آلودگی هوا در شهر سلامت زنان را به خطر انداخته است

اعتمادآنلاین| زهرا بهرام نژاد: زنان یکی از اصلی‌ترین بخش‌های ساکن در شهر هستند که بر اثر آلودگی هوا دچار بیماری‌های متعدد تنفسی و قلبی و ریوی، ناباروری، سقط‌های خاموش و جنین‌های نارس می‌شوند. به خطر افتادن سلامت مادران و کودکان مهم‌ترین مساله در سلامت شهروندان است که منجر به سقط‌های پنهان و نارسایی‌های جدی در جنین‌های متولدشده می‌گردد.

به گزارش اعتماد،در مطالعه‌ای که توسط پژوهشگران (1) صورت گرفته است آلودگی هوا باعث مرگ‌های نوزادی ناشی از مشکلات تنفسی می‌شود. ارتباط بین وزن کم هنگام تولد، تاخیر رشد داخل رحمی و آلودگی هوا تایید شده است. سطوح بالای آلودگی هوا، باعث نقایص DNA در نوزادان می‌شود. همچنین خطر مرگ‌ومیر، بیماری‌های دوران کودکی، فشارخون، بیماری عروق کرونر و دیابت غیر وابسته به انسولین در افرادی که در دوران جنینی با سطوح بالای آلودگی هوا مواجه شده‌اند، افزایش می‌یابد.

به عبارت دیگر مواجهه با هوای آلوده در دوران بارداری باعث افزایش نتایج نامطلوب بارداری شده و بر رشد و سلامت سایر دوران زندگی تاثیر می‌گذارد. در گزارشی که ایرنا (2) منتشر کرده متخصصین زنان و مامایی گفته‌اند آلودگی هوا روی رشد ذهنی، عملکردی و هوشی جنین اثر می‌گذارد، هوای آلوده علاوه بر زندگی امروز، زندگی آیندگان را هم درگیر خواهد کرد. براساس برخی آمارها و مطالعات که ایسنا (3) منتشر کرده است بررسی روند بلندمدت 16 ساله وضعیت هوای شهر تهران نشان داد که اگرچه در این بازه زمانی میزان دو آلاینده مونواکسید کربن و دی‌اکسید گوگرد به دلیل اجرای سیاست‌های ارتقای کیفی فناوری ساخت و سوخت مصرفی وسایل نقلیه، تا سطح استانداردهای ملی و بین‌المللی کاهش داشته است اما در خصوص سایر آلاینده‌ها شرایط به این صورت نیست. سطح غلظت بیشتر آلاینده‌ها دو تا چهار برابر بیشتر از حدود استاندارد ملی و بین‌المللی است. در این مطالعه سه دوره کلی برای آلودگی هوای شهر تهران تعیین شد: دوره اول: سال 1381 تا 1385 (مونوکسید کربن)، دوره دوم: 1386 تا 1388 (ذرات معلق کم‌تر از 10 میکرون) و دوره سوم: 1389 تا 1396 (ذرات معلق کم‌تر از 2.5 میکرون). البته این مهم در سراسر جهان نگرانی‌های جدی ایجاد کرده است؛ آلودگی هوا به عنوان بزرگ‌ترین مخاطره زیست‌محیطی برای سلامت جوامع معرفی شده است، در یک تخمین کلی آلودگی هوا عامل سالانه بیش از 7 میلیون مرگ زودرس در جهان است و آن را به عنوان چهارمین علت مهم مرگ زودرس در دنیا می‌شناسند. مهم‌ترین علت آلودگی هوا در ماه‌های سرد سال افزایش غلظت ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون است. براساس آخرین اطلاعات منتشرشده شهر تهران، سهم منابع متحرک مانند تاکسی‌ها، خودروهای شخصی، اتوبوس‌ها و... در تولید ذرات معلق 60 درصد است که در این بین خودروهای دیزلی پررنگ‌ترین نقش را دارند.

ذرات معلق یکی از خطرناک‌ترین آلاینده‌های موجود در هوا هستند و می‌توانند بیماری‌های قلبی و ریوی را تشدید کنند و در مواجهه طولانی‌مدت سبب بروز حملات قلبی و ابتلا به آسم شوند. ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون به عنوان مهم‌ترین آلاینده هوا شناخته می‌شوند که در سال 2016 میلادی 4.1 میلیون مرگ زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی، سکته، سرطان ریه، بیماری‌های ریوی و اختلالات تنفسی به این آلاینده نسبت داده شد. ازاین‌رو توجه به این مهم که زنان و کودکان اصلی‌ترین گروه در معرض خطر برای آلودگی هوا هستند لزوم توجه به سلامت آنان برای جامعه الزامی است. درواقع بروز مسائلی جدی نظیر مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها از یک‌سو و کم‌توجهی دستگاه‌ها و سازمان‌ها به وظایف قانون هوای پاک که آنها را مسوول اقدامات جدی می‌کند به همراه عدم تاکید به ضرورت ایجاد محدودیت‌های جدی نظیر زوج و فرد کردن خودروها از درب منزل، ممنوعیت تردد خودروهای سنگین، توقف عملیات ساختمانی، تعطیلی کارخانه‌های آسفالت و.... جملگی اقداماتی کوتاه‌مدت است که باید در شرایط حساس نظیر روزهای اخیر به اجرا گذاشته شود اما مسوولیت واقعی جاری‌سازی قانون هوای پاک بر عهده سازمان محیط زیست و هیات دولت است که باید با به‌کار‌گیری اقدامات جدی مانع ایجاد آلودگی شوند. سال گذشته استفاده از سوخت مازوت برای نیروگاه‌ها مساله جدی برای آلودگی هوا بود که با نوعی کم‌توجهی همچنان با طرح مسائلی نظیر محدودیت منابع گازی برای مصرف آنها ادامه دارد. نگرانی از سلامت زنان، اصلی اساسی برای مدیریت شهری و کشور است چرا که زنان مادران آینده و فرزندان آنان آینده‌ساز این کشور هستند.

توجه به راهکارهای کشورهای دیگر در کنترل آلودگی هوا و استفاده از ظرفیت آنها برای کاهش آلودگی اقدامی نیست که بتوان از آن عبور کرد! موضوع آلودگی هوا و صنایع آلاینده و تغییرات اقلیمی امروزه مساله اساسی کشور و جهان(4) است، مرتبط ساختن مسائل سیاسی کشور با موضوع تغییرات اقلیمی و آلودگی هوا منجر به هزینه‌های سنگین می‌شود! مساله سلامت از اولویت‌های اصلی هر کشور است به ویژه مادر و کودک که نقش حیاتی در سرنوشت و آینده جوامع ایفا می‌کنند. ازاین‌رو لازم است اقدامات جدی برای سلامت شهروندان در برابر آلودگی هوا با راهکارهای کوتاه‌مدت و میان‌مدت صورت پذیرد وگرنه جمعیت کشور و طرح‌های حمایت از خانواده و سلامت آنان در کنار موضوع فراگیر کرونا که کشور را دو سال است در بحران جدی وارد کرده و آسیب‌های فراوانی را به وجود آورده اثرگذار نخواهد بود. حفاظت از فضای سبز و باغات از یک سو و گسترش این فضاها بستری مطلوب برای رسیدن به هوای پاک است که در حیطه اختیارات مدیریت شهری است. مصوبه خانه باغ تلاشی برای این مهم بود که به پیوست سوم طرح جامع ملحق شد و امید است مدیریت جدید شهری بر این مهم پافشاری کند. فراموش نکنیم که مسوولیت اصلی آلودگی هوا بر دوش دولت است و مدیریت شهری تنها یک عضو از کانون این مدیریت است که در اندازه اختیارات تنها می‌تواند اقدامات کوتاه‌مدت را داشته باشد. زنان تهرانی و کلان‌شهرها امروزه انواع مشکلات اقتصادی و اجتماعی را تجربه می‌کنند که به قدر کافی برای سلامت آنان زیان‌بار است. کرونا که سلامت آنان را هدف قرار داده اکنون در کنار آلودگی هوا به عنوان دو عنصر اصلی و زیان‌بار برای سلامت زنان است که حیات آنها را نشانه گرفته و لزوم توجه به آن الزامی است.

1-https://ijogi.mums.ac.ir/article_2957.html

2- https://www.irna.ir/news/84181739

3-https://www.isna.ir/news/99060504013

4- مطابق گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، در سراسر جهان سالانه حدود هفت میلیون نفر در اثر بیماری‌های منتسب به آلودگی هوای محیط آزاد و محیط داخل جان خود را از دست می‌دهند که از این تعداد حدود 3.7 میلیون مرگ منتسب به آلاینده‌های هوای محیط آزاد است. به عبارت دیگر هر روز حدود 10 هزار نفر در اثر بیماری‌های منتسب به آلودگی هوای محیط آزاد جان خود را از دست می‌دهند که حدود 88 درصد از این موارد در کشورهای با درآمد کم و متوسط اتفاق افتاده است.