هامون هم دیگر جزیی از کانون‌های گردوغبار شده است

اعتمادآنلاین| بادهای 120 روزه از هزاران سال پیش در سیستان و بلوچستان وجود داشته است و مردم منطقه، خود را با آن سازگار کرده بودند به ویژه اینکه هامون آب و هوای آنجا را تعدیل و معیشت آنها را تامین می‌کرده است؛ مردم در آنجا قایقرانی داشتند، ماهیگیری می‌کردند و هامون و حاشیه‌های آن تفرجگاه‌شان هم بوده است. در واقع از گذشته‌های دور، پرآبی هامون در موعد بادهای 120 روزه مانع از شکل‌گیری کانون‌های گردوغبار می‌شد، اما در سال‌های اخیر به دلیل کم‌آبی و خشکسالی، خود نیز جزیی از کانون‌های گردوغبار شده است.

آب از کوه‌های هندوکش توسط رودخانه هیرمند مسیر 1000 کیلومتری را از افغانستان تا ایران طی می‌کند و به همراه رسوبات طول راه وارد هامون می‌شود. ما در بالادست همیشه توسعه کشاورزی داشتیم، چراکه آب بیشتری سهم افغانستان شده و آنها حتی با قرار دادن پنل خورشیدی روی پمپ، آب را از رودخانه هیرمند برداشت کرده‌اند و در نتیجه آب کمتری وارد هامون شده است.

آنها می‌گویند که حقابه ایران 800 میلیون مترمکعب است در حالی که این فقط حقابه کشاورزی است و اکوسیستم منطقه، حقابه جداگانه دارد. اگر این حقابه به تالاب‌ها وارد نشود کانون گردوغبار شکل می‌گیرد که برای هر دو طرف ضرر دارد و غبار حاصل از آن به سمت خلیج‌فارس، دریای عمان و کشورهای عربی هم خواهد رفت. بنابراین برای رفع این مشکل ابتدا باید نیاز زیست محیطی تالاب‌ها را درون حقابه تنظیم کنیم و در حال حاضر در حال همراهی برای رایزنی از طرف وزارت امور خارجه و وزارت امور نیرو با افغانستان هستیم تا بگوییم این مساله و مسوولیتی مشترک است. در وهله دوم باید خودمان را با شرایط کم‌آبی، پر‌آبی و خشکی در منطقه سازگار کنیم و حتما معیشت جایگزین را در نظر بگیریم و وابستگی به آب را به حداقل برسانیم. در این زمینه حتما به مشارکت مردم نیاز داریم. ما برای این مساله نیازمند طراحی الگوی توسعه جدیدی هستیم که محور آن کشاورزی و آب نباشد و بر همین اساس نیز سال گذشته در هیات وزیران مصوب شد که سازمان جدیدی با مسوولیت وزیر کشور شکل بگیرد تا این مباحث را پیگیری کند. در سیستان کانون گردوغبار عمدتا تالاب هامون است و در بلوچستان هم اگر چه کمتر اما مناطقی را در کنار دریا داریم که بعضی اوقات گردوغباری که ایجاد می‌کنند، کمتر از هامون نیست.

از سال گذشته روی هر دوی این موارد خود را متمرکز کردیم، چون در هر دو پهنه کانون‌های جدی گرد‌و‌غبار داریم. پارسال پر‌آبی هامون فرصت خرید حق چرا را ایجاد کرد و در قانون بودجه سال 1400 هم پیشنهادمان این است که به جای تمرکز روی پروژه‌های بیولوژیکی، بر مدیریت قرق، چرای دام و لایروبی متمرکز شویم. ضمن اینکه با لایروبی توانستیم مقدار قابل توجهی از آبی که در گذشته به روستاها و شهرهای استان سیستان‌وبلوچستان خسارت وارد می‌کرد، را اداره کنیم. بنابراین از پروژه‌های سازه‌ای به طرف انجام پروژه‌های مدیریتی حرکت کردیم تا مانع از تخریب پوشش گیاهی شویم، چون اگر پوشش گیاهی را حفظ کنیم، گرد و غبار در تابستان به میزان قابل‌ توجهی کاهش خواهد یافت.

منبع: اعتماد