جهان 99 سال و نیم دیگر با شکاف جنسیتی خداحافظی می‌کند/ اقتصاد، سیاست، آموزش و سلامت؛ چهار شاخص اصلی شکاف جنسیتی/ اقتصاد بدترین شاخص شکاف جنسیتی در دنیا را دارد

اعتمادآنلاین| ‌ نیلوفر حامدی - توسعه و به‌کارگیری نیمی از استعدادهای موجود در جهان رشد بسزایی در آینده دنیا دارد. با وجود این، کشورهایی که سراغ از بین بردن شکاف جنسیتی رفته‌اند یا تعدادشان کم است یا آن‌قدر کند حرکت می‌کنند که نمی‌توان آینده روشنی دست‌کم در سال‌های نزدیک برای برابری جنسیتی دنیا تصور کرد. نتیجه هم دور ماندن زنان از فرصت‌های برابر در حوزه‌های مختلف است.

14 سال از نخستین روزی که Gender Gap Report به بررسی وضعیت شکاف جنسیتی کشورها می‌پردازد گذشته و اگرچه کشورهای بالای جدول هر سال وضعیت رو به رشدی در این زمینه داشته‌اند، اما هنوز کشورهای میانی و پایینی جدول با شکاف جنسیتی حادی دست به گریبان هستند.

اقتصاد، سیاست، آموزش و سلامت؛ 4 شاخص اصلی شکاف جنسیتی

مشارکت اقتصادی و فرصت‌های برابر، دستیابی به آموزش، سلامت و بقا و توانمندسازی سیاسی چهار معیاری است که شاخص‌های شکاف جنسیتی را در کشورها مورد موشکافی قرار می‌دهد و بر اساس همین گزارش‌ها می‌توان دید هنوز زنان در تمام دنیا، فرصت‌های اندکی در زمینه توانمندی‌های سیاسی دارند. در واقع نظام مردسالار مقاومت زیادی از خود بروز می‌دهد تا زنان را وارد بازی سیاسی‌اش نکند. از سوی دیگر خود زنان هم در بازپس‌گیری حقوق‌شان در بسیاری از کشورها آنچنان که باید و شاید نمی‌جنگند.

از سال 2006 تاکنون در حوزه اقتصاد 58 درصد و در حوزه سیاست 25 درصد شکاف جنسیتی در سطح جهانی رفع شده است. همچنین در حوزه آموزشی 96 درصد شکاف رفع شده و تنها چهار درصد تا برابری جنسیتی باقی مانده است.

بهترین وضعیت در شاخص بهداشت و سلامت است که 97 درصد از مسیر برابری جنسیتی را طی کرده است. اما تمامی این پیشرفت‌ها هم نمی‌تواند کمک کند تا زنان حاضر در این نسل و حتی نسل آینده کره زمین بتوانند جهانی عاری از شکاف جنسیتی را تجربه کنند.

بر اساس این گزارش جهانی، دنیا برای رسیدن به برابری جنسیتی در آموزش به 12 سال، در حوزه سیاست به 95 سال و در حوزه اقتصاد به 257 سال زمان نیاز دارد. البته این اعداد بر مبنای 153 کشوری که در این رتبه‌بندی حاضر شده‌اند مشخص شده و شاید اگر بسیاری از کشورهای دیگر جهان را هم به آن اضافه کنیم، اعداد پیش رو وخیم‌تر از حالا شوند.

زنان را هنوز به بازی سیاسی راه نمی‌دهند

در حوزه سیاسی سال‌هاست که اوضاع خوب نیست. زنان جهان در سال جاری تنها 25.2 درصد از کرسی‌های پارلمان (مجلس نمایندگان) و 21.2 درصد از سمت‌های وزرایی را در اختیار داشتند.

نمرات توانمندسازی سیاسی ضعیف است. از نظر نمایندگی مجلس، در سطح جهانی زنان فقط 25 درصد از مواضع موجود را تامین کرده‌اند، رقمی که در سطح وزرا به 21 درصد می‌رسد.

همچنین طی 50 سال گذشته 85 ایالت در دنیا هیچ رئیس دولت زنی نداشته است.

اقتصاد بدترین شاخص شکاف جنسیتی در دنیا را دارد

در حالی که مشارکت سیاسی اوضاع خوبی ندارد، اتفاق بدتر در حوزه اقتصادی رخ داده است؛ آنجا که می‌بینیم تنها 58.5 درصد از شکاف جنسیتی در حوزه اقتصادی برطرف شده و 257 سال زمان می‌برد تا این شکاف برداشته شود.

یکی از عللی که در عرصه اقتصادی باعث عقب نگه داشتن زنان شده است به غیبت آنها در نقش‌ها، حرفه‌ها و مشاغل نوظهور بازمی‌گردد. در حال حاضر فقط 12 درصد از زنان در حوزه رایانش ابری، 15 درصد از زنان در صنعت مهندسی و 26 درصد از آنها در حوزه هوش مصنوعی به عنوان متخصص فعالیت می‌کنند.

در سطح جهان، فقط 55 درصد از زنان (15 تا 64 سال) در بازار کار مشغول فعالیت هستند، در حالی که این رقم برای مردان 78 درصد است.

در 72 کشور دنیا زنان از باز کردن حساب‌های بانکی یا گرفتن اعتبار خودداری می‌کنند.

هیچ کشوری وجود ندارد که مردان به همان اندازه وقت خود را صرف کار بدون حقوق زنان کنند، اما زنان زیادی در سراسر دنیا شغل‌هایی را تقبل می‌کنند به امید اینکه روزی بتوانند در آن درآمدزایی داشته باشند.

اروپای غربی، موفق‌ترین منطقه در حذف موانع شکاف جنسیتی

در سطح جهانی، برابری جنسیتی 68.6 درصد است و 10 کشور پایین نیز موفق شدند بر 40 درصد از شکاف جنسیتی فایق آیند. در سایر نقاط جهان و بر اساس منطقه، اروپای غربی بیشترین پیشرفت را در برابری جنسیتی (با 76.7 درصد) داشته است. همچنین آمریکای شمالی (72.9 درصد)، آمریکای لاتین و کارائیب (72.2 درصد)، اروپای شرقی و آسیای مرکزی (71.3 درصد)، آفریقا (68.2 درصد)، آسیای جنوبی (66.1 درصد) و خاورمیانه و شمال آفریقا (60.5 درصد) شکاف جنسیتی را از بین برده‌اند.

جنگ اوضاع شکاف جنسیتی را در خاورمیانه بدتر می‌کند

کشورهای ایسلند، نروژ، فنلاند، سوئد و نیکاراگوئه در حالی در صدر جدول کشورهای این گزارش جهانی ایستاده‌اند که کنگو، سوریه، پاکستان، عراق و یمن در قعر این جدول جا خوش کرده‌اند. ایران هم قبل از این پنج کشور رتبه کلی 148 را در میان 153 کشور حاضر در این گزارش به خود اختصاص داده است.

رتبه ایران به تفکیک و در مشارکت اقتصادی 147، در دستاوردهای آموزشی 118، در سلامت و بهداشت 130 و در مشارکت سیاسی 145 است.

البته ناگفته پیداست در کشوری که طی 40 سال اخیر تنها یک وزیر زن در کابینه دولت‌هایش داشته است و در 2 سال اخیر که قانون استفاده 30 درصدی زنان در نهادهای دولتی ایجاد شده، باز هم بسیاری از سازمان‌ها در اجرای آن کاهلی و مقاومت به خرج می‌دهند، نمی‌توان چشم‌انتظار رشد ویژه‌ای بود.

رشد اقتصادی هم از سویی تابع وضعیت جهانی است و از سوی دیگر به واسطه وجود بحران‌های حاد اقتصادی در کشور، برداشتن موانع شکاف جنسیتی کار ساده‌ای نخواهد بود.

با ادامه وضعیت فعلی در دنیا، شکاف جنسیتی به ویژه در کشورهای حوزه خاورمیانه نه تنها بهبود نمی‌یابد بلکه به خاطر وجود جنگ‌ و ناآرامی‌های پیاپی بیشتر هم می‌شود و به ویژه این شاخص‌ها در حوزه بهداشت و آموزش هم ممکن است روند نزولی پیدا کند.