واکسیناسیون کرونا به کجا رسید؟/ عضو کمیته ملی واکسن کووید-19: احتمال دارد در لحظه آخر برای واکسیناسیون با واکسن ایرانی اتفاقی رخ دهد و همه ‌چیز به زمان دیگر موکول شود

اعتمادآنلاین| ریحانه جولایی- بهمن 98 بود که رسانه‌های داخلی شیوع ویروس کرونا را اعلام کردند و ایران هم مثل سایر کشورهای جهان به ‌صورت رسمی پا به میدان رقابت با کرونا گذاشت. حالا اما با گذشت بیش از یک سال از رسانه‌ای شدن کرونا و مرگ بالغ بر 66 هزار نفر و ورود به پیک سنگین چهارم، چشم امید همه به واکسن کروناست.

پشت پرده واکسن کرونا داستان‌های زیادی وجود دارد؛ از شفاف و صادق نبودن مسئولان ذی‌ربط گرفته تا ضدونقیض حرف زدن پزشکان و کارشناسان.

توزیع و تزریق قطره‌چکانی واکسن کرونا یکی از موضوعاتی است که این روزها به بحث داغ کاربران فضای مجازی تبدیل شده و از سوی دیگر پای صحبت هر کسی بنشینید بالاخره به طریقی بحث به واکسن کرونا و اینکه چرا هنوز به ‌صورت گسترده خریداری نشده می‌رسد.

لزوم ارائه اطلاعات شفاف به مردم

شفاف عمل نکردن مسئولان یکی از موضوعات بسیار مهم در زمینه واکسن کرونا و حواشی آن است. انتقادهای زیادی در مورد عدد و رقم واردات واکسن، توزیع، تزریق و اینکه چه کسانی باید در اولویت گرفتن واکسن باشند متوجه وزیر بهداشت شده است. حالا بعد از اتفاقی که در آبادان رخ داد و شورای شهری‌ها خود را به عنوان پاکبان جا زدند، موضوع دیگری هم به میان آمده و آن چگونگی نظارت بر تزریق واکسن کروناست.

این مطالبات در حالی مطرح شده‌اند که رئیس ستاد ملی مقابله با کرونا مدتی پیش از وزارت بهداشت خواسته بود تا اطلاعات مربوط به اعداد و ارقام و میزان تزریقات واکسن‌های وارداتی را که از ابتدای طرح واکسیناسیون انجام شده در دسترس مردم قرار دهد.

طبق اطلاعات منتشرشده از سوی وزارت بهداشت، از زمان شروع واکسیناسیون سراسری در ایران در 21 بهمن‌ماه 99 تا 25 فروردین‌ماه امسال از مجموع 895 هزار دز واکسن توزیع‌شده، میزان واکسن‌های تزریق‌شده 462 هزار و 642 دز بوده که این رقم در 26 فروردین‌ماه با افزایش حدود 5200تایی به 467هزار و871 دز رسیده است. از این میزان تاکنون 361 هزار و 951 نفر دز اول واکسن کرونا و 100 هزار و 691 نفر نیز دز دوم را تزریق کرده‌اند.

با این حال هیچ اطلاعاتی از اینکه چه میزان واکسن به پرستاران، پزشکان، پاکبانان و افراد واجد شرایط بهزیستی تزریق شده به‌ صورت شفاف در دست نیست.

البته چند روز پیش، یعنی 27 فروردین، سعید نمکی وعده داد که طی این هفته تعداد واکسن تزریقی در کشور به یک میلیون و 300 دز خواهد رسید و کار تزریق واکسن به کادر درمان، بیماران خاص و افراد پرخطر به اتمام می‌رسد. بر اساس گفته‌های او، مرحله دوم تزریق واکسن طبق برنامه تعیین‌شده از اردیبهشت آغاز خواهد شد. با این حال هنوز به ‌طور قطعی مشخص نیست که زمان آن چه تاریخی است.

روند توزیع واکسن کند نیست!

مصطفی قانعی، عضو کمیته ملی واکسن کووید-19، در پاسخ این سوال که چرا زمان دقیقی برای تزریق و تولید گسترده واکسن کرونای ایرانی اعلام نمی‌شود یا زمان مشخص‌شده به تعویق می‌افتد به اعتمادآنلاین می‌گوید: «برای این واکسن هیچ وعده‌ای به تاخیر نیفتاده است. ما از همان اول گفتیم که اواخر خردادماه واکسن برکت می‌آید و شهریور به بعد سایر تولیدکنندگان داخلی محصولات خود را وارد بازار می‌کنند.»

او در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه در حال حاضر با پیک سخت و سهمگینی روبه‌رو هستیم و توقع می‌رود روند تولید و توزیع واکسن سریع‌تر شود توضیح می‌دهد: «ما نمی‌گوییم این روند کند پیش می‌رود، به نظر ما روند درست طی می‌شود. کار علمی و فناوری به این شیوه است. ما احتمال می‌دهیم تا آخر بهار بتوانیم واکسیناسیون را آغاز کنیم اما این احتمال هم وجود دارد که در لحظه آخر یک اتفاق رخ دهد و همه ‌چیز به زمان دیگری موکول شود.»

مرگ پرستاران در حالی که واکسن داریم

اگرچه قانعی می‌گوید که هیچ کندی‌ای در توزیع و تزریق واکسن وجود ندارد، اما می‌بینیم که واکسیناسیون کادر درمان بیشتر از آنچه پیش‌بینی شده بود طول کشید و حالا بسیاری از مردم منتظرند تا واکسیناسیون کادر درمان تمام شود و نوبت به گروه‌های بعدی برسد و پس از آن ‌هم مردم عادی واکسینه شوند.

با اینکه پرستاران و پزشکان اولین گروه تزریق واکسن بودند، اما به گفته محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار تهران، در حق پرستاران جفای بسیار شده است. او در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین می‌گوید: «در شرایط کنونی یا شبیه به چنین شرایطی یک اصل کلی وجود دارد و آن این است که کسانی که بیشترین مواجهه با عامل بیماری‌زای پرخطر را دارند بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرند. کرونا به‌ عنوان یک بیماری ناشناخته بیش از درمان به مراقبت نیاز دارد و این مسئولیت بر عهده پرستاران است. بنابراین پرستاران به ‌عنوان گروهی که بیشترین زمان را کنار بیماران کرونایی می‌گذرانند و در محیطی کار می‌کنند که تراکم ویروس به‌ شدت بالاست بنابراین باید به ‌سرعت واکسینه شوند. آمار جان‌باختگان پرستاری هم این موضوع را تایید می‌کند و متاسفانه ایران یکی از کشورهایی است که بالاترین آمار مرگ‌ومیر پرستاران را به نام خود زده است.»

او با گلایه از سرعت پایین روند واکسیناسیون پرستاران ادامه می‌دهد: «اگر در کشوری صد هزار واحد واکسن وارد شود، اولین گروه واجد شرایط تزریق پرستاران بودند و در تمام دنیا به عنوان اولین گروه در اولویت قرار داشتند. با این حال در ایران مشکلات زیادی برای تزریق واکسن این گروه پیش آمد.»

شریفی‌مقدم در بخش دیگری از صحبت‌هایش می‌گوید: «به نظر من وزیر بهداشت باید محاکمه شود چراکه ما بعد از عید چند تن از پرستاران‌مان را از دست دادیم. این مرگ‌ها دیگر توجیه‌پذیر نیست چون واکسن کشف شده و در ایران وجود دارد، این اصلاً قابل پذیرش نیست که پرستاران به خاطر یک واکسن 10 دلاری که باید دولت آن را تامین می‌کرد جان بدهند و عوامل اجرایی وزارت بهداشت در این مرگ‌ها دخیل هستند.»

به گفته دبیرکل خانه پرستار تهران، وزارت بهداشت واکسن‌ها را به بخش خصوصی داده است و نظارتی هم بر این بیمارستان‌ها نشد؛ در نتیجه واکسن‌ها به افرادی تزریق شد که در اولویت نبودند؛ یعنی در این میان برخی از افراد کادر اداری، مدیران و سهامداران بیمارستان‌ها واکسن را دریافت کردند، اما پرستاران موفق نشدند واکسینه شوند. این داستان در بیمارستان‌های دولتی هم صدق می‌کرد.

تبعیض در صف واکسن پزشکان و پرستاران

در میان این ولوله کرونا اما گاهی پای تبعیض هم به میان می‌آید. شریفی‌مقدم می‌گوید: «در بندرعباس اتفاق عجیبی افتاده و آن تزریق واکسن متفاوت به پزشکان و پرستاران بود. بدین ترتیب که صف پرستاران و پزشکان از هم جدا شده و به پرستاران واکسن کم‌اثر چینی و به پزشکان بهترین واکسن کرونا که در حال حاضر ساخت کشور روسیه است تزریق شده.»

به گفته او، تعداد کل اعضای خانواده بهداشت و درمان ایران 600 هزار نفر است. اگر همه چیز با برنامه پیش می‌رفت، در هفته اول همه این تعداد باید واکسینه می‌شدند اما این اتفاق رخ نداد. در بیشتر کشورهای دنیا روی 50 درصد جمعیت واکسیناسیون انجام داده‌اند، اما در ایران هنوز واکسیناسیون گروه اول تمام نشده است. آخرین آمار می‌گوید تا هفته پیش تنها 30 درصد از پرستاران واکسینه شده بودند، اما با اتفاق‌های اخیر و جان باختن چند پرستار کمی روند تزریق سرعت پیدا کرده است.

گروه‌هایی که واکسن کرونا دریافت کرده‌اند

با وجود تمام کم و کاستی‌ها اما در حال حاضر به افرادی که در اولویت هستند واکسن کرونا تزریق می‌شود. از 121 هزار و 500 نفر نیروی عملیاتی اورژانس اکثر‌شان واکسن کرونا دریافت کرده‌اند و در هفته آینده نیز نهایتاً به تمام نیروهای عملیاتی اورژانس واکسن تزریق خواهد شد.

بر اساس گفته‌های مصطفی سراج، مدیرکل دفتر امور مراکز توانبخشی و مراقبتی، از مجموع 51 هزار سالمند و بیمار دارای اختلال روانی و معلولیت جسمی تا تاریخ 25 فروردین 13 هزار و 16 نفر واکسن کرونا دریافت کرده‌اند. در مرحله دوم نیز نزدیک به 13 هزار نفر واکسن زده‌اند.

همچنین مهدی شادنوش، رئیس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های وزارت بهداشت، درباره وضعیت واکسیناسیون بیماران نادر و خاص در کشور گفته بود، 450 هزار بیمار نادر در کشور وجود دارد که باید واکسیناسیون شوند. به گفته او تا روز 25 فروردین 20 هزار دز واکسن کرونا به 10 هزار بیمار نادر تزریق شده است.

در ادامه واکسیناسیون و بر اساس آمار وزارت بهداشت تا 25 فروردین‌ماه، 9 هزار نفر از جامعه ایثارگری شامل جانبازان 2 چشم نابینا، ضایعه نخاعی، 2 عضو قطع و بیشتر، جانبازان شدید شیمیایی و والدین چند شهید، 185 نفر از ورزشکاران شامل ورزشکاران المپیکی، کادر فنی، سرپرستان کاروان اعزامی به المپیک توکیو، 200 نفر کارکنان پسماند که 110 نفر پرسنل جمع‌آوری پسماند بیمارستانی بوده‌اند و 90 نفر مسئول دفع پسماند در آرادکوه و تمام 600 پرسنل خدماتی بهشت‌زهرا واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند.