حسن خلیل‌آبادی، نماینده شورای‌شهر تهران:
شهرری حقوق شهروندی خود را از دست داده است
یک نماینده شورای شهر گفت: پس از انقلاب، شهرری حقوق شهروندی خود را از دست داد. زکریای رازی معروف به کاشف الکل از دانشمندانی است که در ری زندگی کرده، بیمارستان و دانشگاه پزشکی داشته و در ری هم دارفانی را وداع گفت، اما هیچ نشانی از او در ری نیست.
اعتمادآنلاین| شهرری با قدمتی 8هزار ساله به لحاظ شکل‌گیری شهری جزو 18 شهر اول جهان است. تاکنون 2بار و اولین بار در دوره باستانی به‌عنوان پایتخت تابستانی و سپس در دوره‌های اسلامی به‌عنوان پایتخت ایران انتخاب شده است؛ شهری که از دیرباز تا به امروز، به‌عنوان مرکز ثقل اندیشه‌های بزرگ، از گوشه و کنار کشور شناخته می‌شود. بازار قدیمی ری، دژ رشکان، برج طغرل، چشمه‌علی، سازه آتشکده ری، آستان امامزادگان، کوه بی‌بی شهربانو، کاروانسراها و برج نقاره‌خانه از دیگر بناهای تاریخی و مذهبی ری با قدمتی چندهزارساله است که متأسفانه با ورود به سال1400 آنطور که شایسته است مورد توجه سازمان‌ها و نهادهای مربوطه قرار نگرفته و این آثار حتی نتوانسته‌اند در مقابل بناهای 200ساله شهر تهران عرض‌اندام کنند.
به گزارش روزنامه همشهری، همه اینها درحالی است که «ری» معروف به قبله تهران است و این شهرتش هم نتوانسته قدمی در راستای تخصیص اعتبار و بودجه‌های کلان دولتی و شهری بردارد.
ری به‌عنوان گنجینه‌ای ارزشمند، این پتانسیل را دارد تا تبدیل به قطب گردشگری تاریخی، مذهبی، طبیعی، فرهنگی، علمی و اقتصادی شود.
پیگیری مدیریت شهری این دوره برای تکمیل پروژه بزرگ‌ترین مرکز تاریخی- گردشگری در این محدوده، با نام مرکز رازی در همسایگی برج طغرل، در همین راستا انجام شده تا بتوانند هرقدر که امکان دارد به جریان زندگی و نبض اقتصادی ری کمک کنند.
حسن خلیل‌آبادی، نماینده شورای شهر تهران، ری و تجریش که مسئول کمیته میراث فرهنگی و گردشگری این شورا نیز هست، در گفت‌و‌گو با همشهری از دغدغه‌های بسیاری که درباره شهرری دارد، گفت. خلیل‌آبادی از اینکه برخی، مانع آبادانی و پیشرفت شهرری می‌شوند، گلایه کرد. او ساکن شهرری است و ریاست شورای شهرستان ری را نیز برعهده دارد. گفت‌وگوی ما با خلیل‌آبادی، نه‌فقط به‌عنوان عضو شورای شهر، بلکه یکی از اهالی ری را در ادامه می‌خوانید.
*ری چه ظرفیت‌هایی دارد که نادیده گرفته شده است؟
ری یک گنجینه بزرگ و فاخر به لحاظ تاریخی، فرهنگی، میراث معنوی و میراث طبیعی است؛ از این‌رو می‌توان گفت شهرری، مجموعه‌ای کامل است که چیزی کم ندارد. اگر شهرری در هر کشور دیگری حتی جهان سوم بود، بدون‌شک بهای سنگینی برای احیا، حفظ و نگهداشتش پرداخت می‌کردند؛ همانطور که اکنون در کشورهایی مانند آذربایجان، ترکمنستان و ترکیه شاهد آن هستیم.کافی است مقایسه‌ای کوچک داشته باشید تا دریابید که دیگر کشورهای نزدیک ما چگونه برای فرهنگ، تمدن و بناهای به جا مانده از تاریخشان هزینه‌های کلانی کرده‌اند.
کاوش‌های باستان‌شناسان از چشمه‌علی نشان‌دهنده آن است که زندگی جمعی و شهری بر پایه کوه بی‌بی شهربانو شکل گرفته بود، اما امروز متأسفانه این کوه با بی‌مهری فراوان مواجه است و این نماد و هویت شهرری توسط کارخانه سیمان در حال نابودی است و به‌زودی تنها پوسته‌ای از کوه را باقی خواهند گذاشت.
بقعه بی‌بی شهربانو حداقل با بیش از هزار سال سابقه، گنبد اینانج، برج نقاره‌خانه و استودان که زرتشتیان جنازه‌ها را در آن قرار می‌دادند تا به‌صورت هوازی از بین بروند که به تعبیری استخوان‌خانه نام گرفت، همه در کوه بی‌بی شهربانو قرار گرفته‌اند.
در جاده ورامین شهرری، بر بلندای تپه‌ای پهناور، عمارت و سازه بسیار فنی و استراتژیک معروف به تپه میل یا آتشگاه وجود دارد که سازه‌های آن در قرن19 توسط یک فرانسوی مرمت و به نمایش گذاشته شد، اما این بنا میان بیابان‌ها به حال خود رها شده است.
مرکز ری، آرامستان مشهور ابن‌بابویه، چشمه‌علی و برج طغرل با سابقه هزارساله را در خود جای داده است که نیاز به توجه بیشتر دارند، اما متأسفانه هیچ‌یک از مسئولان جویای حال این بناها نمی‌شوند. برج طغرل از نظر مهندسی دارای سازه منحصر به فردی است و نمی‌توان منکر استقامت این برج در 2زلزله مهیب در 2دوره مختلف شد و با وجود آنکه بخشی از ری به زیر زمین فرورفت، این برج همچنان سرپا ایستاد؛ البته در دوره ناصری و دوره‌های اخیر با دست و هنر مرمتگران بازسازی شد.
*پس چرا ری در جذب گردشگر موفق نیست؟
اگر ری و قدمت آن به فراموشی سپرده نمی‌شد، ما نیز در ری هرساله میزبان گردشگران بسیاری بودیم و خیابان‌هایش مملو از جمعیت گردشگران بود.
البته با آنکه مسائل برخلاف انتظارمان پیش رفت، اما کماکان ری میزبان مناسبی برای گردشگرانی است که برای زیارت به امامزاده‌ها می‌آیند یا گردشگران بین‌المللی از زرتشتیان و شیعیان شبه‌قاره هند که به بقعه بی‌بی شهربانو مراجعه می‌کنند.
جالب اینکه گردشگران در شرایط سکون و مجهول بودن و در شرایطی که امکانات رفاهی، تفریحی و امنیتی قابل توجهی وجود ندارد، به ری سفر می‌کنند. شاید باور این مسئله کمی سخت باشد، اما آرزوی بسیاری از دانشمندان و محققان این است که به ری بیایند و در بازار و معبرهای مجاور بناهای باستانی قدم بزنند که ما نیز از این مسئله استقبال و به آن افتخار می‌کنیم. بسیاری از هموطنان ما نیز آرزو دارند کنار برج ایفل عکس یادگاری بگیرند.
بسیاری از تاریخ‌شناسان خارجی هم خواهان داشتن عکس یادگاری در کنار برج طغرل هستند، ما نیز باید همچون دیگر کشورها به این اهداف جامه‌عمل بپوشانیم. معتقدم باید از جفاهایی که در حق ری می‌شود، بکاهیم و اجازه رشد و توسعه را از آن نگیریم.
جدا از آنکه بزرگان زیادی در ری زیسته‌اند، شخصیت‌های برجسته بسیاری در خاک این سرزمین آرمیده‌اند؛ کسانی مانند فیروزآبادی یا جلال آل‌احمد، ستارخان یا خیابانی. جا دارد که از زندگی هر کدام از این مفاخر فیلم ساخته یا کتابی نوشته شود، اما این افراد، تنها سنگ قبری در ری را به‌خود اختصاص داده‌اند!
*راجع به جفای به ری شفاف‌تر توضیح می‌دهید؟
متأسفانه هنوز کسی نیامده این شهر را آنگونه که در شأن و مقامش است، بشناسد و معرفی کند. حال باید ری را دوباره شناخت؛ روی صحبتم با آنهایی است که وظیفه معرفی ری به‌معنای واقعی کلمه را دارند. مثلا بسیاری از شهروندان درباره دژ رشکان اطلاعات چندانی ندارند و نمی‌دانند در روزگاران پیشین عده‌ای در این دژ با دیده‌بانی و نگهبانی از شهرری محافظت می‌کردند.
*چه مسائلی سبب شد ری از هویت خود دور شود؟
پس از انقلاب، شهرری هویت سیاسی و حقوق شهروندی خود را از دست داد. محمدبن زکریای رازی معروف به کاشف الکل از دانشمندانی است که در ری زندگی کرده، بیمارستان و دانشگاه پزشکی داشته و در ری هم دار فانی را وداع گفته و مدفون شده است، اما هیچ نشانی از او در ری نیست و حتی در این شهر باستانی خیابانی به نام «رازی» وجود ندارد. درواقع ری را از اصلیت خود دور کرده‌اند تا اینگونه از هویت خود دور شود.
*ری چه مشکلات بااولویتی دارد که شما معتقدید باید خیلی سریع به آنها رسیدگی و رفع شود؟
همه مشکلاتی که گریبانگیر ری است و ما ری‌نشینان در حال دست و پنجه نرم کردن با آنها هستیم، ریشه در بی‌مهری مسئولان نسبت به این شهرستان دارد. این شهر محلی برای ریختن زباله‌ها در آرادکوه، وارد شدن فاضلاب، نگهداری بیماران روانی و محل نگهداری از زندانیان شده است.
نادیده گرفتن هویت‌های تاریخی و تخریب کوه بی‌بی شهربانو نیز ازجمله مسائلی است که ری با آن درگیر است. محله نفرآباد ری نیاز به بازگرداندن هویت خود دارد، ساخت پل‌های بدون مطالعه در این شهر هویت تاریخی را زیر سؤال برده است، اداره میراث فرهنگی ری ساختمان مستقل ندارد و نظارتی بر فعالیت کارخانه‌های بزرگ در شهرری و تخریب بناهای تاریخی نمی‌شود.
*شما به‌عنوان یک مسئول برای رفع این مشکلات چه پیگیری‌ها و اقداماتی انجام داده‌اید؟
محله نفرآباد از محله‌هایی است که سال‌هاست فریز شده و متأسفانه روزبه‌روز هویتش در حال فراموشی بود، اما در این دوره تلاش شد تا این محله با هدف حفظ هویتش با بارگذاری کالبدی اسلامی ایرانی به محله‌ای فاخر تبدیل شود. از طرفی خیابان‌های ری با معضلی به نام ترافیک مواجه شده‌اند. آپارتمان‌نشینی، رشد جمعیت، تردد زائران و در طرح تعریض قرارگرفتن خیابان‌های اصلی شهر، همه دست به‌دست هم داده‌اند تا روزبه‌روز بر ترافیک خیابان‌های این بخش از شهر افزوده شود؛ بنابراین برای مدیریت چنین معضلی در ری، توجه و تأکید ما به آسیب ندیدن اماکن تاریخی و بافت قدیمی است.
یکی دیگر از مشکلات این منطقه به تقسیمات آب مربوط می‌شود. فاضلاب تهران در ری تصفیه و به ورامین هدایت می‌شود. به کشاورزان ری با وجود داشتن حقآبه سهمیه‌ای تعلق نمی‌گیرد. ما سعی کردیم که این مسائل را پیگیری کنیم. البته که به‌خاطر سنگ‌اندازی‌ها، نشد همه آن چیزهایی که می‌خواستیم را انجام دهیم.
*مثلاً چه چیزهایی؟
متأسفانه درباره موضوع حقآبه که دغدغه‌ام است در شورا نتوانستم طرحی ارائه دهم؛ زیرا متولی امر مسئولان وزارت نیرو بودند و ما در شورای شهر تنها قادریم که اجازه ندهیم مشکل جدیدی به مشکلات ری افزوده شود. با این حال در این خصوص مصاحبه‌های بسیاری داشتم و خواستار آن شدم مسئولان مربوطه این امر را پیگیری کنند.
همچنین وجود آرادکوه در ورودی تهران باعث شده گردشگران داخلی و خارجی به محض ورود به تهران با بوی بد ناشی از انباشت و دفن زباله‌های آرادکوه روبه‌رو شوند.
*کار کارخانه سیمان به کجا رسید؟
خوشبختانه توانستیم مصرف سوخت مازوت در کارخانه را متوقف کنیم، اما با این حال از من شکایت کردند. همچنین در بحث کوه‌خواری نیز در شورا چندین بار این مسئله مطرح شد و به‌دنبال آن هستیم تا محدوده کوهستانی بی‌بی شهربانو را به‌دلیل وجود چند اثر تاریخی و ثبت میراثی آن به ثبت میراث طبیعی برسانیم. مسئولان باید توجه داشته باشند در شهرری سابقه بناها بیش از یک‌هزار و 500 سال است، اما در تهران آثار، قدمتی 200ساله دارند.
*آیا مردم ری در راستای حل مشکلاتشان مطالبه‌گر بودند تا به پشتوانه آنها بتوانید مسائل را پیش ببرید؟
مردم شهرری دغدغه‌های بسیاری دارند، اما دسترسی چندانی به رسانه‌ها ندارند و بارها از مسئولان مطالبه حل مشکلات و رسیدگی به این منطقه از تهران را داشته‌اند، اما به‌دلیل بی‌توجهی به خواسته‌ها خسته شده‌اند. بنابراین مسئولان باید در کنار شهرداری و مردم قرار بگیرند و به فکر رونق و آبادی ری باشند.
*برخی معتقدند طرح راگا می‌تواند به شهرری جان تازه‌ای بدهد. آیا همین طور است؟
پهنه گردشگری راگا در برنامه سوم توسعه شهر تهران دیده شده است تا از خاموشی هویت 8هزار ساله ری جلوگیری شود. شهرداری 5پهنه شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز را در این طرح به‌عنوان پهنه تاریخی گردشگری درنظر گرفته است.در مسیر پهنه راگا که آغاز آن خیابان فدائیان اسلام از چشمه‌علی، دژ رشکان، برج طغرل، ابن‌بابویه، امامزاده عبدالله(ع)، بازار تاریخی ری و حرم عبدالعظیم حسنی(ع) امکان بازدید فراهم می‌شود و این طرح اکنون در کمیسیون ماده 5بوده و خوشبختانه به تصویب رسیده است.
بدون شک راه‌اندازی این مسیر به‌صورت مستمر در شهرری می‌تواند جنبه‌های مثبت خوبی برای رونق اقتصادی ری و حفظ و احیای اماکن تاریخی را به همراه داشته باشد. نمونه این مسیرهای گردشگری در تهران مثل گذر صنایع‌دستی خیابان استاد نجات‌اللهی با پهنه رودکی ایجاد شده؛ ری هم نیاز جدی به این مسیر‌ها دارد.
*اگر بخواهید برای کارنامه کاری شورای پنجم از 20 نمره‌ای قائل شوید، چه نمره‌ای به آن می‌دهید؟
این سؤال را من نباید پاسخ دهم و این را باید از ساکنان تهران، ری و تجریش و دیگران جویا شوید. در این دوران، بدهی به پیمانکاران از سال1390 و بدهی بیش از 30هزار میلیاردی به بانک‌ها را کاهش دادیم و عملکرد قابل‌قبولی داشتیم. زمانی که فعالیتم در شورای پنجم را آغاز کردم، حتی یک متر هم خط مترو از دولت‌آباد (خط6) به سمت شاه عبدالعظیم حسنی(ع) ساخته نشده بود. ضمن راه‌اندازی و افتتاح ایستگاه دولت‌آباد با حضور ریاست محترم جمهور، با پیگیری و فراهم کردن مقدمات لازم هم‌اکنون بیشترین میزان مسیر تا درب شرقی حرم حضرت عبدالعظیم(ع) کار شده است. البته ادامه خط 6با وسواس خاصی در حفاری‌های این منطقه و با توجه به قدمت بالایی که دارد، باید صورت می‌گرفت.
در این مسیر چشمه‌علی واقع شده بود که حفاری‌ها سبب شد به جای آنکه آب چشمه در مسیر خود سرریز شود به تونل برسد، اما با مدیریت و نظارت جدی و همکاری پیمانکار توانستیم دوباره آب را به چشمه بازگردانیم. در مجموع با پیشگیری از خسارت به بافت قدیمی و بناهای به جا مانده از تاریخ و توسعه مدرنیته در ری به عملکرد شورای پنجم نمره قابل‌قبولی می‌دهم.
دیدگاه تان را بنویسید