زنده‌گیری یوز نر پرریسک است، اما ما چاره دیگری نداریم/ دلبر هم شانس زادآوری دارد

اعتمادآنلاین| ‌ در پی انتقال سه یوزپلنگ آسیایی از پارک پردیسان به منطقه حفاظت شده توران و اعلام نصب تله‌های زنده‌گیری یوزپلنگ نر برای کمک به زادآوری «ایران» (یکی از سه یوز منتقل شده )در محدوده پارک ملی توران، مرتضی پورمیرزایی مدیرعامل انجمن یوپلنگ ایرانی گفت: یوزپلنگ سه ساله ماده‌ای که اکنون در منطقه حفاظت شده توران در استان سمنان نگهداری می‌شود هنوز شانس زیادی برای زادآوری دارد بنابراین نباید فرصت را از دست بدهیم. سن «ایران» در حال بالا رفتن است بنابراین نباید همانند دلبر - یوزپلنگ ماده 10 ساله پارک پردیسان- که سن او بالا رفت فرصت را از دست دهیم البته برخی می‌گویند دلبر نیز شانس زدآوری دارد و برخی مخالف این نظر هستند اما تشخیص این مسئله نیاز به بررسی‌های دامپزشکان دارد.

مدیر عامل انجمن یوزپلنگ ایرانی درباره نگرانی‌های موجود حول طرح زنده‌گیری یوز نر و زادآوری «ایران»، گفت: در هر صورت «ایران» در بهترین دوران خود برای زادآوری قرار دارد و ما راه حل دیگری برای حفاظت از گونه‌هایی نداریم که در اسارت هستند. درست است که این اقدام با ریسک‌های زیادی همراه است اما راه حل دیگری وجود ندارد و باید در راستای حفظ و ایجاد جمعیت پشتیبان در اسارت اقدامی کنیم.

وی تاکید کرد: اجرای این طرح باید با استفاده از روش‌های درست و به‌درستی انجام و تا حد ممکن با کمترین ریسک عملی شود. تا جایی که اطلاع دارم اداره کل سمنان در تلاش است تا از مشاوران خارجی برای کاهش ریسک اجرای این طرح کمک بگیرد.

مدیر عامل انجمن یوزپلنگ ایرانی با اشاره به دیدگاه برخی دوستداران حیات وحش درباره ضرورت تمرکز بیشتر بر حفظ یوزپلنگ‌های آزاد تا تکثیر یوزپلنگ‌ در اسارت، تصریح کرد: اکنون هم تمرکز بر حفاظت از یوز در زیستگاه‌های طبیعی است یعنی تغییر محسوسی نسبت به حفاظت ازیوز در زیستگاه‌های طبیعی یا رها شدن آن‌ها نمی‌بینم علاوه‌بر اینکه محیط‌بانان در تلاش برای افزایش این زیستگاه‌ها هستند. انجمن ما نیز در تلاش است تا زیستگاه‌های طبیعی یوزپلنگ‌های آزاد رها نشود پس زیستگاه‌های طبیعی و یوزپلنگ‌های آزاد رها نشده‌اند.

وی ادامه داد: اجرای طرح تکثیر یوزپلنگ‌های در اسارت صرفا گزینه‌ای موازی حفاظت از یوزپلنگ‌های آزاد است. در حالی‌که در گذشته در تهران نیز تلاش‌هایی در زمینه تکثیر یوزپلنگ‌های در اسارت صورت گرفت که به هر دلیلی منجر به زادآوری دلبر(یکی از یوپلنگ‌های در اسارت) نشد اما زیستگاه طبیعی قطعا نباید رها شود.

پورمیرزایی درباره علت اهمیت رها نشدن زیستگاه‌های طبیعی یوزپلنگ توضیح داد: اگر طرح زادآوری «ایران» موفقیت‌آمیز باشد و بتوانیم زاده‌ای از آن داشته باشیم، شاید پس از چندین سال بتوانیم توله یوزپلنگ‌های در اسارت را با استفاده از روش‌هایی که وجود دارد به زیستگاه‌های طبیعی بازگردانیم اما اگر زیستگاهی برای آن‌ها باقی نمانده باشد در آن صورت حفظ گونه در اسارت نیز معنا ندارد بنابراین نه برنامه‌ای برای رها کردن زیستگاه‌ها وجود دارد، نه باید اجازه دهیم چنین اتفاقی رخ دهد.

وی اضافه کرد: اجرای طرح زنده‌گیری یوزپلنگ نر باید به‌درستی انجام شود. از این رو باید از نظر کارشناسان در این زمینه استفاده کرد. طرح زنده‌گیری یوزپلنگ و سایر حیوانات یک روش معمول در دنیا است و اینکه ما و برخی کارشناسان کمی نسبت به اجرای آن نگران هستیم به این دلیل است که این اقدام تاکنون در کشور انجام نشده است اما باید این را در نظر داشته باشیم که چنین اقدامی در دنیا معمول است و ما نیز می‌توانیم از آن استفاده کنیم.

مدیر عامل انجمن یوزپلنگ ایرانی همچنین ضمن تاکید بر اینکه راهی برای انتخاب گونه‌ای که در تله زنده‌گیری به دام می‌افتد، وجود ندارد، تاکیدکرد:‌ لازم نیست نگران باشیم که گونه ماده یا نر یوزپلنگ در این تله بیفتد بلکه عملکرد ما بعد از به تله افتادن حیوان مهم است یعنی به محض اینکه فرستنده‌های فعال در تله، سیگنال فرستاد که حیوانی در تله به دام افتاده است گروه حاضر در عرصه باید به سرعت وارد عمل شود و خود را به تله برساند و شرایط را بررسی کند تا درصورتی که یوزپلنگ نر در تله زنده‌گیری به دام افتاده باشد آن را به‌سرعت منتقل کنند و اگر گونه دیگری به تله افتاده بود، هرچه زودتر اقدام به رهاسازی آن کنند.

پورمیرزایی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه طی تمام جلساتی که قبل از اعلام این طرح در سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد تاکید زیادی بر زنده‌گیری یوزهای نر از استان یزد شد، گفت: این پیشنهاد مطرح شد چراکه سال‌هاست در زیستگاه یوزپلنگ‌های استان یزد هیچ ماده‌ای از این گونه مشاهده نشده است و همین موضوع باعث می‌شود احتمال بسیار کمی از وجود یوزپلنگ ماده در این منطقه وجود داشته باشد، به همین جهت احتمال به دام افتادن گونه ماده در تله در این منطقه تقریبا بعید به‌نظر می‌رسد.

وی درباره دیگر دلایل تاکید بر انجام عملیات زنده‌گیری یوزپلنگ نر از استان یزد توضیح داد: یوزپلنگ‌های نری که در استان یزد وجود دارند حدود 10 سال سن دارند و به دلیل اینکه گونه ماده‌ای در این منطقه وجود ندارد، این یوزپلنگ‌ها نر نتوانسته‌اند نقش خود را در طبیعت ایفا کنند بنابراین بهتر است نرها از منطقه یزد زنده‌گیری شوند تا از منطقه توران که در آن زادآوری وجود دارد. از این رو تلاش بر این است تا با اداره کل محیط زیست استان یزد به توافقی بر سر زنده‌گیری یوزپلنگ نر از این استان صورت گیرد و به منطقه توران در استان سمنان منتقل شود.

پور میرزایی در ادامه اظهار کرد: زنده‌گیری یوزپلنگ نر از استان یزد می‌تواند کم خطرترین و مفیدترین روش اجرای طرح تکثیر در اسارت باشد چراکه در وهله اول با این کار می‌توان احتمال خطر به‌دام افتادن یوزپلنگ ماده در تله را به حداقل رساند همچنین به علت اینکه یوزهایی که اکنون در اسارت هستند از زیستگاه شمالی کشور هستند و یوزهای موجود دراستان یزد متعلق به زیستگاه جنوبی هستند، این دو جمعیت سال‌های زیادی از یکدیگر جدا بوده‌اند، می‌توانیم از ادغام این دو گونه با یکدیگر به‌ لحاظ ژنتیکی به نتایج خوبی دست پیدا کنیم و به یک تنوع ژنی خوبی برسیم.

مدیر عامل انجمن یوزپلنگ ایرانی اضافه کرد: اگر ژن‌های یوزپلنگ‌های هر دو گونه نر و ماده شبیه به هم و از یک زیستگاه باشند، به دلیل اینکه این دو گونه خویشاوند هستند، توله‌های آن‌ها نمی‌توانند به لحاظ ژنتیکی کیفیت خوبی داشته باشند اما اگر یوزپلنگ‌های زیستگاه جنوبی و شمالی که خیلی وقت است از یکدیگر جدا شده‌اند با یکدیگر تکثیر شوند، این مسئله می‌تواند در بحث توله‌ها کمک زیادی به ما کند چون یکی از مشکلات تکثیر در اسارت پایین بودن تنوع ژنی است بنابراین از این دو نظر یعنی تنوع ژنی و کاهش احتمال به دام افتادن گونه ماده در تله، بسیار مهم است که بتوانیم یوزپلنگ نر را از استان یزد بگیریم.

وی خاطرنشان کرد: اجرای طرح زنده‌گیری یوزپلنگ نر و تکثیر در اسارت ایران در هرصورت اتفاق می‌افتد و توسط اداره کل محیط زیست سمنان پیگیری می‌شود و انجمن یوزپلنگ ایرانی زیاد در آن دخیل نیست اما سعی می‌کنیم مشورت‌های لازم را به اداره کل محیط زیست استان ارائه دهیم تا اجرای این طرح، کم خطر و با موفقیت پیش‌برود.

پورمیرزایی در پایان صحبت‌های خود با اشاره به اینکه از گروه‌ها و افراد مختلف در زمینه حفاظت و طرح زادآوری «ایران» دعوت به کمک کرده‌ایم، گفت: هر کسی می‌تواند کمک کند یا مشورت بدهد یا کارشناسان خارجی را به اداره کل محیط زیست استان سمنان وصل کند، و هر کمکی که می‌تواند به این پروژه کند را انجام دهد. خوشبختانه اداره کل سمنان نیز نسبت به این موضوع با نگاهی باز عمل می‌کند و مشورت‌ها را می‌پذیرد بنابراین باید تلاش کنیم که آن‌ها را در این راستا کمک کنیم تا خطرات احتمالی کمتر ‌شود.

منبع: ایسنا