ابتکار،رییس اسبق سازمان حفاظت محیط زیست:
تداوم مناقشه در پیوستن به توافق پاریس/ واقعیتِ خشکسالی و تغییر اقلیم از سوی طیف‌های خاصی انکار می‌شد/ تا کجا می‌خواهیم براساس مواضع سیاسی موضع‌گیری کنیم؟
رییس اسبق سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به انکار واقعیت تغییر اقلیم و خشکسالی از سوی طیف‌های خاص و انتقاد از موضع‌گیری‌های صرف سیاسی گفت: بارها و بارها افرادی از طیف‌های خاصی سخنرانی کردند و گفتند اصلا چنین چیزی نیست و خشکسالی وجود ندارد.
اعتمادآنلاین| «معصومه ابتکار» رییس اسبق سازمان حفاظت از محیط زیست در ارتباط با اظهارات ریاست فعلی این سازمان در اجلاس آب و هوایی گلاسکو و اشاره وی به لزوم برداشته شدن تحریم‌ها برای پیوستن ایران به معاهده پاریس گفت: دولت یازدهم نیز زمانی که توافق پاریس را به بحث و بررسی گذاشت، در افق این توافق شرایطی که برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای قرار داد، این بود که دولت با حفظ رشد هشت درصدی، چهار درصد کاهش انتشار داشته باشد و چنانچه تحریم‌ها برطرف شود، هشت درصد دیگر کاهش انتشار خواهیم داشت؛ یعنی شرط رفع تحریم‌ها از دوره دولت یازدهم به نوعی در این بحث لحاظ شده بود.
به گزارش ایلنا،او افزود: دولت در آن زمان تشخیص داد که پیوستن به توافق پاریس به نفع کشور است. نخست برای اینکه ایران در نگارش سند اصلی نقش داشت. ما قبل از توافق پاریس و بنابر سیاست‌های داخلی خودمان، موضوع کاهش شدت انرژی را از سال 1386 براساس سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری در سیاست کلی کشور داشتیم و از همان موقع و حتی قبل از آن یعنی برنامه سوم توسعه، برنامه مدیریت مصرف انرژی و همینطور بهینه‌سازی و کاهش شدت انرژی در برنامه‌ها بود، چرا که امری بدیهی است. این خود از الزامات کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به شمار می‌رود.
ابتکار تاکید کرد: الگوی مصرف انرژی ما در حال حاضر، بالاتر از متوسط دنیا و حتی بسیاری از کشورهای توسعه یافته است و به دلایل مختلف درحال هدر دادن منابع انرژی‌مان هستیم و گازهای گلخانه‌ای زیادی نیز تولید می‌کنیم. در آن سال ما بین رتبه 9 و 11 دنیا در تولید گازهای گلخانه‌ای بودیم. آمار دقیق فعلی را نمی‌دانم اما به هرحال این حرف سابقه دارد و اگر تحریم‌های ظالمانه برداشته شود، یقیناً ایران بهتر می‌تواند در این زمینه پیشرفت و اقدام کند.
او افزود: این فرایند در دولت به تصویب رسید و متعاقبش مجلس قبلی که از نظر طیف سیاسی هم لزوما با دولت همگرا بود، آن را تصویب کرد و مشکلی در توافق پاریس ندید، زیرا ایران در نگارش آن نقش داشت و منافع کشور در پیوستن به آن به صورت همه جانبه دیده شده بود، اما متاسفانه در شورای نگهبان مسکوت ماند. به نظر می‌رسد داستان این است که یکسری مسائل برای دولت آقای روحانی ممنوع بوده و الان با شرایطی آزاد، آن ممنوعیت‌ها برداشته می‌شود.
ابتکار افزود: به هرحال موضع آقای سلاجقه در مقایسه با مواضع یکطرفه و مخالفت‌هایی که مشخص هم نبود از کجا و با چه استدلالی برخاست، موضعی منطقی است. مطمئن نیستم نتیجه بگیرد و نمی‌دانم پیوند زدن یک توافق بین المللی با یک توافق سیاسی در بحث تحریم چه قدر می‌تواند مؤثر و مفید واقع شود. هیچ شکی نیست که تحریم‌ها باید رفع و برداشته شود. این مساله سازوکار خود را دارد و مسیر خودش را باید طی کند.
رییس اسبق سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بخشی از روال قانونی پیوستن به معاهده پاریس از سوی دولت و مجلس قبلی طی شد و فقط در شورای نگهبان متوقف شده بود. در آنجا این بحث مطرح نشده بود که علت نپیوستن، تحریم‌هاست و برخی بهانه‌ها از سمت برخی افراد مطرح و جوی ایجاد شده بود که پیوستن به توافق پاریس را خسارت بسیار بزرگی مطرح می‌کردند. حتی گفتند خانم ابتکار باید خسارت عظیمی بابت پیوستن به توافق پاریس و اجرای آن بدهد، درحالی که توافق پاریس در ایران اصلا اجرا نشد و به خاطر ایرادی که شورای نگهبان گرفت، به آن نپیوست. فکر می‌کنم از این جهت که نپیوستیم، دچار خسران شدیم، اما امیدوارم که دولت جدید بتواند در این مسیر و جهت گیری که بیان شده، موفق شود، زیرا یقینا به نفع کشور است که بتوانیم تحول مفیدی را در جهت منافع خودمان و ارتقا محیط زیست با جامعه جهانی داشته باشیم.
او در پاسخ به این سؤال که پیوستن ایران به توافق پاریس چه منافع و هزینه‌هایی برای کشور دربرخواهد داشت؟ گفت: این مساله دو بعد دارد و حتما هزینه‌هایی نیز دارد، به این خاطر که باید بهینه‌سازی اتفاق بیافتد، فلرها جمع شود، بهره‌وری نیروگاه‌ها، صنایع و خودروها افزایش پیدا کند و بهره‌وری و هوشمندسازی موتورخانه‌های میلیون‌ها واحد مسکونی در سراسر کشور اتفاق بیافتد. به ویژه فلرهای که در عسلویه و ماهشهر هست، مقدار زیادی از انرژی را مصرف می‌کند. اینها یک سرمایه‌گذاری اولیه می‌خواهد و دولت این هزینه را محاسبه کرده بود.
ابتکار افزود: ما در آن زمان کمیته ملی تغییر اقلیم با مرکزیت سازمان حفاظت محیط زیست و عضویت تمام دستگاه‌های مرتبط دولت را داشتیم.به طور مثال به وزارت صنایع گفته شد که سناریویی با هشت درصد رشد اقتصادی و صنعتی بنویسد که بتوانیم تا سال 2030، گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهیم و مشخص شود با توجه به شرایط کشور ما و ضرورت توسعه، چه قدر این مساله امکان‌پذیر است؟ همین حرف از وزارت نیرو، نفت، راه و شهرسازی و تمام بخش‌های توسعه خواسته شد. رفتند و روی این برنامه کار کردند و گفتیم اساس کار ما همان سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری است که تصریح کرده‌اند، شدت انرژی را باید پایین بیاوریم. ببینید چه قدر می‌توانیم شدت انرژی را پایین بیاوریم و چه قدر این کار هزینه دارد و تا کی می‌توانیم این کار را انجام دهیم؟
او ادامه داد: همه دستگاه‌های دولتی رفتند و چندماه کارهای مفصل علمی و تخصصی کردند و برنامه‌هایشان را آوردند. وقتی برنامه‌های این بخش‌ها کنار هم گذاشته شد، می‌توانستیم نزدیک به 34 درصد گازهای گلخانه‌ای را با حفظ رشد هشت درصدی و با یک سرمایه‌گذاری معمول کم کنیم. این برنامه‌ها از آن کمیته به دولت برده شد و دولت نیز دوباره بررسی مفصل کرد. آنجا خودمان و دستگاه‌های دیگر پیشنهاد کردیم که آن درصد را بسیار منطقی‌تر و قابل وصول‌تر یعنی چهار درصد کاهش گازهای گلخانه‌ای ارائه دهیم و بگوییم هشت درصد دیگر نیز در صورت رفع همه تحریم‌ها اجرا خواهد شد.
ابتکار ادامه داد: این چیزی بود که دولت تصویب کرد. حال یک سرمایه‌گذاری اولیه می‌خواهد، اما برای بعد از آن چندین برابر آن سرمایه‌گذاری خواهیم داشت. آن‌موقع برآورد این بود که ممکن است پنجاه میلیارد دلار نیاز به سرمایه‌گذاری بلندمدت داشته باشیم و باز در بلند مدت صدها میلیارد دلار به نفع کشور است، زیرا گاز، نفت، بنزین و برق هدر نمی‌رود و به دلیل هدر دادن این موارد ضررهای زیادی می‌دهیم.
او افزود: دوم اینکه آلودگی هوا کاهش پیدا می‌کند. ما سالانه چند میلیارد دلار ضرر آلودگی هوا را فقط در بخش درمان می‌دهیم. اگر اصلاح الگوی مصرف و بهینه‌سازی را انجام دهیم آلودگی هوا کاهش پیدا می‌کند و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای نیز خواهیم داشت. این مساله بسیار به نفع ماست که با جامعه جهانی در این موضوع همراهی کنیم، از انرژی‌های تجدیدپذیر بیشتری استفاده کنیم و بتوانیم سرمایه‌ها را برای نسل‌های آینده حفظ کنیم. به سمت فناوری‌ها و صنایعی در حوزه نفت، میعانات و گاز برویم و بهره برداری‌های دیگری از آن داشته باشیم و نفت را در فرایند سوخت نیاوریم.
ابتکار گفت: من فکر می‌کنم در جایی که منافع ما و منافع جامعه بین المللی همراستا می‌شود، باید حتما با جامعه بین المللی همراهی داشته باشیم. چون این امری است که به آینده کره مسکون و همه بشر ربط دارد و کشور خودمان از این مساله بسیار آسیب می‌بیند. ما گزارشی را در ماه‌های پایانی دولت یازدهم در کمیسیون زیربنایی از طرف سازمان هواشناسی داشتیم که نشان می‌داد طی سی سال گذشته یک روند کاهنده را در بارش شاهد هستیم. وقتی می‌گوییم تغییر اقلیم، امروز و فردا و امسال منظورمان نیست و روندی بلند مدت دارد.
او ادامه داد: آن روند بلند مدت نشان می‌داد که ما در سی سال گذشته کاهش بارندگی، به خصوص در شرق و جنوب کشور داریم و با افزایش دما تا دو درجه مواجه هستیم که این مساله بسیار جدی است. به این دلیل که هر درجه افزایش دما 17 درصد مصرف آب کشاورزی را بالا می‌برد. از طرفی کاهش برف نیز داریم، به این دلیل که وقتی دما بالا می‌رود، دیگر برفی وجود ندارد و برف نیز از ذخایر آب شیرین کشور است. همه اینها در گراف‌ها و منحنی‌های سازمان هواشناسی مشخص بود.
او افزود: اما متاسفانه یک روند انکار شکل گرفته بود. رویکرد آن روند سیاسی انکار واقعیت تغییر اقلیم و کار درست دولت بود. بارها و بارها افرادی از طیف‌های خاصی سخنرانی کردند و گفتند اصلا چنین چیزی نیست و خشکسالی وجود ندارد. درحالی که این مساله بحث امروز و فردا نبود. همان گزارش را حدود یک ماه بعد سازمان هواشناسی در همان دولت ارائه داد و آنجا تصریح شد که چه قدر مهم است چنین سیاستی برای سازگاری و پذیرش این واقعیت داشته باشیم و دیگر هر سال نیاییم برنامه‌ای برای خشکسالی طراحی کنیم. ما برنامه داریم و با این موضوع هرساله مواجه خواهیم شد. حالا ممکن است یک سال بارندگی بیشتر شود، اما روند افت سفره‌های زیرزمینی و فرونشست زمین خودش به صورت عیان می‌گوید که وضعیت چگونه است. آفتاب آمد دلیل آفتاب. دیگر چه چیزی را می‌خواهیم انکار کنیم؟
ابتکار ادامه داد: تا کجا می‌خواهیم براساس مواضع سیاسی موضع گیری کنیم برای اینکه بگوییم دولت حرفش غلط است؟ تغییر اقلیم عوارض متعدد بسیاری دارد و یکی از آن‌ها بحث خشکسالی است، مساله دیگر آتش سوزی‌ها و سیل‌های فزاینده است. در برنامه چهارم توسعه و دوره آقای خاتمی این موضوع دیده شد. در این دوره نیز سعی کردیم در برنامه ششم توسعه این مساله درنظر گرفته شود که کشور با واقعیتی به نام تغییر اقلیم رو به روست. وقتی مبتلا هستیم چه باید کرد؟
او در ادامه گفت: ما خیلی از فرصت‌ها را از دست داده‌ایم، هم در تعاملات بین المللی و هم در سیاست‌های داخلی‌مان. برخورد سیاسی با این مسائل باعث شده است که بسیاری از موقعیت‌هایمان را از دست بدهیم. آن دولت نیز شرط رفع تحریم‌ها را گذاشته بود. بله، تحریم‌ها ظالمانه است و مانع از دسترسی ما به بسیاری از منابع می‌شود. این حرف‌ها درست است، اما دولت قبلی شرط رفع تمام تحریم‌ها برای کاهش انتشار گلخانه‌ای را نداشت، چون تعهدی هم وجود نداشت.
رییس اسبق سازمان حفاظت از محیط زیست گفت: دولت‌ها می‌آیند و سهم داوطلبانه خودشان را اعلام می‌کنند، اما اینکه ما پیوستن را شرط کنیم و به یک موضوع که فعلا آن هم مبهم است، آن را منوط کنیم، چندان مطمئن نیستم که نتیجه‌اش مفید باشد. ما به هرحال تمام دعا و انتظارمان این است که این دولت بتواند با توجه به اینکه تمام ارکان حاکمیت در اختیارش است و فرصت‌ها و امکان‌های خیلی خوبی را برای حل مشکلات کشور دارد، به نتیجه برسد. حتما هم هرجایی از دستمان بیاید کمک می‌کنیم. اما با توجه به روندهایی که می‌بینیم، نگران هستیم و نگرانی‌مان نسبت به کارکرد دولت در حوزه‌هایی مانند محیط زیست و توسعه افزایش پیدا می‌کند.
دیدگاه تان را بنویسید