اصلاح ساختار جمعیتی کشور نیازمند اقدامات ویژه تمام بخش‌ها است

اعتمادآنلاین| سید حامد برکاتی با بیان این مطلب اظهار داشت: بعد از فرمایشات مقام معظم رهبری از سال 93 تاکنون سیاست تحدید جمعیت را نداریم و مجلس شورای اسلامی نیز قانون تنظیم خانواده را تغییر داد. برای اصلاح ساختار جمعیتی کشور لازم است که سایر بخش‌ها و حوزه های توسعه‌ای چه در دولت و چه خارج از دولت و در قوای دیگر نیز با توجه به شرح وظایف‌شان در قبال سیاست‌ها اقدام ویژه‌ای را انجام دهند.

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت مهاجرت به داخل، مهاجرت به خارج، مرگ و تولد را چهار مؤلفه اصلی رشد جمعیت برشمرد و ضمن برشمردن تولد به عنوان مهمترین مولفه تاثیر گذار بر حفظ و ارتقای شاخص‌های باروری در کشورمان تصریح کرد: بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی، مرگ و میر به ازای هزار کودک زیر 5 سال در ایران در ایران 14.4 در هزار تولد زنده است، با توجه به بیش از 140 بودن این عدد، در سال‌های حوالی پیروزی انقلاب اسلامی، از آن زمان تا به حال و طی 40 سال گذشته مرگ کودکان زیر 5 سال و همچنین نوزادان و شیر خواران بیش از 90 درصد کاهش داشته است.

وی ادامه داد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به وفاق ملی و افزایش دسترسی مردم به خدمات پایه سلامت، افزایش موالید داشتیم به طوری که در سال 59 و براساس آمار رسمی با 2 میلیون و 451 هزار نفر، بیشترین میزان تولد در طول تاریخ ایران را داشته‌ایم.

برکاتی با اشاره به اینکه در دهه بعدی و با توجه به سیاست‌های تحدید جمعیت، با کاهش موالید مواجه شدیم، روند کاهش تعداد موالید تا دهه 80 ادامه پیدا کرد، افزود: در سال‌های ابتدایی دهه 90 با رشد اندک موالید و شاخص جایگزینی جمعیت بدلیل به سن باروری رسیدن متولدین دهه 60 مواجه شدیم. بر این اساس سرشماری سال 1395، رشد جمعیت سالانه 1.24 درصد است و TFR یا همان جایگزینی جمعیت به حدود عدد 2 رسید که از سطح جایگزین پایین‌تر است.

وی ادامه داد: متاسفانه در نیمه دوم دهه 90 و در چند سال اخیر با خارج شدن متولدین خانم حول و حوش سال 60 از سن حداکثر باروری با تولد کمتر، رشد جمعیت و شاخص جایگزینی کمتری نسبت به سال‌های 94 و 95 مواجهیم به طوری که برآورد می‌شود با توجه به جمعیت زنان در سنین باروری و متولدین سال 1398، عدد نرخ باروری کل و جایگزینی جمعیت در ماه‌های انتهای سال 1398 حدود 1.8 باشد که با تقاضای رسمی ما در یکی دو ماه آینده عدد دقیق را مرکز آمار ایران، اعلام خواهند کرد.

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت افزود: برآورد اصلی این است که ما حتما در مرحله‌ای با شاخص کمتر از جایگزینی جمعیت قرار داریم. در مورد رشد سالانه جمعیت از شاخص حدود 3.4 در ابتدای دهه 60 به 1.24 در 1395 کاهش پیدا کرده است. برآورد ما برای سال 1398، به مراتب کمتر و حول و حوش 1.1 درصد و کمتر است.

وی با اشاره به اینکه با این تحلیل آماری و با توجه به سیاست متوازنی که کاملا تکلیف را برای همه‌ی حوزه‌ها از سال 1393 روشن کرده است، نیاز به اقدام جدی و ویژه در همه ساختارها داریم، گفت: در این زمینه وزارت بهداشت اقدامات جدی ای که از سال 1393 شروع کرده و با سرعت بیشتر و به صورت ویژه و تحت عنوان «برنامه جامع مراقبت جمعیت» از سال 1398 سرعت بخشیده است.

برکاتی افزود: در همین زمینه اصلاحات بسیار زیادی در دست اقدام است که تعدادی در یک ماه گذشته نهایی و به صورت بخشنامه به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ شده است.

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت با بیان اینکه متوسط سن ازدواج در دختران 24 سال و در پسران 29 سال است، خاطرنشان کرد: بر اساس مطالعات انجام شده تعداد جوانانی که بیش از 2 فرزند می‌خواهند به طور متوسط بیش از آنهایی است که کمتر از 2 فرزند می‌خواهند. به طوری‌که متوسط فرزندخواهی جوانان بر اساس بررسی چند سال قبل وزارت بهداشت، 2.4 فرزند است. این به آن معنا است که زمینه کار آماده بوده است و باید که شرایط توسط حوزه‌های مسوول برای عملیاتی کردن خواست جوانان مهیا شود.

وی افزود: امروز شاهد حدود 10 میلیون جوان آماده برای ازدواج هستیم که اقداماتی از جمله وام‌های کوتاه مدت، تامین حتی موقت مسکن برای 5 سال ابتدای زندگی و ایجاد اشتغال می‌تواند زمینه ازدواج جوانان را فراهم کند. متاسفانه از سال 94 به بعد رشد زاد و ولد کاهش یافته است به صورتی که تا انتهای سال 1398 میزان تولدهای کشور نسبت به سال 1394، حدود 300 هزار و بیش از آن، تولد کمتر برآورده می شود.

برکاتی گفت: برآورد ما براساس آمارهای موجود در سامانه‌های وزارت بهداشت برای کل متولدین تا انتهای سال 1398 عددی بین یک میلیون و 200 هزار تا یک میلیون و 250 هزار است که نسبت به سال قبل با کاهش حداقل صد تا صد و پنجاه هزار تولدی مواجه خواهیم بود.

وی با اشاره به اینکه ایران از ابتدای دهه 80 وارد پنجره جمعیتی شده است، بیان کرد: پنجره جمعیتی برای جامعه‌ و کشوری که برنامه دارد یک هدیه است و برای جامعه‌ و کشوری که برنامه ندارند یک تنبیه جدی در پی خواهد داشت.

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت با تاکید بر این مطلب که سن ازدواج و فرزندآوری در گروه با تحصیلات تکمیلی دانشگاهی (افراد دارای مدارک فوق لیسانس و دکترا) بالاتر از سایرین است، بیان کرد: با توجه به فرصت کمتری که این گروه برای فرزندآوری دارند و با توجه به تمایلی که به ادامه تحصیل خواهند داشت، نسبت به جمعیت عمومی، فرزندآوری کمتری دارند.

وی افزود: این گروه، گروهی مرجع هستند و حتما نیاز به مداخله و حمایت لازم از فرزند آوری این گروه داریم. باید بین فرزند آوری، تحصیل و اشتغال بانوان در این گروه و البته همه ی آحاد بانوان، با حمایت های لازم و قانونی هماهنگی ایجاد کرد. این ممکن نیست مگر با حمایت های همه جانبه که البته به طور جامع در سیاست های ابلاغی دیده شده است و نیازمند اقدام بخشهای مرتبط است.

برکاتی اضافه کرد: از جمله اقداماتی که در برنامه جدید مراقبت از جمعیت به دانشگاه‌ها ابلاغ کرده‌ایم فاصله بین بارداری‌ها است که در ابلاغیه جدید به 18 تا 24 ماه تقلیل پیدا کرده است که این فاصله قبلا 3 تا 5 سال بود.

وی تصریح کرد: این اقدام کاملا منطبق بر استانداردهای علمی و به روز است و در حال حاضر در بیشتر کشورهای توسعه یافته به همین شکل عمل شده و حتی با فاصله کمتر عمل می شود.

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت در پایان با اشاره به اهمیت رعایت حد سن بارداری ایمن، گفت: بارداری بعد از سن 35 و تا 40 سالگی برای مادر مشروط به دریافت مراقبت های استاندارد، خطری نخواهد داشت. بعد از 40 سالگی البته مادر باید درگروه مراقبت ویژه قرار گیرد که استانداردهای این مراقبت ویژه به صورت کامل در مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاهها و خانه های بهداشت، تعریف شده و برای مادران در این رِنج سنی در دسترس است.

منبع: ایرنا