طبیعت‌گردی چگونه تیشه به ریشه طبیعت می‌زند؟

اعتمادآنلاین| امیرعباس احمدی رییس اداره محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران یکی از عمده‌ترین عوامل تخریب پوشش‌های گیاهی و اکوسیستم‌های کوهستانی را آتش‌سوزی با منشاء انسانی دانست و گفت: یکی از عمده‌ترین عوامل تخریب پارک‌های جنگلی سرخه‌حصار و خجیر در استان تهران، آتش‌سوزی‌هایی‌هستند که طی تعطیلات و روزهای آخر هفته توسط گردشگران در این مناطق رخ می‌دهند.

وی با اشاره به خشک شدن پوشش گیاهی کوهستان‌ها، گفت: با توجه به اینکه پوشش‌های گیاهی کوهستان‌های استان تهران امسال خیلی زود خشک و مانند یک منبع باروت شده‌اند، تعداد آتش‌سوزی‌ها در استان افزایش پیدا کرده و کار ما را در اطفای حریق سخت کرده است.

وی در ادامه با بیان به اینکه مراتع در استان‌های مختلف به‌خصوص تهران رو به خشکی هستند، اظهار کرد: گردشگران باید سعی کنند هنگام ورود به مناطق طبیعی و مرتعی ملاحظات لازم را در نظر داشته باشند و اگر مجبور به روشن کردن آتش در این مناطق شدند آن را در ابعاد بسیار کوچک روشن کنند و از خاموش شدن آن اطمینان حاصل کنند.

احمدی اضافه کرد: برخی افراد بدون اینکه متوجه باشند، اجسام شفافی را در این مناطق باقی می‌گذارند که می‌تواند باعث تمرکز نور و احتراق شود. بنابراین باید نسبت به این مسئله نیز هوشیار باشند و ضمن همکاری با محیط‌بانان و افراد حاضر در عرصه‌، خودشان نیز به عنوان یک محیط‌بان از این مناطق حفاظت کنند تا شاهد آتش‌سوزی‌های گستره در سطح مناطق جنگلی و مرتعی نباشیم.

احمدی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به دیگر عوامل تخریب پوشش‌های گیاهی و اکوسیستم‌های کوهستانی اشاره و تاکید کرد: هر زیستگاه برای حضور گردشگران ظرفیت زیستی متفاوتی دارد که به آن «ظرفیت برد تفرجی» گفته می‌شود و با چند مولفه از جمله ظرفیت برد فیزیکی، اکولوژیک و اجتماعی قابل محاسبه است. بنابراین حضور بدون برنامه‌ریزی و بیش از حد ظرفیت گردشگران در کوهستان‌ها می‌تواند آثار مخربی را برای اکوسیستم‌های کوهستانی مانند تخریب پوشش گیاهی، جانوری و خاک را به دنبال داشته باشد. کوهستان‌ها با وجود ظاهر استواری که دارند در عین حال بسیار شکننده هستند.

وی ادامه داد: تمام زیستگاه‌های کوهستانی را نمی‌توان به تفرج اختصاص داد. بنابراین با محاسبه ظرفیت برد تفرجی هر زیستگاه، محدوده‌هایی به عنوان زون‌های تفرجی گسترده و متمرکز تعیین می‌شوند؛ مانند پارک ملی لار و حوضه آبریز لار در استان تهران که تنها بخش‌هایی از آن به تفرج اختصاص داده شده است. از این رو اگر حضور و بهره‌برداری گردشگران بیش از حد ظرفیت زیستی کوهستان‌ها باشد می‌تواند باعث تخریب این اکوسیستم‌ها و پوشش‌های گیاهی آن شود.

رییس اداره محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران با اشاره به اینکه «تفرج» یکی از استفاده‌هایی است که می‌توان از مناطق کوهستانی کرد، گفت: از دید زیست محیطی «تفرج‌گر طبیعی» به منزله فردی‌است که با هدف حفاظت از طبیعت و پوشش گیاهی وارد منطقه می‌شود، اما برخی افراد با برداشت بیش از حد از پوشش‌های گیاهی یا براثر لگدمال کردن آن یا استفاده از «موتورهای کراس» در این مناطق می‌توانند پوشش گیاهی آن را نابود کنند و باعث از بین رفتن برخی گونه‌های اندمیک شوند که خاستگاه آن‌ها از همان منطقه‌است و اگر از بین برود ممکن است دیگر در هیچ جای دنیا یافت نشود. همچنین زباله‌هایی که در این مناطق کوهستانی رها می‌کنند، می‌تواند طی سالیان سال مضراتی را برای طبیعت ایجاد کند. بنابراین گردشگران باید تا حد امکان برای حضور در مناطق طبیعی برنامه‌ریزی زیست محیطی داشته باشند.

وی با اشاره به افزایش میزان حضور گردشگران در مراتع و مناطق جنگلی خاطرنشان کرد: پیاده‌روی بیش از حد ظرفیت و خارج از مناطق تعیین شده می‌تواند باعث تخریب تاج پوشش‌های کف این مناطق شود، اما در مناطق کوهستانی مانند البرز مرکزی بیشتر شاهد حضور موتورسواران کراس و دوچرخه سواران هستیم که تردد بیش از انداره آن‌ها در این زیستگاه‌ها و خارج شدن از محدوده‌هایی که به‌ عنوان مسیر عبور و مرور برای آن‌ها تعیین شده منجر به تخریب زیستگاه‌های کوهستانی‌می‌شود. از این رو به ماشین‌های آفرود و موتورهای کراس که علاوه‌ بر تخریب و صدای ناهنجاری که ایجاد می‌کنند باعث ایجاد ناامنی در منطقه می‌شوند اجازه ورود به برخی مناطق به‌ویژه پارک‌های ملی استان تهران داده نمی‌شود.

احمدی در پایان صحبت‌های خود گفت: حفاظت از کوهستان‌ها باید در قالب طرح‌هایی با مدیریت سیستماتیک و روش‌های خاص باشد و حضور اقشار مختلف در کوهستان‌ها می‌تواند برای این مناطق مخاطراتی مانند نابودی حیات وحش، نابودی گیاهان و از بین بردن کیفیت خاک را در پی داشته باشد.

منبع: ایسنا