‌سالانه 5٫7 میلیارد متر مکعب بیلان منفی سفره های آب زیرزمینی داریم

اعتمادآنلاین| خسرو شهبازی امروز(3 خرداد) در جریان سفر به کردستان از چندین طرح آبخیزداری و آبخوان داری استان بازدید کرد و هدف از این سفر را بررسی وضعیت پروژه های مهم مرتبط به آبخیزداری و منابع طبیعی دانست و اظهار کرد: در این سفر از پروژه پارک آبخیز بالا دست شهر سنندج که می‌تواند نقش مؤثری در کنترل سیلاب و گردشگری منطقه داشته باشد و به تغذیه چشمه سارها کمک کند بازدید شد و مشاهده شد که کارهای خوبی صورت گرفته است.

وی به بازدید از طرح آبخوان داری دشت دهگلان و قروه اشاره کرد و افزود: پروژه دهگلان هم تأثیر بسزایی در تغذیه سفره های آب زیرزمینی داشته به طوری که بررسی ها نشان می دهد خیلی از سفره های زیرزمینی از حالت بحرانی خارج شده‌اند.

شهبازی اهمیت اجرای پروژه های آبخیزداری را مهم دانست و تصریح کرد که طرح های آبخیز و آبخوان داری برای جلوگیری از فرونشست زمین و توسعه بخش کشاورزی و پایداری کشاورزی بسیار مؤثر خواهند بود.

معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگل های مراتع کشور، در ادامه از پروژه آبخیزداری و آبخوانداری حوضه آبخیز چمقلو در قروه بازدید کرد و گفت: این پروژه که با هدف مدیریت ریسک سیلاب و کاهش هدر رفت جریان های سطحی، افزایش زمان تمرکز حوضه و تخلیه تدریجی سیل به منظور سازگاری با سیلاب، تغذیه مصنوعی سفره های آب زیرزمینی دشت دهگلان به میزان 8 میلیون مترمکعب با 8 درصد پیشرفت فیزیکی در حال اجرا شدن است.

وی ذکر کرد: کنترل فرسایش و ممانعت از انتقال رسوب به پایین دست، ایجاد فرصتی در طبیعت به منظور استقرار پوشش گیاهی، گسترش چشم اندازهای طبیعی و گردشگری در حوضه از دیگر اهداف اجرای این پروژه محسوب می شود.

معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگل های مراتع کشور، بیان کرد: حوضه آبخیز چمقلو با مساحت 73 کیلومتر مربع شامل 8 زیر حوضه در پنج روستا از جمله قلعه لان، پیرباباعلی، جامه شوران، چمقلو، تازه آباد خلیل و تازه آباد جامه شوران با جمعیت 2 هزار و 66 نفر و تراکم جمعیتی 29 نفر در کیلومتر مربع است.

شهبازی افزود: در این حوزه برداشت از سطح آب های زیرزمینی از طریق 42 حلقه چاه و 13 چشمه و 6 رشته قنات صورت می پذیرد، لذا با توسعه کشاورزی افت سطح آب های زیرزمینی به مقدار 36 متر نسبت به سال مبنای اندازه گیری تا کنون در حوضه ایجاد شده است.

وی عنوان کرد: بر همین اساس اهمیت کشاورزی به عنوان یک اصل در توسعه پایدار کشور و همچنین سیر قهقرای سطح ایستایی منطقه و هدر رفت خاک در نظر گرفته شده و الزامات به کارگیری اقدامات آبخیزداری و آبخوانداری را در حوضه بیش از پیش نمایان ساخته است. به همین دلیل در سال 98 پروژه احداث 7 مورد بند حاکی از محل صندوق توسعه ملی با اعتبار مصوب شده 43 میلیارد و 244 میلیون ریال و تخصیص یافته 33 میلیارد ریال در شهرستان قروه اجرا شد که از قابلیت های ارزشمند این پروژه می توان به نفوذ سالانه 8 میلیون مترمکعب رواناب به ابخوان دشت دهگلان اشاره کرد.

شهبازی در جریان بازدید از این طرح هم به مزیت های آن اشاره داشت و گفت: در این پروژه 7 بند طراحی شده که در بستر رودخانه است و می تواند تغذیه داشته باشد لذا باتوجه به کارهایی که شده اعتبارات مناسبی برای توسعه این بخش ها و پوشش گیاهی مراتع و جنگل های استان در نظر گرفته خواهد شد.

اعتباراتی از صندوق توسعه ملی

وی با بیان اینکه تأمین منابع آب و فرسایش خاک از جمله وظایف مهم سازمان است، افزود: در دو سال گذشته و امسال از محل صندوق توسعه ملی که منابع آن برای نسل های آینده در نظر گرفته شده و فقط برای کارهای خاص از آن هزینه می شود، اعتباراتی برای این طرح ها اختصاص داده شده است.

شهبازی با اشاره به اهمیت پروژه های آبخیزداری، تصریح کرد: خوشبختانه از کارهای با اهمیت کشور بعد از مسایل نظامی، آبخیزداری و آبیاری تحت فشار هستند که هر دو مرتبط به آب است. این دو بخش در بودجه کشوری در کار اجرایی نمود خوبی دارند لذا سال گذشته 150 میلیون یورو و امسال هم صد میلیون یورور اعتبار از صندوق توسعه ملی اختصاص یافت.

این مقام مسئول گفت: با برنامه ریزی که انجام می شود امید داریم به سمتی برویم که از سیلاب ها جلوگیری کرده و آب در مخازن زیرزمینی تغذیه شوند.

غفلتی که باید جبران شود

براساس اظهارات شهبازی در مقطعی شاید غفلت وجود داشته و الان هم هست چرا که سالانه حدود پنج و هفت دهم میلیارد مترمکعب بیلان منفی سفره های آبی زیرزمینی داریم، آبی که در مدت ها ذخیره شده و بی مهابا برداشت می کنیم، بدون اینکه تغذیه ای صورت گیرد به همین خاطر اجرای این پروژه ها می تواند نقش موثری در کاهش این برداشت غیراصولی داشته باشد.

وی در ادامه برآورد اولیه از طرح مربوط را عنوان کرد و گفت: برآورد اولیه براساس کاری است که صورت می گیرد چرا که بهترین نقطه از نظر تغذیه در بستر رودخانه ها بوده به شرطی که لایه غیرقابل نفوذ در زیر بستر نباشد که آب نفوذ کند به سفره و یا در سنوات گذشته اثرگذار باشد و مطالعات ژئوفیزیک به طور کامل انجام شود.

شهبازی با تأکید بر اینکه اجرای چنین طرح هایی کار خوب و نابی است در کشور، عنوان کرد: به دلیل اینکه زمینی از بین نرفته و از بستر خود رودخانه بوده که نشان می دهد آبرفت است و نفوذپذیری بالایی دارد.

وی همچنین از ذخیره شده 430 میلیون مترمکعب پشت سازه ها اشاره و بیان کرد: ما دنبال جمع آوری آب در پشت سازه ها نیستیم چرا که نفوذ در پشت سازه ها اهمیت دارد و باید یک و تا دو میلیون مترمعکب آب نفوذ کند تا بازدهی مناسبی را مشاهده کرد.

تأکید بر رعایت استانداردهای فنی

شهبازی با اشاره به پروژه های مرتبط در این زمینه، تصریح کرد: این یکی از کارهای اثرگذار است که انجام شده و باید به نکات فنی پروژه چون در معرض اصلی سیلاب قرار دارد و در بستر رودخانه واقع شده توجه شود.

براساس گفته های وی باید در بحث کوبیدگی اقدام شود و در حال حاضر به نظر می رسد زیادی ریخته شده و باید فواصل بارها کمتر و کوبیدگی بیشتر شود چرا که در معرض مستقیم سیلاب است. اگر یک سازه از بین برود مابقی نیز از بین می روند و آسیب می زند به پایین دست ها که سیل لرستان و خراسان شمالی از این نوع تیپ ها بوده که رعایت نشده است.

معاون آبخیزداری کشور تأکید کرد که در بحث کوبیدگی و مسایل فنی دقت کافی شود و مهندس مشاور مطالعات را بازنگری مجدد کند که استحکام کافی داشته باشد، هم سرریز باید به گونه ای باشد که آب از روی بدنه رد نشود و هم بدنه محکم باشد که مشکل ساز نشود در آینده.

جهش تولید و حفاظت از منابع آب

شهبازی در ادامه به اعتبارات اختصاص یافته برای پروژه های مربوط پرداخت و بیان کرد: سال گذشته 50 میلیارد تومان نقد ارسال شد برای استان باتوجه به اهمیت کار، امسال هم اعتبارات اختصاص داده خواهد شد و به طور خاص کردستان را مدنظر داریم که اشتغالزایی و تولید را در خود دارد.

وی با اشاره به سال جهش تولید و نقش آبخوان ها در رونق تولید، افزود: از آب استحصال و تولید شده در این پروژه ها، مردم می توانند بهره ببرند و یکی از محورهایی که در سال جهش تولید در بخش کشاورزی و تولید اثر خواهد داشت همین تأمین آب است که عاملی برای تأمین مواد غذایی کشور محسوب می شود.

شهبازی توجه به تأمین مواد غذایی را مهم دانست و یادآور شد: دقت در این زمینه ضروری است به ویژه امسال باید به گونه ای پیش رفت چراکه بسیاری از کشورها به دلیل کرونا محصولات خود را در بازار عرضه نمی کنند در این راستا باید از نظر تأمین مواد غذایی مشکلی نداشته باشیم.

به گفته معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگل های مراتع کشور، آبخوان داری و تغذیه سفره ها و برداشت از این آب ها برای توسعه کشاورزی، یکی از کارهای مهم است و باید تداوم داشته باشد.

منبع: ایسنا