ادعای اشتباه کارشناس صداوسیما باعث کاهش مصرف لبنیات در ایران شد؟/ بحران در مصرف لبنیات تشدید می‌شود؟

اعتمادآنلاین| ‌ در برنامه «سلام صبح بخیر» از شبکه سه سیما، کارشناس بهداشت روی آنتن زنده از ذرت‌های آلوده اسم آورد و گفت شیرهای پاستوریزه‌ای که مردم می‌خورند، سرطان‌زاست. این فیلم به سرعت موجی رسانه‌ای ایجاد کرد و چون پخش زنده شده بود، بسیاری آن را باور کردند که البته ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت صبح روز بعد در همان برنامه به این ادعای جنجالی پاسخ داد و آن را رد کرد.

استاندارد ایران از اتحادیه اروپا سخت‌گیرانه تر است

یک روز بعد از این ماجرا، سازمان دامپزشکی کشور طی اطلاعیه ای با رد وجود سم آفلاتوکسین در شیر تولیدی کشور اعلام کرد استاندارد ایران در این زمینه از اتحادیه اروپا سختگیرانه تر است.

در این بیانیه آمده بود: بر اساس برنامه های توسعه ای انجام گرفته در کشور ، در حال حاضر 400 کارخانه شیر پاستوریزه در کشور فعال هستند و در حوزه‌ تولید شیر خام رتبه 11 دنیا هستیم.

در حوزه‌ تأمین ماده اولیه کارخانجات لبنی تعداد 1600 مرکز جمع‌آوری شیر خام و صنایع وابسته در حال فعالیت هستند. در این مراکز در چهارچوب ضوابط بهداشتی دامپزشکی کنترل های تخصصی بهداشتی اعم از نمونه برداری و آزمایشات لازم صورت می پذیرد و حمل و نقل شیر و فراوردهاى آن با مدرنترین روش های بهداشتی صورت می پذیرد و حتی تردد وسائط نقلیه شیر و فرآورده های لبنی رصد و پایش می شود که مواد اولیه 400 کارخانه تولید لبنیات کشور را فراهم می کنند.

469 واحد تولیدی در زمینه تولید شیر پاستوریزه در کشور فعالیت می‌کنند

همچنین، سازمان ملی استاندارد ایران، اظهار کارشناس میهمان در صدا و سیما درخصوص آلودگی شیر پاستوریزه به سم آفلاتوکسین را تکذیب و بیانیه ای به شرح زیر صادر کرد:

در هفتاد و نهمین اجلاسیه شورای عالی استاندارد، مورخ 1366/10/8 اجرای استاندارد شیر پاستوریزه و در نود و یکمین اجلاسیه مورخ 1373/9/8 اجرای استاندارد سایر فرآورده‌های لبنی از جمله شیر فرادما، پنیر، کره، خامه و دوغ ( به استثنای تولیدات سنتی) اجباری اعلام شد.

در کشور ما تولید شیر و فرآورده لبنی به صورت صنعتی در سال 1333 در کارخانه شیر تهران شروع و این کارخانه در سال 1336 با ظرفیت 45 تن در روز مورد بهره برداری قرار گرفت به تدریج و با افزایش جمعیت بر تعداد واحدهای تولیدکننده نیز افزوده شد. در حال حاضر 469 واحد تولیدی در زمینه تولید شیر پاستوریزه فعالیت دارند که از این تعداد 451 واحد تولیدی (95 درصد) موفق به دریافت پروانه کاربرد علامت استاندارد ملی ایران شده اند و 18 واحد تولیدی نیز در مراحل دریافت پروانه نشان استاندارد هستند.

سرانه مصرف لبنیات همین حالا هم در ایران پایین است

تنها در عرض چند روز این موضوع آنقدر نگرانی ایجاد کرد که تمامی متولیان نظام سلامت نسبت به آن واکنش نشان دادند. محمدرضا شانه‌ساز، رییس سازمان غذا و دارو، درمورد آلودگی شیر و لبنیات اظهار کرد: یکی از معضلات اساسی کشور پایین بودن سرانه مصرف شیر و لبنیات است و بخش اعظمی از مردم جامعه ما در معرض آسیب کمبود کلسیم هستند. اینکه با ارائه اعداد و ارقامی گفته می شود میزان آفلاتوکسین در لبنیات و شیر بالا است، درست نیست و فکر می کنیم که اطلاعات رجوع شده بیشتر براساس کار دانشگاهی بوده و مراکز معتبر و رسمی که کار آزمایشگاهی را انجام می‌دهند به هیچ عنوان این اطلاعات را تائید نمی‌کنند.

رئیس سازمان غذا و دارو با تاکید براینکه اطلاعات ارائه شده درمورد میزان آفلاتوکسین لبنیات بطور قطع غلط است، گفت: با توجه به پایین بودن سرانه مصرف شیر در کشور که به کمتر از یک لیوان در روز می رسد نمی توان خطر قطعی ناشی از کمبود مصرف لبنیات که همان پوکی استخوان است را با القای این اطلاعات غلط به یک خطر احتمالی تحت عنوان بالا بودن آفلاتوکسین معاوضه کرد.

معاونین غذا و دارو در حال نمونه برداری ادواری از مواد لبنی هستند

علیرضا زالی، رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با اشاره به اینکه ابعاد نظارتی دقیق در سراسر کشور توسط مسؤولان ذیربط اعمال می‌شود، گفت: نمونه‌برداری‌های دوره‌ای در ابعاد صنعتی در حال انجام است تا در زنجیره تولید مواد لبنی آسیبی وجود نداشته باشد. مسؤولان فنی در صنایع لبنی بزرگ مستقر هستند و این افراد نظارت کامل بر روند تولید دارند، معاونین غذا و دارو در سراسر کشور در حال نمونه برداری ادواری از مواد لبنی هستند و همچنین سازمان دامپزشکی هم نظارتی دقیق بر روند این کار دارد.

اصلی‌ترین ضرر این ادعاها، کاهش مصرف لبنیات در کشور است

اما با وجود تمامی این تکذیبیه‌ها، ترس و نگرانی مردم باعث شد تا در این مدت کوتاه، تمایل به خرید مواد لبنی در کشور کاهش یابد.

زهرا عبداللهی، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت ، ضمن آنکه فرضیه وجود سم آفلاتوکسین در شیر و لبنیات را کذب محض خواند، تاکید کرد: ادعایی که در روزهای اخیر مطرح شده بدون هیچ مدرک و سند علمی ارائه شده است و فاقد اعتبار و استناد است، از این رو مردم نباید نگران باشند. اصلی‌ترین ضرر این دست ادعاها کاهش مصرف شیر و لبنیات در کشور است؛ در حالی که در شرایط عادی نیز سرانه مصرف شیر و لبنیات در کشور بسیار پایین است؛ در حالی که یک برنامه غذایی سالم می‌گوید روزانه حداقل مصرف دو لیوان شیر و یا معادل آن امری ضروری است.

این ادعا اجحاف در حق مردم بود

همچنین، کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو با تاکید بر آزمایش‌های ماه‌های اخیر در حوزه لبنیات هم به همین نگرانی اشاره کرد و گفت: تا به حال، در تمامی آزمایش‌های صورت‌گرفته طی ماه‌های اخیر، هیچ وقت بیش از سه و نیم درصد انحراف معیار و عدم انطباق وجود نداشته است. در نتیجه، اظهارنظراتی که خلاف این مستندات روشن باشد و بخواهد یک صنعت پیشرو و موفق در کشور را تحت‌الشعاع قرار بدهد پذیرفته نیست. حتی اگر این رفتار، بر نحوه و الگوی مصرف مردم و سبد تغذیه‌ای و رژیم غذایی آنها در استفاده از شیر و لبنیات اثر سوء بگذارد، این یک گناه نابخشودنی در عرصه سلامت و اجحاف در حق مردم است. ضمن اینکه ظلم فاحشی هم در حق صنعت لبنیات صورت گرفته است.

صداوسیما برای دعوت از کارشناسان به هیچ وجه از وزارت بهداشت استعلام نمی‌کند

اما علیرضا رییسی، معاون وزیر بهداشت، در اظهارات خود صداوسیما را مخاطب قرار داد و عنوان کرد: صداوسیما برای دعوت از کارشناسان در حوزه تغذیه و سلامت به هیچ وجه از وزارت بهداشت استعلام نمی‌کند. حتی به کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی هم گفتیم که صداوسیما باید پروتکل مشخصی داشته باشد که اگر می‌خواهد از کسی دعوت کند تا درباره سلامت مردم صحبت کند، این فرد باید از طرف شورای سیاست گذاری صداوسیما تایید علمی شده باشد.

او ادامه داد: تاکنون به هیچ وجه این اتفاق نیافتاده که صداوسیما از وزارت بهداشت بخواهد که فهرست مشخصی از کارشناسان مورد تایید علمی را معرفی کنیم. البته به دنبال این هستیم که این اقدام را اجرایی کنیم تا از بروز این اتفاقات پیشگیری شود.

رسانه ملی چه زمانی خود را پاسخگو می‌داند؟

این البته اولین باری نبود که اظهارنظرات این چنینی از سوی مهمانان حاضر در برنامه‌های تلویزیونی صداوسیما، باعث ایجاد این حجم از نگرانی و نارضایتی مردمی می‌شود. هفته گذشته اظهارنظر یک مجری تلویزیونی نسبت به اینکه اگر مردم دنبال رفاه هستند از ایران بروند، موجب جریحه دار شدن افکار عمومی شده بود.

یک روز قبل هم، صادق کوشکی، استاد دانشگاه به رخشان بنی‌اعتماد و دخترش باران کوثری حمله کرده و گفته بود: اگر دست عبدالمالک ریگی به تو، دخترت و کس و کارت می‌رسید می‌دانید چی می‌شد؟شاید شما خوشتان بیاید، اما مردم خوششان نمی‌آید. نکته عجیب‌تر اینکه کوشکی چندی بعد اعلام کرد که به خاطر این حرف‌ها عذرخواهی نمی‌کند، چون حرف خلاف قانون و اخلاق نزده و فکر برخی منحرف است.

واکنش رسانه ملی اما در عموم این موارد، بی‌اعتنایی محض بوده است. حالا باید منتظر ماند و دید، وقتی اظهارنظر یک کارشناس باعث ایجاد چنان جوی در جامعه شده که اهالی نظام سلامت نگران استفاده مردم از لبنیات در سبد غذایی خود هستند، آیا رسانه ملی خود را موظف به پاسخگویی می‌داند یا خیر!