مسئول تاریکی تهران کیست؟

اعتمادآنلاین| ساعت 9 شب خیابان های تهران در تاریکی غلیظی فرو می روند. هفته ها از اجرای طرح منع تردد شبانه برای کاهش آمار شیوع کرونا می گذرد، اما طی چند روز گذشته، یک طرح بی سروصدا معابر و پارک ها و بزرگراه های تهران را به خاموشی می برد، نام این طرح «تعدیل روشنایی» است، طرحی که به منظور پایداری شبکه برق و کاهش مصرف گاز به منظور تولید برق صورت گرفته اما از یک امر اجتماعی غفلت کرده است؛ امنیت.

یک روز پس از اجرای طرح تعطیلی دو هفته ای تهران به منظور پیشگیری از شیوع کرونا، علیرضا زالی، فرمانده عملیات مدیریت کرونا در کلانشهر تهران خبر داد بود که 24 ساعت پس از اعمال محدودیت های تردد، تردد شبانه در تهران در ساعات 9 شب تا 4 صبح، 70 درصد کاهش یافته است. گرچه این آمار متوجه روزهایی است که طرح تعطیلی دو هفته ای اجرا شده بود، اما در زمان اوج اجرای این طرح نیز اقلا 30 درصد تردد در معابر و خیابان گزارش شده بود. با گذشت حدود یک ماه از اجرای این طرح و کاهش محدودیت های تردد، حالا به نظر می رسد که این رقم می تواند افزایش یافته باشد، با وجود این، طی چند روز گذشته، شب های تهران در تاریکی فرو می روند و جز معابر اصلی، باقی معابر دیگر خاموش می شوند و تردد در آنها عملا ناممکن و با مخاطرات مواجه می شود.

این اتفاق در حالی رخ می دهد که هفته گذشته و متعاقب شکل گیری پدیده «مه دود» در تهران و افزایش آلودگی و انتشار بوی نامطبوع در تهران، صحبت سر استفاده یا عدم استفاده از مازوت در نیروگاه های حرارتی تولید برق، به روال سال های گذشته، با صحبت های ضد و نقیض مسوولان همراه شد، صحبت هایی مبنی بر اینکه با افزایش مصرف گاز خانگی، نیروگاه ها با کمبود سوخت مواجه می شوند و ناچار به سوزاندن مازوت هستند و در نتیجه هوای تهران و سایر کلانشهرها آلوده می شوند. گرچه آلودگی تهران را حتی بارش و وزش باد در هفته گذشته از بین نبرده و شهروندان تهرانی هنوز هوای آلوده را به ریه می برند، حالا یک طرح خیابان های آلوده تهران را به تاریکی می کشاند.

امری که به نظر می رسد برای مدیریت مصرف سوخت در نیروگاه های حرارتی کشور در نظر گرفته شده است، با وجود این در این طرح نیم نگاهی به وضعیت خیابان های تاریک و احتمال بالا رفتن سرقت و ناامنی برای عابران پیاده در نظر گرفته نشده است. زهرا نژادبهرام، عضو شورای تهران در پاسخ به «اعتماد» نسبت به خاموشی شبانه در تهران و علت آن، تاکید دارد که در طرح «تعدیل روشنایی»، کاهش روشنایی در بزرگراه ها و اتوبان ها درنظر گرفته شده و خاموشی محله ها یا دسترسی های محلی در شهر دیده نشده است. به گفته نژادبهرام، کاهش مصرف برق به تبع افزایش مصرف گاز خانگی و کاهش منابع گازی در نیروگاه های حرارتی تولید برق ضرورت دارد و این ضرورت در طرح «تعدیل روشنایی» دیده شده است، اما قرار نیست با این طرح امنیت شهروندان در شهر با اخلال همراه شود.

این عضو شورای شهر با اشاره به سابقه همکاری وزارت نیرو با شهرداری برای رفع فضاهای بی دفاع شهری در مناطق مختلف تهران، اذعان دارد که مهم ترین عامل در شکل گیری فضای بی دفاع شهری، کاهش روشنایی است، وجود چراغ های معیوب یا شکسته، کمبود چراغ و خرابی آنها در برخی نقاط تهران، فضای شهری را برای حضور شهروندان، خصوصا زنان و کودکان با دشواری مواجه کرده بود که وزارت نیرو برای رفع این مساله و کاهش فضاهای بی دفاع شهری پیش از این با شهرداری همکاری خوبی داشته است و بنابراین هدف از این طرح، اصلاح مصرف انرژی در بزرگراه ها و اتوبان هاست، نه دامن زدن به فضاهای بی دفاع شهری.

نژادبهرام اشاره دارد که به رغم تاریکی زودهنگام در زمستان، این طرح پیش بینی کرده است که در ساعات پنج و شش عصر همچنان شهروندان در شهر حضور دارند و امور روزمره خود را دنبال می کنند و نمی توانند با تاریکی معابر مواجه شوند، به رغم این، خواسته ستاد کرونا منع تردد در ساعات مشخصی از شبانه روز به منظور کاهش جلوگیری از شیوع ویروس کروناست که باتوجه به وضعیت حاد این بیماری در کشور، اگر این طرح به کاهش ترددهای غیرضروری منجر شود، زنجیره انتقال ویروس کرونا را نیز کمتر خواهد کرد. خاموش شدن روشنایی خیابان ها و بزرگراه در ساعات منع تردد به گفته مسعود صادقی، مدیرکل دفتر نظارت بر توزیع برق شرکت توانیر، «تعدیل روشنایی» نام دارد.

به گزارش پایگاه خبری شرکت تولید، انتقال و توزیع برق ایران (توانیر) طرح تعدیل روشنایی با محوریت محوریت شرکت های توزیع برق، وزارت راه و شهرسازی و شهرداری ها و در همه استان ها در حال اجراست و این طرح با هدف کاهش مصرف گاز نیروگاهی در سه بخش روشنایی بزرگراهی، بین شهری و فضای سبز صورت می گیرد. طبق این گزارش، صادقی متذکر شده است که کاهش هوا و افزایش مصرف حامل های انرژی به عنوان منبع حرارتی دلیل شکل گیری این طرح هستند، طرحی که با اصلاح روشنایی معابر به صرفه جویی یک میلیون لیتر سوخت منجر خواهد شد و کاهش مصرف گاز نیروگاه ها و تامین گرمایشی مورد نیاز در نقاط سردسیر را در بر خواهد داشت.

مدیرکل دفتر نظارت بر توزیع برق شرکت توانیر پیش از این در گفت وگو با فارس اشاره کرده بود که در این طرح، نورپردازی بیش از حد معابر شهری و روستایی استاندارد می شوند و در این طرح، اولویت خاموشی با مکان هایی است که از گذشته «نورپردازی بیش از حد استاندارد» داشته اند و با خاموشی یک در میان، میزان روشنایی به حد استاندارد می رسد. در این گفت وگو مدیرکل دفتر نظارت بر توزیع برق شرکت توانیر اشاره کرده است که در ساعات منع تردد، رفت و آمدها خیلی زیاد نیستند و با توجه به این امر، «در خیلی از جا ها در ساعات پایانی شب تا صبح این حجم از روشنایی ضرورت ندارد.»

به گفته صادقی، «به دلیل صرفه جویی گاز» وزارت نیرو در همکاری با وزارت نفت سایر دستگاه های اجرایی که در موضوع روشنایی معابر دخیل هستند، مصمم است تا روشنایی معابری را که در بسیاری از ساعات شب ضرورتی ندارند، کاهش دهند و در مصرف گاز صرفه جویی کنند. مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق کشور نیز به ایلنا خبر داده است که طی روزهای گذشته طرح اصلاح روشنایی معابر و بزرگراه ها جهت جلوگیری از مصرف برق و گاز در دستور کار دولت و مسوولان وزارت نیرو قرار گرفته است که این طرح پس از ساعت 9 شب در شهرهای قرمز و نارنجی اجرا می شود. به گفته رجبی، زمانی که نیروگاه ها با کمبود سوخت مواجه می شوند، پایداری شبکه برق دچار مشکل می شود و صنعت برق تمام توان خود را برای پایداری شبکه برق به کار خواهد بست که به نظر می رسد این تلاش در حال حاضر صرفا معطوف خاموش کردن چراغ های معابر شهری است.

با وجود صحبت هایی که از سوی توانیر مبنی بر ضرورت اجرای این طرح برای پیاداری شبکه برق به گوش می رسد، این طرح با واکنش رییس پلیس راهور پایتخت نیز مواجه شده است. به گزارش ایسنا، سردار محمدحسین حمیدی، با اعلام مخالفت پلیس با خاموش شدن چراغ های برخی بزرگراه ها در ساعات منع تردد گفته است: «ما مخالفت خودمان را با این موضوع اعلام کردیم، اما آنها (شرکت توانیر) به ما گفتند که یکسری مشکلات دارند و باید زیرساخت های خود را تعمیر کنند.» سردار حمیدی در این گفت وگو اعلام کرده است که پلیس گزارش خود را در مورد احتمال افزایش تصادفات در نتیجه خاموشی خیابان ها و بزرگراه ها در ساعات منع تردد اعلام خواهد کرد و علاوه بر آن، پلیس پیگیر تامین نور در دیگر معابر و گذرگاه ها خواهد بود تا این مساله حل و فصل شود.

برخلاف اعلام اجرای این طرح از سوی توانیر، هنوز مسوولیت خاموشی معابر تهران از سوی شهرداری پذیرفته نشده است و تمام مسوولیت این امر به عهده توانیر انگاشته می شود، این در حالی است که به گفته سخنگوی صنعت برق، این طرح با «همکاری وزارت نیرو با سایر ارگان ها» در حال اجراست و در این میان همچنان نسبت به نقش شهرداری در اجرای این طرح، خصوصا در چگونگی اجرای این طرح ابهاماتی باقی است که تاکنون از سوی شهرداری پاسخی نسبت به این امر به خبرنگار «اعتماد» ارایه نشده است.

این رویه شهرداری نسبت به رفع مسوولیت از خاموشی معابر شهری در آخرین جلسه شورای شهر تهران نیز انعکاس داشت. در این جلسه، عضو شورا در واکنش به انتقادات وارد بر عملکرد شهرداری در فراهم آوردن زمینه های ناامنی با خاموشی معابر تهران، کوتاهی شهرداری در این زمینه را رد کرد و تقصیرات را متوجه اداره برق منطقه ای تهران دانست. مجید فراهانی در آخرین جلسه شورای شهر تهران اشاره کرده بود که بر اساس تبصره 2 ماده 11 قانون سازمان برق ایران، مصوب 1346 و آیین نامه نحوه تامین و تعیین هزینه روشنایی معابر و جابه جایی تاسیسات آب و برق، مصوب 1346 هیات وزیران، هزینه روشنایی و معابر توسط شرکت های برق منطقه ای راسا از محل عوارض بر مصرف بر تامین و برداشت می شود. فراهانی با اتکا بر این تبصره و آیین نامه اذعان کرده بود که «تامین روشنایی معابر و پرداخت هزینه های آن بر اساس نص صریح قانون بر عهده وزارت نیرو و شرکت های برق منطقه ای است»، او در ادامه خواستار توجه به این مساله و کاهش فضاهای بی دفاع شهری به دلیل قطع برق برخی معابر شده بود.

مشاهدات نشان می دهد که این تاریکی صرفا مربوط به بزرگراه های پایتخت نیست، بلکه معابر درجه یک شهری نیز با تاریکی شبانه همراه هستند و تردد پیاده را در این تاریکی عملا با موانع و خطرها مواجه می کند. با توجه به ممنوعیت تردد خودروهای شخصی در این ساعت، عملا حضور پیاده در خیابان ها در ساعت 9 شب به بعد دشوار و غیرممکن است.

طرح تعدیل روشنایی حالا سایه ناامنی را بر شب های تهران آورده و این امر در یک تردد کوتاه پیاده پس از ساعت 9 شب مشهود است، این در حالی است که با وجود خاموشی عمیق برخی معابر، همچنان نورپردازی بسیاری از بناهای شهری و بنرهای تبلیغاتی فعال و روشن است و علاوه بر آن، گرچه نام این طرح عنوان تعدیل را «یدک» می کشد، اما بدون تغییر سیستم نورپردازی شهری با تجهیزات کم مصرف تر، در حال حاضر به نارضایتی شهروندان و افزایش احساس ناامنی، خصوصا برای زنان در شب منجر شده است، نگاهی به واکنش های کاربران فضای مجازی در توییتر نشان می دهد که احتمالا در این طرح، تهران در ساعات منع تردد، خالی از سکنه پنداشته شده است و شکل گیری ناامنی، سرقت، احتمال تصادف و خفت گیری و افزایش فضاهای بی دفاع شهری در این طرح جایی نداشته اند.

منبع: اعتماد