نامه دلسوزان زاینده‌رود به استاندار اصفهان

بیش از ۲۰۰ نفر از اساتید دانشگاه‌ها، فعالان محیط زیست و شخصیت‌های فرهنگی استان اصفهان در نامه‌ای به استاندار اصفهان خواستار حفظ پایداری جریان آب زاینده‌رود و تأمین هرچند اندک نیاز زیست‌محیطی این رودخانه شدند.

به گزارش ایسنا، ​امضاکنندگان این نامه خواستار حفظ پایداری جریان زاینده‌رود و تأمین هرچند اندک نیاز زیست‌محیطی در بازۀ زمانی اتمام تحویل آب به کشاورزان شرق تا زمان رهاسازی مجدد در نیمۀ فروردین ۱۴۰۱، شدند.

در این نامه آمده است:

«زاینده‌رود، اصلی‌ترین رودخانۀ فلات مرکزی ایران است که در تمام طول سال جریان داشته، هم اکنون به علت بارگذاری‌های بی‌رویه به ویژه در بالادست و کمبود شدید آب، به خشک‌رودی بدل شده است. شهر تاریخی اصفهان که به برکت جریان دائمی زاینده‌رود شکل گرفته، بالیده و به پایتخت فرهنگی ایران ارتقاء یافته، در هیچ زمانی به اندازۀ دورۀ کنونی در معرض آسیب‌های زیست‌محیطی و گسترش بی‌قاعده و تغییر کاربری اراضی فراتر از توان اکولوژیک نبوده است.

متأسفانه طی سالیان اخیر، تبدیل زاینده‌رود و زیست‌بوم طبیعی آن به کانال موقت آبرسانی و قطع و وصل مکرر جریان و خشکاندن ادواری زاینده‌رود و نابودی میلیاردها زیستمند حریم و بستر رودخانه، به رویه‌ای عادی تبدیل شده است و از آثار منفی و خطرناک افت آبخوان‌ها و بروز پدیدۀ بازگشت‌ناپذیر فرونشست زمین در شهر اصفهان که حیات در این شهر را در معرض تهدید جدی قرار داده، غفلت شده است.

یکی از مصادیق بارز این رویۀ تکراری که بی‌شک تخطی از قانون هم محسوب می‌شود، حذف سهم پایداری جریان رودخانه و نیاز زیست‌محیطی در سال آبی جاری، با وجود تصویب در کارگروه سازگاری با کم‌آبی استان است. این در حالی است که سرعت و گستردگی بروز و پیشروی بحران‌هایی که تنها به بخشی از آنها اشاره شد، به حدی است که برای نجات اصفهان فرصت چندانی وجود ندارد و در صورتی که فوراً برای جریان دائمی زاینده‌رود تصمیم گیری نشود؛ شاید برای همیشه باید نگران قضاوت تاریخ و نسل‌های آینده به عملکرد خود باشیم. اگرچه، حفظ جریان پایدار در زاینده‌رود به معنای حل همه مسائل نیست‌، ولی بی‌شک اولین و مهم‌ترین گام است؛ گامی که باید برداشته شود تا طبیعت به ما مجال برداشتن گام‌های بعدی را بدهد. گامی در جهت ایجاد روحیۀ امید و همکاری و درک مشترک در تأمین نیاز زیست‌محیطی و باور به امکان‌پذیر بودن حفظ جریانی حداقلی ولی دائمی در زاینده‌رود به صورت طبیعی».

امضاکنندگان این درخواست براساس دلایل زیر خواستار حفظ پایداری جریان زاینده‌رود و تأمین هرچند اندک نیاز زیست‌محیطی در بازۀ زمانی اتمام تحویل آب به کشاورزان شرق تا زمان رهاسازی مجدد در نیمۀ فروردین ۱۴۰۱ شدند:

« _ در بسیاری از اسناد و قوانین بالادستی از جمله اصل ۵۰ قانون اساسی، سیاست‌های کلی محیط زیست و منابع آب ابلاغی مقام معظم رهبری، قانون حفاظت، احیاء و مدیریت تالاب‌های کشور، آیین‌نامه جلوگیری از تخریب و آلودگی غیرقابل جبران تالاب‌ها و مصوبات هیئت دولت؛ بر اهمیت حفظ محیط زیست و تأمین نیاز آبی زیست‌محیطی بعد از تأمین آب شرب تصریح شده است. بنابراین، خشکاندن زاینده‌رود در فواصل بین نوبت‌های آبیاری غیرقانونی است.

- بارش‌های نسبتاً مناسب در سرشاخه‌ها و جاری بودن رودخانه برای کشت کشاورزان شرق، امکان جاری سازی دائمی با جریان کمینه را مهیا می‌سازد.

- بر پایۀ این درخواست ضمن حفظ خط قرمز سد زاینده‌رود برای تامین آب شرب، می‌توان با رهاسازی حداقلی بخشی از «نیاز زیست‌محیطی و پایداری جریان رودخانه» مصوب شده در برنامه توزیع آبِ سال جاری و همچنین مصوبات شورای عالی آب و شورای هماهنگی حوضه (۱۷۶ میلیون مترمکعب)؛ ضمن تغذیۀ حداقلی آبخوان و جلوگیری هرچند اندک از تشدید فرونشست، امکان تقویت چاه‌های مورد استفاده در شرب و کشاورزی را هم فراهم کرد.

- خشکاندن رودخانه در بازۀ زمانی پایان تحویل آب به کشاورزان شرق تا رهاسازی مجدد در فروردین‌ماه، آثار زیان‌بار زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی به دنبال خواهد داشت.

این جریان کمینه آب در رودخانه می‌تواند تلاشی در جهت حاکمیت قانون و رعایت عدالت، انصاف و اخلاق و بارقۀ امیدی برای زنده ماندن این پیکرۀ نیمه‌جان و ﻧﻤﺎدی از امکان ایجاد تغییر و ﺗﻌﻬﺪی ﺑﻪ این رودﺧﺎنۀ ﺗﻤﺪن‌ساز و شاهرگ حیاتی اصفهان و ﻗﻠﺐ تپندۀ اﯾﺮان باشد».