محمد اسماعیل دیده‌بان، کارشناس حوزه تعیلم و تربیت:
چشم‌انداز روشن آموزشی در کشور نداریم / آسیب خانواده‌ها از نامدیریتی‌ها
یک کارشناس حوزه تعلیم و تربیت با انتقاد از نبود چشم‌انداز روشن آموزشی در کشور، گفت: وقتی این چشم‌انداز مشخص نباشد مسلماً سیاست‌های تشویقی و یا بازدارنده مناسبی لحاظ نخواهد شد و در این چارچوب تمامی برنامه‌های تصمیم‌گیران محکوم به شکست می‌شود.
اعتمادآنلاین| همه‌گیری ویروس کرونا و تعطیلی اجباری مدارس، مشکلات و آسیب‌های جدی برای نظام آموزشی و دانش‌آموزان به‌عنوان آینده‌سازان جامعه به وجود آورده است. با آغاز سال تحصیلی جدید بیشتر اولیا به دلیل در امان بودن فرزندانشان از ویروس کرونا تمایلی به بازگشایی مدارس نداشتند و تدریس در سامانه شاد و فضای مجازی را به حضور دانش‌آموزان در مدارس ترجیح دادند. بدون شک آماده‌سازی خانواده‌ها و دانش‌آموزان برای آموزش مجازی با توجه به شیوع گسترده ویروس کرونا ضرورتی بود که در سایه مشکلات ناشی از کرونا مغفول ماند.
به گزارش ایکنا، در همین راستا به سراغ محمداسماعیل دیده‌بان، کارشناس حوزه تعلیم و تربیت، رفت . وی در بخش نخست گفت‌وگو با ایکنا، به تشریح راهکارهای مرتفع کردن مشکلات آموزش مجازی پرداخت. دیده‌بان در بخش دوم به چالش‌های جدی والدین در مسیر آموزش مجازی اشاره کرده است که در ادامه می‌خوانید.
دیده‌بان درباره ضرورت مناسب‌سازی محتوای آموزش مجازی براساس محدودیت‌های موجود برای خانواده‌ها و دانش‌آموزان سخن گفت و اظهار کرد: با توجه به لزوم استفاده از فضای مجازی برای آموزش دانش‌آموزان در دوران شیوع پاندمی کرونا، مناسب‌سازی محتوای آموزشی بر اساس محدودیت‌های موجود در این فضا امری بدیهی به نظر می‌رسد. قرار نیست تمام کتاب درسی با توجه به محدودیت‌های آموزشی فضای مجازی به دانش‌آموزان تدریس شود. قرار نیست آموزش آنلاین از ساعت 8 تا 15 دانش‌آموزان را درگیر خود کند؛ امروز فرزندان ما به دلیل عدم حضور در مدارس، ارتباط عاطفی مناسب با همسالان خود را ندارند و این حجم از آموزش غیرحضوری می‌تواند موجب خستگی و دل‌زدگی تحصیلی آنان شود. متأسفانه در همین زمینه بسیاری از مدیران مدارس احساس می‌کنند، چون دانش‌آموزان در منزل هستند پس ساعت طولانی آموزش مجازی فشاری به آنان وارد نمی‌کند که این موضوع اشتباه است و با این سبک و سیاق آموزشی صدمه جبران‌ناپذیری به روح و روان دانش‌آموز وارد می‌شود.
دیده‌بان تصریح کرد: اکثر افراد جامعه با توجه به شرایط بغرنج اقتصادی و اجتماعی امروز نمی‌توانند برنامه‌ریزی مناسبی برای آینده خود داشته باشند چه رسد به دانش‌آموزانی که با توجه به شیوع پاندمی کرونا تحت تأثیر خبر‌های ضدونقیض قرار گرفتند. برای مثال یک روز به دانش‌آموزان گفته می‌شود که مدارس باز خواهد شد و سال تحصیلی جدید به‌صورت حضوری برگزار می‌شود و روز دیگر این خبر را کتمان کرده و اعلام می‌کنند که آموزش فقط از طریق فضای مجازی امکان‌پذیر است.
وی معتقد است که اولویت اول آموزش کشور باید این باشد که وزارت آموزش و پرورش یک سخن واحد داشته باشد و اعلام کند که برای سال تحصیلی جدید از چند کتاب آموزشی استفاده می‌کند و چه مباحثی از این کتاب‌ها را مدنظر دارد و در ساعت‌های محدود با استاندارد‌های مشخص کلاس درسی برگزار کند تا دانش‌آموزان و معلمان تکلیف خود را دانسته و بتوانند فضای روشنی از آینده داشته باشند.
نبود چشم‌انداز روشن آموزشی برای کشور
این کارشناس حوزه تعلیم و تربیت در ادامه افزود: جهل، دشمن ارتباطات انسانی است. وقتی چشم‌اندازی نسبت به مسیر پیش رو نداشته باشیم، مشکلات جامعه چندین برابر خواهد شد و در همین راستا مردم همراهی و مشارکت خوبی در تصمیمات جمعی نخواهند داشت چراکه تصویر مشخصی از آثار مثبت مشارکت و آثار زیان‌بار عدم مشارکت برای خانواده خود و اجتماع ندارند.
دیده‌بان معتقد است که وقتی چشم‌انداز آینده آموزش کشور مشخص نباشد مسلماً سیاست‌های تشویقی و یا بازدارنده مناسبی لحاظ نخواهد شد و در این چارچوب تمامی برنامه‌های تصمیم گیران محکوم به شکست می‌شود.
این کارشناس حوزه تعلیم و تربیت اضافه کرد: در نظر بگیرید وقتی چشم یک فرد درد می‌کند به پزشک مراجعه می‌کند و عدم تشخیص صحیح و تجویز داروی نامناسب نتیجه معکوس خواهد داد و در نتیجه درد قبلی باقی خواهد ماند و درد جدیدی به فرد اضافه می‌شود لذا درمان نامناسب که در سیستم آموزشی همان راهکارهای غلط و تصمیم‌گیری‌های نادرست آموزشی هستند، می‌تواند هزینه گزافی به ساختار آموزش کشور تحمیل کند.
وی گفت: امروز همگان اذعان دارند که مقوله سلامت تمامی ساختار‌های قانونی کشور را تحت تأثیر خود قرار داده است. برای مثال از ارتباطات خارجی با کشور‌های دنیا گرفته تا تردد خودرو‌ها در جاده‌ها و بازگشایی مشاغل و بسیاری از موارد دیگر در اختیار ستاد ملی مقابله با کروناست که با تصمیم‌گیری‌های مقتدرانه تمامی امور را در دست خود گرفته است. چرا همین ستاد را در مقوله آموزش نداریم و اگر داریم چرا تصمیماتشان را عرضه و اجرا نمی‌کنند؟! چرا برای خانواده‌ها و گروه‌های درگیر عرصه آموزشی چارچوب استاندارد ارائه نمی‌شود؟
این کارشناس حوزه تعلیم و تربیت در ادامه از مشکلات خانواده‌ها در خصوص آموزش فرزندانشان در روزگار کرونایی سخن به میان آورد و گفت: آیا برای آموزش و پرورش و به ویژه خانواده که امروز بستر آموزش در آن رخ می‌دهد کاری انجام داده‌ایم؟ چرا پروتکل و استانداردی را برای آرامش و آموزش خانواده به‌صورت رسمی و قانونی تنظیم نکرده‌ایم و تمامی رسانه‌ها و سازمان‌ها را مقید به همراهی و پوشش و حمایت از آن نکرده‌ایم. امروز بسیاری از خانواده‌ها قید ادامه تحصیل فرزندان خود را در این روزگار کرونایی زدند؛ آیا این نقیصه ریشه‌یابی شده است و آیا نمی‌دانیم این موضوع برای کشور بسیار مضر است؟
وی افزود: متأسفانه امروز عده‌ای تصمیماتی می‌گیرند که هزینه آن را ستاد اجرایی آموزش و پرورش متحمل می‌شود. امروز جمع قابل توجهی از عزیزان این مرز و بوم بازمانده از تحصیل هستند و یا نیمی از افرادی که واجد شرایط انتخاب رشته بودند در دانشگاه انتخاب رشته نکردند و حدود 50 درصد ظرفیت دانشگاه‌ها و رشته‌ها خالی مانده است، مشکل کجاست؟ نقص در ذائقه دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان است یا اینکه رشته‌ها و دانشگاه‌ها نامناسب و بدون کارشناسی عرضه شده‌اند؟ امروز 50 درصد از خانواده‌ها در مدارس غیردولتی و یا دولتی بنا بر هر دلیلی ثبت‌نام نکردند. این اتفاقات پیامی در دل دارد که باید کالبدشکافی و آسیب‌شناسی شود.
نقش پررنگ خانواده‌ها در آموزش مجازی دانش‌آموزان
دیده‌بان در ادامه به نقش پررنگ خانواده‌ها در آموزش مجازی دانش‌آموزان اشاره کرد و گفت: در همین راستا لازم است چالش‌ها و فرصت‌های آموزش مجازی از سوی تصمیم‌گیران وزارت آموزش و پرورش شناخته شود تا خانواده‌ها بتوانند ساز و کار‌های مناسبی برای تقویت فرصت‌ها و اصلاح چالش‌ها به‌کار گیرند. برخی از فرصت‌های آموزش مجازی در خانواده‌ها شامل پی بردن به ارزش و نقش غیرقابل‌انکار معلم از سوی والدین، مشارکت و نظارت بیشتر خانواده‌ها در زمینه آموزش و یادگیری دانش‌آموزان، افزایش سواد رسانه‌ای خانواده‌ها، توجه به کاربرد فضای مجازی برای آموزش و برخی از پیامد‌های منفی آن شامل تحمیل بار مالی به خانواده برای تهیه گوشی و بسته‌های اینترنتی وابستگی روانی و آسیب‌های جسمی و روانی به جهت استفاده زیاد از تبلت و گوشی، افت تحصیلی برخی از دانش‌آموزان و درگیری و تعارض بین اعضای خانواده است. در این بین مسئله اساسی، آگاهی از مشکلات و فرصت‌های آموزشی و تربیتی آموزش مجازی و چگونگی بهره‌گیری اثربخش از آن است.
این کارشناس حوزه تعلیم و تربیت در ادامه به مشکلات آموزش مجازی و چگونگی برطرف کردن این مشکلات از سوی خانواده‌ها اشاره کرد و گفت: آموزش مجازی با ویژگی‌هایی همچون؛ نبود ارتباط چهره به چهره، نبود ارتباط کلامی و کمبود درک واکنش‌ها در ارتباطات غیرکلامی از آموزش‌های حضوری با ویژگی‌هایی، چون حضور فیزیکی در کلاس برای درک موقعیت و تجربه مستقیم متمایز می‌شود. از سوی دیگر، تغییر سبک یادگیری از آموزش حضوری به مجازی موجب دخالت تعداد بیشتری از اعضای خانواده در امر یادگیری شده و به این ترتیب، مسئولیت بیشتری بر دوش آن‌ها قرار گرفته است. خانواده یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین پایه‌های آموزش مجازی است و فضایی که اعضای خانواده در خانه به هنگام آموزش مجازی به وجود می‌آورند، در فرایند یاددهی، یادگیری و برنامه‌ریزی صحیح آموزشی تأثیرگذار است.
همکاری والدین و مدارس برای تحقق فرآیند آموزش مجازی
مبتکر طرح نوین آموزش تأکید کرد: در کنار مدارس و معلمان، والدین دانش‌آموزان به‌عنوان یاریگر نظام آموزش و پرورش می‌توانند تسهیل‌کننده وضعیت تحصیلی فرزندانشان و بسترساز تحقق فرایند آموزش مجازی در خانه باشند. این در صورتی محقق می‌شود که شرایط و فضای خانوادگی به‌طور همه‌جانبه امن باشد. در صورتی که فضای خانواده امن و سرشار از آرامش نباشد، بچه‌ها نمی‌توانند در کلاس‌های آنلاین حضور فعال یابند و آموزش ناقص می‌ماند. علاوه بر این موارد ترغیب دانش‌آموزان، به‌ویژه دانش‌آموزان دوره ابتدایی به یادگیری مطالب به شیوه مجازی و متقاعد کردن آنان برای حضور فعال و توجه کافی به کلاس درس مجازی کاری دشوار است. در صورتی که والدین شاغل باشند، شرایط برای آموزش مجازی و برخط دشوارتر خواهد شد؛ چراکه کنترل و خود مدیریتی برای دانش‌آموزان ابتدایی کمی مشکل است؛ بنابراین آموزش سواد رسانه‌ای لازم به نظر می‌رسد.
دیدگاه تان را بنویسید