شیوع گسترده مسمومیت با متانول در همه‌گیری کرونا

کووید-۱۹، به سرعت در سراسر جهان گسترش یافت و میلیون‌ها نفر در سراسر جهان بر اثر ابتلا به این بیماری کشته شدند. در زمان شیوع این بیماری، گسترش اطلاعات غلط نیز باعث شد که برخی افراد برای حفاظت از خود در برابر ابتلا به کرونا به مصرف خوراکی الکل روی بیاورند و همین موضوع باعث افزایش قابل توجه در مرگ‌ومیر ناشی از مسمومیت شد.

به گزارش ایسنا، یکی از توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت در همه‌گیری کرونا، ضدعفونی دست‌ها با صابون یا ضدعفونی کننده‌های الکلی بود. ولی برخی از محصولات ضدعفونی‌کننده، ممکن است حاوی موادی غیر از الکل‌های توصیه‌شده (اتانول یا ایزوپروپیل الکل) باشند. یکی از این مواد، متانول است که کاربردهای متنوعی به عنوان حلال، سوخت و ... دارد. این ماده بسیار سمی است و بلعیدن آن، منجر به عوارض زیاد و مرگ‌ومیر می‌شود.

بر همین اساس، پژوهشگران با انجام یک مطالعه سیستماتیک به بررسی اپیدمیولوژی مسمومیت با متانول در طول همه‌گیری کووید-۱۹ پرداختند و با جستجو در پایگاه‌های داده، مطالعات منتشر شده در این زمینه را استخراج کردند. پس از بررسی مقالات، ۱۵ مطالعه‌ای که مرتبط با این موضوع بودند، مورد بررسی دقیق‌تر قرار گرفتند.

بررسی این مطالعات نشان داد که بیشتر شواهد گزارش‌شده در این مطالعات، به صورت «نامه به سردبیر»، «تفسیر» و «گزارش‌های کوتاه» بودند و هیچ‌یک از آن‌ها مطالعات مداخله‌ای نبوده و بیماران را دنبال نکرده بودند.

بر اساس اعلام این مطالعه، از سوی سازمان پزشکی قانونی ایران گزارش شده است که تمامی استان‌های ایران، درگیر مسمومیت با متانول بوده‌اند و از بهمن ۱۳۹۸ تا فروردین ۱۳۹۹ نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۱ برابر شده است. علاوه بر این، گزارش شده که آمار رسمی در مورد مسمومیت با متانول و مرگ و میر به راحتی در دسترس نیست و ممکن است کمتر برآورد شود. اما همه مناطق ایران درگیر بودند. خوزستان، فارس و تهران بیشترین مناطق آسیب دیده را داشتند.

 بر اساس بررسی‌ها تا ۱۳ اردیبهشت سال ۱۳۹۹، پنج هزار و ۸۷۶ بیمار، بستری شدند که از بین آن‌ها بر اساس گزارش وزارت بهداشت، ۵۳۴ مورد فوت در بیمارستان بوده و ۸۰۰ مورد فوت تاییدشده نیز توسط سازمان نظام پزشکی قانونی کشور که شامل مرگ‌های خارج از بیمارستان است، گزارش شده است.

این گزارش حاکی از آن است که میزان مرگ‌ومیر تخمین زده شده در ایران در محدوده ۹ تا ۱۴ درصد بوده است و استان تهران بیشترین تعداد فوتی را داشته است. در استان فارس میزان مرگ و میر ناشی از مسمومیت با متانول به ۱۲.۶ درصد رسید، اما تنها ۲.۷ درصد از افراد بر اثر کووید-۱۹ جان خود را از دست دادند.

یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که شیوع کووید-۱۹، گسترده‌ترین مسمومیت با متانول را در دهه‌های اخیر، در سراسر ایران و جهان ایجاد کرده است. 

پژوهشگران این تحقیق می‌گویند: به نظر می‌رسد که علل مسمومیت با متانول در طول همه‌گیری کووید-۱۹، در هم تنیده است و بیشتر آن‌ها توسط سیاست‌گذاران سلامت قابل اصلاح هستند. اعتمادسازی، آموزش و هشدار و همچنین کنترل و نظارت، سه توصیه اصلی برای پیشگیری یا کاهش مسمومیت با متانول است و می‌تواند مدیران را برای طراحی یک رویکرد جامع راهنمایی کند.

در انجام این تحقیق، راضیه سادات موسوی رکن‌آبادی، ملیکا ارژنگ‌زاده، مهرداد شریفی، نازنین فتحی و نجمه زارعی جلیانی؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شیراز، حسین صفایی فیروزآبادی و ریحانه سادات موسوی رکن آبادی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، به همراه مجتبی مکداد از دانشگاه پزشکی دولتی گومل بلاروس، با یکدیگر مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه بهمن‌ سال جاری، به صورت مقاله علمی با عنوان «مسمومیت با متانول در طول همه‌گیری کووید-۱۹، یک مطالعه مروری سیستماتیک حوزه‌ای» در  مجله آمریکایی طب اورژانسی (The American Journal of Emergency Medicine) منتشر شده است.