شیوه امتحان در آموزش مجازی باید تغییر کند

اعتمادآنلاین| کرونا یکی از پدیده هایی را که به دنبال خود در جامعه تسری داد، آموزش های مجازی بود. اتفاقی که در ابتدا بسیاری آن را محال دانسته و و نبود زیرساخت های لازم کار را در این عرصه سخت می کرد اما با تلاش هایی که صورت گرفت جمعیت قابل توجهی از محصلین پا به این عرصه گذاشته و توانستند آزمون های خود را به خوبی در پهنای مجازی برگزار کنند. اتفاقی که تبعات بسیار زیادی در پی داشت. از پایین آمدن انگیزه محصلین و اساتید گرفته تا تشکیل گروه هایی برای تقلب در امتحانات از جمله آن ها بوده است. اتفاقی که به نظر می رسد بار علمی دانش آموزان را پایین آورده و در آینده تبعات جدی تری در پی داشته باشد.

غلامرضا ظریفیان، معاون وزیر علوم در دولت اصلاحات در این باره گفت: در حال حاضر کم تر از یک سال از شیوع کرونا در کشور گذشته است که پیش از آن هیچ گاه با توجه به زیرساخت های موجود نمی توانستیم تصور کنیم که بتوانیم حتی قسمتی از بار آموزش را از طریق فضای مجازی پیش ببریم. بسیاری از اساتید و برخی محصلین ما تا پیش از این اتفاق آشنایی زیادی با فضای مجازی نداشتند و این نیز کار را سخت تر می کرد.

او افزود: با توجه به تمام کاستی ها باید اذعان کرد که یک اتفاق خوب رقم خورد و در کشور آموزش ابتدایی، متوسطه و عالی متوقف نشد و در یک بازه زمانی کوتاه توانستند این عرصه را سامان دهند. آن چه تصور می شد این بود که شاید هفت الی هشت سال طول بکشد تا بتوانیم آموزش های خود را به سمت مجازی شدن سوق بدهیم اما در زمان بسیار کوتاهی این اتفاق رقم خورد.

معاون وزیر علوم در دولت اصلاحات خاطرنشان کرد: این یک موفقیت خوب برای نظام آموزشی ما بود که در اوج بحران کرونا نیز رابطه دانشجویان و دانش آموزان با مدارس و دانشگاه های حفظ شد. این امر جای تقدیر دارد زیرا اجازه ندادند مدارس و دانشگاه ها به صورت کامل تعطیل شود. امروز در عرصه آموزش عالی 95 درصد و در آموزش ابتدایی و متوسط 100 درصد آموزش ها به صورت مجازی در حال رقم خوردن است که این یک اتفاق بزرگ است.

انجام تحقیق و تحلیل محتوا راهکار ارتقای کیفیت آموزش

این استاد دانشگاه ادامه داد: در عرصه بین المللی و جهانی نیز آموزش ها همچون ایران در عرصه مجازی در حال رقم خوردن است. در این میان اروپا، آمریکای شمالی و استرالیا نیز که از پیشگامان عرصه آموزش هستند، به علت شیوع کرونا مجبور شده اند تا از بستر فضای مجازی استفاده کنند. باید توجه داشت آن ها زیرساخت های بهتری در عرصه مجازی داشتند و از چندین بستر برای آموزش ها خود با کیفیت بهتری استفاده کردند اما شیوه همین شیوه ای است که در ایران نیز مرسوم است.

ظریفیان تصریح کرد: کشورهای اروپایی و آمریکایی برای جبران ضعف های آموزش مجازی از بسترهای اینتراکتیو استفاده کردند تا ارتباط معلم و محصل تعاملی باشد. برای جبران ضعف کیفیت و جلوگیری از تقلب های احتمالی آن ها آزمون ها را به شیوه های مختلف از طریق فضای مجازی برگزار کردند و یک شیوه معین را دنبال نکردند و در کنار آن نیز دانش آموزان و دانشجویان را بیشتر به سمت انجام کارهای تحقیقاتی سوق دادند.

او افزود: ارائه همین تحقیقات به صورت کنفرانس و به صورت تحلیل محتوا از جمله اقداماتی بود که در کشورهای دیگر مرسوم شد. آن ها برای کاهش میزان تقلب ها تلاش کردند تا پلتفرم های پیشرفته تری را به کار گیرند اما این امر به هر حال در آموزش از راه دور اجتناب ناپذیر است و صرفا می توان میزان آن را کاهش داد. در ایران بسته به آشنایی تدریس کنندگان نیز تا حدودی این تقلب ها کاهش یافته است اما برای بهبود این وضعیت باید آزمون ها به چندین شکل صورت گیرد تا دانش آموز به خوبی مورد آزمایش قرار گیرد.

معاون وزیر علوم دولت اصلاحات اظهار کرد: در این میان یک اتفاق جهانی رقم خورده است و در ایران و در جهان، آموزش ها با کاهش کیفیت رو به رو شده است و فقط درصد آن ها متفاوت است. در آمایش های صورت گرفته هم دانشجویان و هم اساتید به این امر اذعان کرده اند. این سطح کیفی آموزش ها در ترم های مختلف متفاوت بوده است و این ترم نسبت به ترم گذشته کیفیت آموزش ها ارتقا یافته است زیرا آشنایی طرفین با بستر آموزش مجازی بیشتر شده است.

نمی توان آموزش ها را کاملا مجازی کرد

این استاد دانشگاه با تاکید بر این که نمی توان در آینده کلیه آموزش ها را به سمت مجازی شدن سوق داد، افزود: در روزهای کرونایی یک تقابل جان و نان و یک تقابل جان و دانش ایجاد شده است. در کشورهای صنعتی و اقتصاد محور همچون ایالات متحده به همین علت شاهد بودیم که آمار جان باختگان افزایش یافت زیرا چرخیدن اقتصاد را در اولویت قرار دادند اما در مسئله آموزش این اولویت بوجود نیامد و ضرورتی نیز وجود نداشت اما باید توجه کرد که در شرایط عادی نیز نمی توان بر آموزش مجازی به صورت کامل اتکا کرد.

ظریفیان اذعان کرد: هر چقدر که بستر آموزش در فضای مجازی پیشرفته باشد باز هم نیاز به حضور فیزیکی دانش آموزان و دانشجویان احساس می شود. حضور در مرکز علمی به قدری حائز اهمیت است که نمی توان آن را حذف کرد. آموزش چهره به چهره بین استاد و دانشجو به قدری حائز اهمیت است و به قدری حاوی نکات نهفته ای است که هیچ آموزش مجازی نمی تواند جایگزین آن شود.

معاون وزیر علوم دولت اصلاحات ادامه داد: به همین علت نمی توان در عادی شدن شرایط به این امر فکر کرد که آموزش ها را در آینده مجازی کنیم. فضای کالبدی و ارتباط و تجارب فیزیکی را نمی توان در فضای مجازی فراهم کرد به همین علت در بهترین حالت فقط قسمتی از آموزش ها به صورت مجازی می تواند مفید واقع شود. در همین راستا سیستم آموزشی کشور باید آماده باشد تا با ریشه کن شدن کرونا سریعا بستر حضور فیزیکی محصلین فراهم شود.

او افزود: در راستای ارتقای انگیزه دانش آموزان و معلمین ضرورت دارد تا در این روزها بخشی از آموزش ها حضوری شود. می توان در مقطع دکتری و کارشناسی ارشد که تعداد دانشجویان کمتر هستند از بستر آموزش فیزیکی با رعایت پروتکل های بهداشتی استفاده کرد. تقویت بستر مجازی و تقسیم حضور محصلین در مراکز آموزشی از جمله راهکارهایی است که در این عرصه موثر واقع می شود.

معاون وزیر علوم دولت اصلاحات در پایان گفت: امروز دانشجویان سال اول دانشگاه و دانش آموزان سال اول ابتدایی هیچ شناختی از فضای آموزشی خود ندارند و در عرصه حضور فیزیکی محدود و کنترل شده این دو قشر باید در اولویت قرار گیرند تا انگیزه های آن ها در عرصه فراگیری علم از بین نرود.

منبع: برنا