوی عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد که در بیشتر مواقع تقاضا برتری داشته و حتی در برخی بازارها، تقاضای القایی نیز وجود دارد که نقش مهم‌تری را ایفا می‌کند. با اقدامات جدی اخیر وزارت بهداشت روند مقابله با فساد و تخلف در کل زنجیره توزیع و فروش دارو هم به صورت پیشگیرانه و جلوگیری از تخلف و فساد و هم برخورد قاطع با متخلفان و مفسدان با شدت بیشتری در حال انجام است .»
با وجود تمام این اظهارنظرات و در خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن شاید باید منتظر روزی بود که دلالی و بازار سیاه دارو تنها کمی جمع‌تر و کوچک‌تر شود. نتیجه‌ای که باید منتظر ماند و دید که نسخه‌نویسی و در نگاه کلی‌تر، نظام سلامت الکترونیکی چه تاثیری بر آن می‌گذارد.
دیدگاه تان را بنویسید