ایرانی‌ها شش برابر کمتر از مردم دنیا کافئین مصرف می‌کنند
مصرف کافئین از آن دست ماجراهایی است که خیلی‌ها را سردرگم کرده است. بعضی به شدت به قهوه که یکی از منابع اصلی کافئین است علاقه‌مند هستند، سُنتی‌ها که اصلا بدون قهوه نمی‌توانند سر کنند، نسل جدید هم که دوست دارند زود به مقصود برسند و از مخاطبان جدی و حسابی مصرف آدامس‌های کافئین‌دار هستند.
اعتمادآنلاین| مصرف کافئین از آن دست ماجراهایی است که خیلی‌ها را سردرگم کرده است. بعضی به شدت به قهوه که یکی از منابع اصلی کافئین است علاقه مند هستند، سُنتی‌ها که اصلا بدون قهوه نمی توانند سر کنند، نسل جدید هم که دوست دارند زود به مقصود برسند و از مخاطبان جدی و حسابی مصرف آدامس‌های کافئین دار هستند. در این میان هر از چند گاهی کسانی هم از مضرات کافئین می گویند. اما این ماده چیست و چه نقشی در بدن ایفا می کند و دنیای پر رمز و راز آن چقدر می تواند روی روح و جسم ما اثر بگذارد؟ برای یافتن این پاسخ‌ها یکی از شیمی دان‌های مطرح کشور و از فعالان به نام صنایع غذایی معروف به "خالقِ طعم" نکاتی جالبی را مطرح می کند.
مهندس همتی می‌گوید: «کافئین یک پودر سفید رنگی است که مزه تلخی دارد و شاید رایج‌ترین و مطمئن‌ترین ماده ای است که برای هوشیاری و آگاهی در میان 97 درصد مردم دنیا استفاده می شود. کافئین در 60 نوع گیاه وجود دارد. این ماده در دانه‌های چای و قهوه هم وجود دارد که ما روزانه آنها را به بدن می رسانیم. کافئین را در نوشیدنی‌های سرد و گرم استفاده می کنند و در سال بیش از 120 هزار تن کافئین در دنیا تولید می شود و این آمار علاوه بر آن چیزی است که به صورت طبیعی وجود دارد. علت این حجم از میزان تولید هم تقاضای بالا برای کافئین است. در واقع این ماده را سنتز می کنند و با خالص سازی خیلی بالا مثل یک دارو با آن رفتار می کنند که عارضه ای برای مصرف‌کننده نداشته باشد.»
چای و قهوه چقدر کافئین دارند؟
این شیمی دان در پاسخ به این سوال که کافئین چه میزان در نوشیدنی‌هایی که ما استفاده می کنیم وجود دارد؟ می گوید: «کافئین تا 3 میلی گرم در نوشیدنی‌های روزانه ما وجود دارد. بالاترین کافئینی که مصرف می کنیم خانواده قهوه‌ها هستند که می توانند تا 90 میلی گرم کافئین داشته باشند، اما در دنیا مصرف کافئین خیلی متفاوت است. در ایران چون نوشیدنی قالب ما چای هست و چای کافئین خیلی پایینی دارد، مصرف کافئین ما ایرانی‌ها چیزی حدود 50 میلی گرم در روز است اما مثلا در فنلاند که یک کشور اروپایی است، مردم این کشور تا 300 میلی گرم کافئین مصرف می کنند، یعنی 6 برابر ما ایرانی‌ها. به عبارت دیگر ایرانی‌ها شش برابر کمتر از مردم دنیا کافئین مصرف می کنند. طبیعتا کشورهایی که قهوه بیشتری مصرف می کنند کافئین بیشتری هم مصرف می کنند.»
مهندس همتی در خصوص علت گستره ی مخاطبان کافئین می گوید: «نکته دیگر اینکه مردم دنیا 70 درصد کافئین را از انواع قهوه می گیرند، چای 21 درصد و نوشابه‌ها 9 درصد و از دارو 2 دهم درصد کافئین جذب می کنند. در واقع بالاترین سهم مصرف کافئین را قهوه دارد. اما چرا کافئین اینقدر هوادار دارد؟ یکی از دلایل اصلی آن اینست که دسترسی صد در صد بیولوژیکی دارد. یعنی رفع خستگی، افزایش هوشیاری، افزایش انرژی و رفع خواب آلودگی از جمله مزایای مصرف کافئین است، علت آن هم جذب سریع بدن است. مکانیزم کافئین هم به این ترتیب است که وقتی ما خسته می شویم در بدن مقدار زیادی آدنوزین ترشح می شود، یعنی آدنوزین در حفره‌هایی از مغز می نشیند و بعد از آن احساس خستگی می کنیم. کافئین از نظر ساختار مولوکولی شبیه به آدنوزین است و می آید در این حفره‌ها می نشیند و آدنوزین دیگر نمی تواند فعالیت کند و در عمل خواب آلودگی از میان می رود.»
سربازهای آمریکایی؛ اولین مخاطبان آدامس‌های بیداری
علی اکبر همتی که او را خالق طعم‌های ماندگار می خوانند با اشاره به آدامس‌های کافئین دار و مکانیسم آنها هم توضیحات جالبی ارائه می دهد: «کافئین سرعت جذب بالا دارد. ما همه می دانیم که برای رفع خواب آلودگی یا نخوابیدن قهوه می خوریم. اما چرا کافئین در آدامس‌ها استفاده شده است. قهوه و چای از طریق گوارش اثر می کند و بین 45 دقیقه تا یک ساعت اثر خودش را نشان می دهد اما آدامس این ویژگی را دارد که خیلی زود و از طریق بزاق دهان اثر خود را می گذارد. اولین بار در آمریکا برای سربازهای آمریکایی که در جنگ جهانی شرکت داشتند و نیاز به هوشیاری بیشتر داشتند و اینکه در شب هنگام و زمان عملیات نباید می خوابیدند، آدامس با کافئین بسیار بالا تولید کردند. به عبارت دیگر اولین مخاطبان جدی آدامس‌های بیداری، سربازهای آمریکایی درگیر در جنگ بودند. در آن زمان سرباز می توانست تا ساعت‌ها بیدار بماند. اما روند جذب کافئین از طریق بزاق دهان بسیار جالب است. ما می دانیم که امروز زمانی از قرص زیر زبانی استفاده می کنیم که می خواهیم به سرعت جذب بدن شود، پس اگر از جذب دهانی بخواهیم استفاده کنیم، آدامس کافئین دار محصول مناسبی است.»
خالق طعم‌های ماندگار در صنایع غذایی معتقد است که آدامس‌های طعم دار پر طرفدار ترین خوردنی‌های دنیا هستند. او می گوید: «آدامس‌های طعم دار در تمام دنیا مشتری‌های همیشگی دارند، اما علت آن چیست؟ میانگین مصرف نرمال کافئین حدود 50 میلی گرم در روز است و در آدامس‌های دارای کافئین از طعم‌های شوک دهنده استفاده شده است، در واقع کاری که هنگام خواب آلودگی، آب سرد به صورت زدن انجام می دهد، طعم‌های شوک دهنده آدامس هم انجام می دهند. وقتی کسی خوابش می آید اگر اندکی فلفل بخورد خواب از سر او می پرد، علت آن هم این است که تمام ذهن درگیر می شود تا بدن آرامش بگیرد. در برخی آدامس‌ها طعم فلفل یا طعم لیمو استفاده شده است که در واقع شوک دهنده هستند و مخاطب خاص دارند. مخاطبی که نمی خواهد بخوابد یا نیاز به تمرکز بیشتری دارد. در برخی از آدامس‌های اکشن هم از اکالیپتوس استفاده شده است که تمام مجاری را باز می کند و کسانی که دچار گرفتگی‌های تنفسی در بینی هستند تا سینوس فعال دارند از مخاطبان جدی آدامس اکالیپتوس هستند. یا مثلا طعم سیب ترش و لیمو. حتی فکر کردن به چیزهای ترش هم باعث ترشح بزاق دهان می شود چه برسد به خوردنش. نعنا هم یکی دیگر از طعم‌های جذاب تمام آدامس‌های دنیاست و در آدامس اکشن هم استفاده شده است.»
مهندس همتی در خصوص آمار و ارقام عملکرد آدامس‌های کافئین دار در بدن اینگونه توضیح می دهد: «جالب است بدانید که ما چقدر فرصت داریم تا از خواب آلودگی رها شویم. ما فقط حدود 5 دقیقه برای رفع خواب آلودگی زمان داریم. برای این کار به آدامس‌های کافئین دار 25 میلی گرم کافئین اضافه شده است و به محض جویدن آن، آدامس شروع به رها کردن کافئین می کند و بزاق دهان اقدام به جذب می کند. شاید سوال پیش آید که این فرآیند چقدر علمی است. برای اثبات آن این آدامس‌ها را در آزمایشگاه‌هایی فوق مجهز که به کروماتوگراف مایع HPLC و دستگاه گازگراماتوگراف جرمی یا همان جی سی مَس مجهز بود، این آدامس‌ها را در بوته ی آزمایش قرار دادند. اطلاعات خیلی جالبی از این تحقیقات به دست آمده است. بین 3 تا 5 دقیقه 90 درصد کافئین داخل آدامس استخراج شده است، یعنی در این مدت کافئین از طریق رگ‌های خونی مستقیم به بدن می رسد و بدون نیاز به سیستم گوارش فعالیت خود را در بدن آغاز می کند. در واقع با خوردن آدامس‌های کافئین دار زیر 5 دقیقه می توان نتایج آن را در بدن مشاهده کرد.»
این پژوهشگر حوزه طعم‌ها در صنایع غذایی با رد قاطعانه ی برخی ادعاها در خصوص مضر بودن مصرف کافئین می گوید: «هر فنجان قهوه حدود 20 میلی گرم کافئین دارد. در واقع دو فنجان قهوه به طور متوسط برای یک آدم عادی مناسب است. نکته مهم دیگر اینست که کافئین از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا FDA که معتبرترین سازمان غذایی در جهان است، به عنوان ماده ی سبز معرفی شده است. ماده ی سبز یعنی طبیعی و سلامت، موادی که به هیچ عنوان خطرندارند و کاملا برای سلامتی مناسب هستند. چون گاها دیده می شود که برخی می گویند کافئین برای مردم مضر است، باید گفت که کافئین به هیچ عنوان ضرر و خطر ندارد و مصرف آن تا 300 میلی گرم عادی و مجاز است، اما شاید مصرف بیش از حد آن باعث سر درد شود. حرف‌هایی که درباره آثار زیان بار کافئین گفته می شود، بیشتر جنبه ی تبلیغاتی دارد و علمی و اثبات شده نیست.»
منبع: خبرآنلاین
دیدگاه تان را بنویسید