تشخیص و شناسایی همزمان جهش‌های کرونا در کشور میسر شد/ غلبه جهش هندی بر نوع انگلیسی

اعتمادآنلاین| از سال 98 که کرونا ویروس در کشور شیوع یافت، با انتشار فراخوانی شرکت‌های دانش بنیان اقدام به طراحی و ساخت کیت‌های تشخیص کرونا کردند.

به گزارش ایسنا، دکتر چوبین، فارغ التحصیل مقطع دکترای ویروس شناسی پزشکی دانشگاه تربیت مدرس و از محققان یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان موفق شد که اولین کیت تشخیص کرونا را در کشور طراحی کند و به مرحله تولید برساند.

وی همچنین در مطالعات اخیر خود نیز به نسل جدیدی از کیت‌های جدید دست یافته است که علاوه بر آنکه مثبت یا منفی بودن تست PCR را مشخص می‌کند، قادر است نوع واریانت آن را نیز شناسایی کند.

به گفته وی اولین واریانت افریقای جنوبی که در کشور شناسایی شد، با بهره‌گیری از این کیت بوده است. اولین فرد مبتلا به ویروس کرونا نوع افریقایی در بندرعباس بوده است.

دکتر حمزه چوبین، مدیر پروژه «ژنوا» در یکی از شرکت‌های دانش بنیان و مجری طرح، با اشاره به محصول جدید این شرکت، گفت: ما تولید کیت جدید برای تشخیص کرونا را در دستور کار قرار دادیم که به عنوان نسل جدید کیت‌های کرونا به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: در نسل جدید کیت‌های تشخیص کرونا توانستیم کیت‌هایی را عرضه کنیم که علاوه بر اینکه در نمونه گرفته شده از فرد مبتلا تشخیص می‌دهد که فرد مبتلا به کرونا شده است یا خیر، نوع ویروس کرونا را نیز اعلام خواهد کرد.

چوبین اضافه کرد: این کیت قادر است تشخیص دهد که ویروس موجود در نمونه فرد مبتلا از نوع انگلیسی (آلفا ویروس)، نوع افریقایی (بتا ویروس) و یا از نوع ویروس هندی (دلتا ویروس) است.

این محقق با اشاره به اهمیت قابلیت‌های این کیت، توضیح داد: از داده‌های این کیت‌ می‌توان برای برنامه ریزی‌های کلان در حوزه‌های پیشگیری بهره برداری کرد. به عنوان نمونه اگر در پیک پنجم نوع جدیدی از ویروس کرونا با شیوع بالا تایید شد، باید محدودیت‌های تردد سخت‌گیرانه‌تر اعمال شود.

چوبین تاکید کرد: در کیت نسل قبل دو ناحیه از ویروس مورد آنالیز قرار می‌گیرد تا تشخیص داده شود که فرد مبتلا به کرونا شده است یا خیر، ولی در نسل جدید، ما 3 ناحیه از ژن را مورد بررسی قرار می‌دهیم تا تشخیص دهیم که اولا تست فرد مثبت است یا منفی و در مرحله بعد در صورت مثبت بودن، فرد به کدام یک از انواع ویروس‌های جهش یافته کرونا مبتلا شده است.

به گفته وی، این اولین کیت تشخیص کرونای ایرانی است که به جای دو ناحیه، 3 ناحیه از ویروس کرونا را مورد آنالیز قرار می‌دهد.

مجری طرح در خصوص میزان حساسیت این کیت، گفت: بر اساس تاییدیه سازمان غذا و دارو، حساسیت این کیت دو برابر کیت‌های خارجی است، ضمن آنکه زمان اعلام نتایج آن هم نسبت به کیت‌های موجود در بازار کمتر است.

چوبین، با تاکید بر اینکه زمان آنالیز با این کیت تشخیصی تولید شده در این شرکت دانش بنیان نیم ساعت کمتر از سایر کیت‌ها است، خاطر نشان کرد: کیت‌های تشخیص کرونای موجود در بازار کشور برای آنالیز به یک ساعت و 45 دقیقه زمان نیاز دارند، ولی این کیت به یک ساعت و 10 تا یک ساعت و 15 دقیقه زمان برای آنالیز نیاز دارد.

وی با بیان اینکه این کیت همانند کیت PCR از نمونه گرفته شده از حلق و گلوی بیمار اقدام به تشخیص می‌کند، یادآور شد: در طراحی این کیت یک ناحیه برای تشخیص مثبت یا منفی بودن کرونا از نمونه‌ها در نظر گرفته شده است. علاوه بر آن دو ناحیه‌ دیگر که در ویروس‌های نوع انگلیسی و هندی جهش یافته‌اند نیز در این کیت در نظر گرفته شد تا تشخیص دهد در صورت مثبت بودن آزمایش، نوع ویروس دریافت شده از کدام نوع است.

چوبین با بیان اینکه تاکنون 50 هزار تست از این کیت در سراسر کشور انجام دادیم، اظهار کرد: خط تولید نسل جدید کیت تشخیص کرونا با ظرفیت تولید یک میلیون کیت در ماه نیز از سوی این شرکت راه اندازی شده است.

وی همچنین به جولان واریانت‌های مختلف کرونا ویروس در کشور اشاره کرد و گفت: تا پیش از پیک پنجم نوع انگلیسی قالب بوده و به تدریج واریانت هندی در حال غالب شدن است. ویروس‌های جهش یافته کرونا از نظر بالین تفاوتی با یکدیگر ندارند و تفاوت آنها از نظر شیوع آنها است.

چوبین تاکید کرد: در جهش‌های این ویروس آنچه که مهم است، گیرنده ویروس است. زمانی که گیرنده ویروس جهش می‌یابد، حاد و خطرناک می‌شود؛ چرا که اتصال ویروس به گیرنده انسانی بهتر اتفاق می‌افتد.

این محقق حوزه ویروس شناسی ادامه داد: نوع ویروس هندی سریع‌تر می‌تواند شیوع یابد و از آنجایی که به سرعت به گیرنده انسانی اتصال می یابد، احتمالا به میزان ویروس کمتری نیاز دارد و در این میان موضوع اصلی این است که در ایام عید به مردم اجازه داده شد که به مسافرت بروند، ولی نمی‌دانستند که واریانت انگلیسی در کشور شایع شده است.

به گفته وی در موج پنجم، نوع هندی یا دلتا ویروس در حال غالب شدن است، به گونه‌ای که به طور متوسط 30 تا 40 درصد مردم درگیر شدند، ولی برخی از شهرهای کشور از این میزان بیشتر است.

چوبین با بیان اینکه معمولا ویروس‌های قوی‌تر غالب می‌شوند، در این باره توضیح داد: نوع انگلیسی بر نوع چینی و نوع هندی بر نوع انگلیسی غالب شد. همچنین شیوع نوع ویروس هندی دو برابر نوع انگلیسی است.

ویروس کرونا عامل بیماری کووید 19 از اواخر سال 2019 در شهر ووهان چین مشاهده و در مدت کوتاهی در همه جهان منتشر شد؛ به طوری که سازمان بهداشت جهانی در اسفند 98 (فوریه 2020) بروز پاندمی (همه‌گیری جهانی) این بیماری را تأیید کرد.

ویروس کرونا با دست آلوده یا عطسه، سرفه و حتی قطرات تنفسی از طریق دهان، بینی و چشم به افراد منتقل می‌شود. تنگی نفس، خستگی و بدن درد، اختلال در بویایی و چشایی و مشکلات گوارشی از جمله علائم بیماری کووید 19 است. بیش از 80 درصد مبتلایان به ویروس نیز دچار بیماری خفیف می‌شوند.

جهش ویروس کرونا در انگلیس، برزیل، هندوستان و آفریقا که موجب افزایش سرایت، بیماری‌زایی و مرگ و میر آن شده، نگرانی‌های جدیدی را در جهان به وجود آورده است.

از سوی دیگر سازمان جهانی بهداشت با هدف جلوگیری از دادن نام نامناسب به کشورهایی که انواع جهش یافته ویروس کرونا در آنجا شناسایی شده است، تصمیم گرفت تا بجای اسامی پیشین از حروف الفبای یونانی برای نامگذاری ویروس‌ها استفاده کند.

براین اساس نام ویروس (B. 1. 1. 7) که برای نخستین بار در انگلیس شناسایی شد، «آلفا»، ویروس (B. 1. 351) که برای اولین بار در آفریقای جنوبی دیده شد به نام «بتا» نامگذاری شد.

نوع (B. 1. 617. 2) هند هم «دلتا» نامگذاری می‌شود. دیگر سویه‌های شناسایی شده به همین ترتیب و بر اساس حروف الفبای یونانی نامگذاری می‌شود.