سال 2019؛ سال مواد

اعتمادآنلاین| دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم ملل متحد UNODC در گزارش 2021 نسبت به افزایش مصرف کوکایین، کانابیس (ماری‌جوانا، حشیش) مشتقات تریاک (هرویین، مرفین، داروهای مخدر) در جهان هشدار داد.

به گزارش روزنامه اعتماد، این گزارش که روز پنجشنبه در وین رونمایی شد و حاوی اطلاعات میدانی درباره میزان عرضه و تقاضای مواد مخدر و محرک در 5 منطقه آسیا، آفریقا، اروپا، امریکا و اقیانوسیه تا پایان سال 2019 میلادی است، اعداد نگران‌کننده‌ای درباره افزایش تعداد مصرف‌کنندگان مواد مخدر ومحرک در تمام کشورهای جهان ارایه داده و نتیجه کل این گزارش، حکایت از آن دارد که اقدامات پلیسی و تمام تلاش‌ها برای مقابله با تجارت مواد در جهان، در مقابل تحرکات هوشمند و رو به پیشرفت شبکه قاچاق مواد، کم فایده بوده است.

گزارش 2021 سازمان ملل تایید می‌کند که در طول سال 2019 میلادی، عرضه و تقاضای مواد مخدر و محرک نسبت به سال2018 افزایش یافته است.

در حالی که در سال 2018، تعداد کل مصرف‌کنندگان مخدرها و محرک‌ها در جمعیت 15 تا 64 ساله جهان 269میلیون نفر برآورد شده، به استناد گزارش UNODC، در سال 2019، این عدد به 275 میلیون نفر (معادل 5.5 درصد جمعیت 15 تا 64ساله جهان) رسیده است.

در این گزارش همچنین افزایش خلوص مواد مخدر و محرک، به عنوان یک هشدار جدی مطرح شده است. افزایش خلوص مواد اعتیادآور، اگرچه می‌تواند آسیب‌های حواشی اعتیاد و مرگ ناشی از مصرف به دلیل ناخالصی‌های مرگ‌آور را کاهش دهد اما ترفند بسیار موثری در جذب هرچه بیشتر مصرف‌کنندگان جدید و افزایش بروز اعتیاد خواهد بود.

در گزارش 5 جلدی UNODC هم با ذکر دو مصداق از افزایش خلوص و کاهش قیمت کوکایین و کانابیس، این هشدار برای سران تمام دولت‌ها پررنگ شده که بنا به رصد شواهد موجود، شبکه قاچاق کوکایین در امریکای جنوبی، حالا مترصد جذب مشتریان بیشتر در قاره اروپاست و بنابراین، برای حصول این هدف، به افزایش خلوص کوکایین در بازار عرضه و کاهش قیمت ماده خالص‌تر و با کیفیت بالاتر متوسل شده که البته چنین مصداقی، یک زنگ خطر جدی برای اتحادیه اروپاست چون بازار اروپا، از سال‌های گذشته و حداقل بیش از دو دهه، متقاضی هرویین افغانستان بوده و شبکه تجارت مواد افغانستان، برای در دست گرفتن این بازار و نگهداشت آن، سال‌هاست که همکاری تنگاتنگی با گروه‌های تروریستی بومی و غیر بومی دارد تا به ازای اشتراک منافع مالی حاصل از تجارت مواد، امنیت ترانزیت محموله‌های هرویین این بازار پرسود و ثروتمند را تامین کند. در صورتی که اتاق فکر کارتل‌های کوکایین امریکای جنوبی، تصمیم به در دست‌گیری این بازار و تغییر ذائقه اروپاییان داشته باشند، یک سناریوی خطرناک پیش روی آینده اروپاست؛ یا جنگ خونینی بین شبکه تجارت مواد افغانستان و کارتل‌های کوکایین امریکای جنوبی در می‌گیرد که معلوم هم نیست تاثیر این نزاع بر اقتصاد و سیاست و امنیت قاره سبز چه خواهد بود، یا اینکه شبکه تجارت مواد افغانستان، با کارتل‌های کوکایین امریکای جنوبی به تفاهم می‌رسند که در این زمان هم فروپاشی امنیت قاره سبز دور از انتظار نیست.

مصداق دیگر در این گزارش، افزایش خلوص کانابیس است و به استناد نتایج بررسی‌های انجام شده در آزمایشگاه‌های مواد مخدر از نمونه کشفیات کانابیس در اروپا، در سال 2019، درصد THC (تتراهیدروکانابینول / ماده موثره کانابیس) از حدود 4 درصد (در سال 2002) به بیش از 16 درصد افزایش یافته که این افزایش خلوص در تغییر نگاه جهانی هم موثر بوده چنانکه به استناد این گزارش، نه‌تنها تعداد نوجوانانی که مصرف کانابیس را مضر می‌دانسته‌اند، در ایالات متحده با کاهش 40 درصدی و در اروپا با کاهش 25 درصدی همراه بوده (که این کاهش می‌تواند مترادف افزایش بروز مصرف کانابیس باشد) گزارش دریافتی UNODC از 77 کشور نشان می‌دهد که در سال 2019، مصرف کانابیس در این کشورها، افزایش یافته است.

در این گزارش همچنین، تغییر رفتار شبکه‌های جهانی تجارت مواد مخدر هم به عنوان یک هشدار جدی برای تمام دولت‌های جهان مطرح شده و دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم ملل متحد هشدار می‌دهد که اکنون، عوامل تجارت مواد، روش‌های متفاوت و غیر قابل پیش‌بینی برای دور زدن سیستم پلیسی و قضایی کشورها اتخاذ کرده‌اند و اگر در سال‌های گذشته، مرزهای زمینی و خاکی کشورها و راهپیمایی انفرادی یا کاروانی در جاده‌های طولانی و صعب‌العبور، تنها روش شناخته شده قاچاقچیان مواد در اقصی نقاط جهان بود، امروز عوامل این شبکه به واسطه دسترسی به سودهای هنگفت، امکان ترانزیت از مسیرهای مختلف و با روش‌های متنوع از جمله حمل و نقل دریایی، توزیع و فروش از طریق فضای مجازی، سفارش تلفنی و حتی حمل و نقل با هواپیماهای شخصی را هم به روش‌های مرسوم توزیع اضافه کرده‌اند و مهم این است که کارشناسان UNODC هم به دولت‌ها هشدار می‌دهند که شبکه جهانی تجارت مواد، علاوه بر انعطاف‌پذیری بالا در همه شرایط زمانی و مکانی و حتی در مواجهه با بدترین تهدیدها، توانمندی مثال زدنی در انطباق سریع با محیط و شرایط دارد.

بخش دیگر از این گزارش، کاهش قابل توجه تقاضا برای روانگردان‌های جدید NPS است و به نظر می‌رسد این رژیم مصرفی هم فروکش کرده چنانکه بر خلاف گزارش‌های سه یا چهار سال قبل که افزایش 3 و 5 و 100 برابری تعداد روانگردان‌های جدید در یک فاصله زمانی چند‌ماهه، کابوس سران تمام کشورهای عضو سازمان ملل بود، گزارش جدید سازمان ملل می‌گوید که در سال 2019، نه تنها تعداد این مواد بی‌ریشه، افزایش نداشته بلکه یافته‌های تطبیقی در 3 منطقه جهانی؛ امریکای شمالی، اروپا و آسیا نشان می‌دهد که تعداد مواد روانگردان جدید در فاصله سال 2013 تا 2019، از 163 مورد، به 71 مورد کاهش یافته است.

این کاهش، هم می‌تواند باعث خوشحالی باشد چنانکه سران سازمان ملل هم در گزارش خود از بابت موفقیت دولت‌ها در کاهش شیوع مصرف NPS ابراز خوشحالی کرده‌اند و شاید مهم‌ترین دلیل خوشحالی هم این باشد که به دلیل نامعلوم بودن ترکیبات این مواد (معمولا مشتق از گیاهان) ماهیت این مواد هم برای سیستم درمانی و قضایی اغلب کشورها ناشناخته بوده چنانکه نه تنها در ایام شیوع مصرف این مواد ناشناخته، رژیم درمانی برای کمک به مصرف‌کنندگان ایجاد نشد، مسوولان قضایی کشورها هم امکان جرم‌انگاری برای تاجران این گروه از مواد اعتیاد‌آور را نداشتند چون اصلا نمی‌دانستند با چه ترکیب و حامل کدام افزودنی‌های ممنوعه و تحت کنترل مواجهند که از کدام مواد کنوانسیون‌های بین‌المللی یا قوانین بومی کشور برای متهم کردن قاچاقچی این مواد استفاده کنند. پس، کنار رفتن مواد روانگردان جدید از بازار عرضه و تقاضای مواد از این بابت باعث خوشحالی است اما همه داستان، اینجا تمام نمی‌شود. اگر روانگردان‌های جدید، از بازار عرضه و تقاضا کنار می‌رود، هنوز مواد خطرناک‌تر همچون فنتانیل و مرفین و کوکایین و مت آمفتامین، بیشترین تقاضا را دارند.

آمارهای سال 2019 از وضعیت مصرف مواد در جهان چه می‌گوید:

تعداد کل مصرف‌کنندگان کانابیس: 200 میلیون و 380 هزار نفر .

تعداد کل مصرف‌کنندگان اپیوییدها: 61 میلیون و 650 هزار نفر.

تعداد کل مصرف‌کنندگان کوکایین: 20 میلیون و 60 هزار نفر.

تعداد کل مصرف‌کنندگان آمفتامین: 26 میلیون و 950 هزار نفر.

وضعیت مصرف مواد در منطقه آفریقا:

مصرف کانابیس: 46 میلیون و 950 هزار نفر.

مصرف اپیوییدها: 9 میلیون و 50 هزار نفر .

مصرف کوکایین: یک میلیون و 950 هزار نفر.

مصرف آمفتامین: دو میلیون و 720 هزار نفر .

وضعیت مصرف مواد در منطقه امریکا:

مصرف کانابیس: 59 میلیون و 130 هزار نفر.

مصرف اپیوییدها: 12 میلیون و 580 هزار نفر .

مصرف کوکایین: 10 میلیون و 360 هزار نفر.

مصرف آمفتامین: 8 میلیون و 710 هزار نفر.

وضعیت مصرف مواد در منطقه آسیا:

مصرف کانابیس: 61 میلیون و 460 هزار نفر.

مصرف اپیوییدها: 35 میلیون و 750 هزار نفر .

مصرف کوکایین: دو میلیون و 30 هزار نفر.

مصرف آمفتامین: 12 میلیون و 670 هزار نفر.

وضعیت مصرف مواد در منطقه اروپا:

مصرف کانابیس: 29 میلیون و 610 هزار نفر.

مصرف اپیوییدها: 3 میلیون و 610 هزار نفر .

مصرف کوکایین: 5 میلیون نفر.

مصرف آمفتامین: 2 میلیون و 510 هزار نفر.

وضعیت مصرف مواد در منطقه اقیانوسیه:

مصرف کانابیس: 3 میلیون و 220 هزار نفر.

مصرف اپیوییدها: 660 هزار نفر .

مصرف کوکایین: 730 هزار نفر.

مصرف آمفتامین: 340 هزار نفر.

٭در سال 2018، از مجموع 7616 تن تریاک تولید شده در میانمار و افغانستان، 470 الی 720 تن هرویین تولید شده و در سال 2019، مجموع تولید تریاک در این دو کشور، 7413 تن و مجموع هرویین به دست آمده از این حجم، 450 الی 690 تن بوده است.

٭سال 2019، 234 هزار و 200 هکتار زمین در کلمبیا، بولیوی و پرو، زیر کشت «کوکا » بوده و در این سال، 6784 تن کوکایین با خلوص 100 درصد تولید شده است.

٭مقایسه دو گزارش پیوسته سازمان ملل نشان می‌دهد که روند تقاضا برای مخدرها و محرک‌ها در سراسر جهان با شتابی بیشتر از تلاش دولت‌ها برای پیشگیری و توانمند‌سازی و درمان مصرف‌کنندگان مواد اعتیاد‌آور رو به افزایش است.

در گزارش 2020 UNODC ، تعداد کل افراد 15 تا 64 ساله‌ای که تا پایان سال 2018، حداقل یک بار مصرف مواد داشته‌اند، 269 میلیون نفر (معادل 5.4 درصد جمعیت 15 تا 64 ساله جهان) برآورد شده بود ولی تعداد این جمعیت تا پایان سال 2019 به 275 میلیون نفر (معادل 5.5 درصد از جمعیت 15 تا 64 ساله جهان) افزایش یافته است.

٭در سال 2018، حدود 192 میلیون نفر از جمعیت 15 تا 64 ساله جهان (3.9 درصد از جمعیت این گروه سنی) مصرف کانابیس داشته‌اند که در سال 2019، تعداد این جمعیت به 200میلیون نفر (معادل 4 درصد از جمعیت 15 تا 64 ساله جهان) افزایش یافته است.

کاهش سن مصرف انواع محرک‌ها و مخدرها در گروه سنی 12 ساله‌ها و 14 ساله‌ها و 16ساله‌ها در 5 منطقه جهان و به خصوص درایالات متحده و اروپا، از دیگر هشدارهای گزارش 2021 سازمان ملل است که در گزارش 2020 و در نتایج برآورد وضعیت مصرف مواد اعتیاد‌آور در سال 2018 هم این هشدار، مطرح و پررنگ شده بود.

٭در گزارش 2020 UNODC تعداد مصرف‌کنندگان اپیوییدها (تریاک، مرفین، هرویین و داروهای مشتق از تریاک/ ترامادول، متادون/ فنتانیل، اکسی‌کدون، هیدروکدون) 57 میلیون و 800 هزار نفر برآورد شده بود و حالا در گزارشی که وضعیت سال 2019 را بررسی کرده، تعداد مصرف‌کنندگان اپیوییدها به 62 میلیون نفر افزایش یافته در حالی که 31 میلیون نفر از این تعداد، به‌طور خاص، مصرف‌کننده مرفین، هرویین و تریاک هستند.

٭در سال 2018، تعداد مصرف‌کنندگان کوکایین در جهان، 19 میلیون نفر بوده که در سال 2019، به 20 میلیون نفر افزایش یافته است.

٭به استناد گزارش سازمان ملل، اروپا همچنان بیشترین تقاضای آمفتامین و مت آمفتامین را دارد و در سال 2019، شیب افزایش تعداد مصرف‌کنندگان این مواد محرک در کشورهای آلمان، هلند و انگلستان و همچنین منطقه شرق و جنوب شرق آسیا از باقی مناطق و کشورهای جهان بیشتر است.