غلام‌حیدر ابراهیم بای‌سلامی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران:
میانکاله را تخریب نکنید، نسل کنونی نیازمند پایداری و نسل‌های آینده در انتظارند
امروز هدف همه کشورهای جهان تحقق «جامعه هوشمند و پایدار» است. لطفا میانکاله را تخریب نکنید، نسل کنونی نیازمند پایداری و نسل‌های آینده در انتظارند .
غلام‌حیدر ابراهیم بای‌سلامی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران طی یادداشتی برای روزنامه اعتماد نوشت: حفظ محیط زیست و جلوگیری از ورود آلودگی‌های صنعتی به آب، هوا و خاک در کنار یکی از عالی‌ترین مناطق اقلیمی جهان که به عنوان «منطقه حفاظت‌شده» تعیین و هم‌اکنون با عناوین پناهگاه حیات وحش و تالاب بین‌المللی و ذخیره‌گاه طبیعی زیست‌کره زمین به صورت منحصر به فرد معرفی شده ضرورتی انکارناپذیر است.
هرگونه غفلت از این امر حیاتی و مهم و کوتاهی در قبال اکوسیستم نسل‌های کنونی و آینده برای همه ما گناه و جرمی نابخشودنی است. میانکاله یکی از گل‌های سرسبد میراث طبیعی و اکوسیستم ترکیبی ایران و غرب آسیاست که ایجاد پروژههای صنعتی هرچند علی‌الظاهر از نظر اقتصادی سودآور باشد در کنار آن به هیچ عنوان جبران خسارت ابدی طبیعی آن را نخواهد کرد.
نگارنده این سطور کارآفرینی و سرمایه‌گذاری را موتور محرک توسعه کشور می‌داند و حمایت درست و دقیق از تولید ملی وظیفه همه ماست اما در کشوری کم آب و دچار تنش‌ها و بحران‌های آبی متعدد که به صورت فزاینده‌ای در معرض تغییرات اقلیمی متعدد است و میلیون‌ها هکتار زمین مناسب دیگر برای اجرای پروژههای بزرگ و سودآور وجود دارد چرا باید یک پروژه پتروشیمی یا دیگر پروژههای صنعتی آلاینده در قلب و گرانیگاه زیستی پرندگان و ماهی‌ها و دیگر جانوران و جانداران دریایی و زمینی احداث شود.
موجب تاسف است که بهانه ایجاد اشتغال محدود برای چند کارگر و نه اشتغال‌زایی گسترده آنچنانکه به دروغ هزاران نفر در این پروژه عنوان شده است، دلیلی برای نابودی یک اقلیم عالی، ممتاز و محیط زیست کم نظیر و غیر قابل تکرار در جهان شده است.
اندکی توجه به منابع اکولوژیک محدود کشور و تغییرات اقلیمی منفی روزافزون نشان می‌دهد هر مجوزی برای اینچنین پروژه‌هایی به ویژه از سوی سازمان محیط زیست در شمال کشور خطاست و در صورت صدور مجوزی از هر جا که باشد باید مورد تجدید نظر و ابطال قرارگیرد. در فرآیند ظهور رویکرد پست‌مدرن و نقد وجه تخریبگر مدرنیته، پارادایم توسعه پایدار بر پایه حفظ محیط زیست و توجه به عدالت اجتماعی و میراث طبیعی و فرهنگی جامعه اولویت یافت و گردشگری پایدار به عنوان صنعت سبز و بدون دود و غیرآلاینده که با کارآفرینی اجتماعی می‌تواند به صورت گسترده به توانمند‌سازی، مشارکت جوامع محلی، فقرزدایی و تحقق عدالت اجتماعی نیز کمک کند در دستور کار اکثر کشورهای جهان قرار گرفت.
اگر ایجاد اشتغال و فقرزدایی و توسعه در ایران اهمیت دارد منطقه میانکاله و اطراف آن استعداد فوق‌العاده‌ای برای توسعه گردشگری پایدار دارند .گزارش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که ضریب تکاثر اشتغال در گردشگری بیشتر از دیگر صنایع است به گونه‌ای که در ازای هر 80 هزار دلار سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری 41 شغل ایجاد می‌شود یعنی 25 شغل بیشتر از صنعت نفت و 36 شغل بیشتر از صنعت پتروشیمی و 26 شغل بیشتر از صنایع فلزی، اگر کاهش فقر و کمک به مردم محروم و افزایش ارزش پول ملی اهمیت دارد پژوهش‌های معتبر نشان می‌دهد که توسعه صنعت گردشگری پایدار به منزله توسعه بهینه صادرات و به منزله سرمایه‌گذاری خارجی در داخل کشور است که ارز و دلار آن توسط گردشگران مستقیم به دست مردم می‌رسد.اثر و ضریب تکاثری درآمد ارزی و دلار حاصل از گردشگری به مراتب بیشتر از دیگر صنایع است مثلا یک دلار حاصل از صنعت گردشگری دو ونیم برابر بیشتر در بهبود زندگی شهروندان از یک دلار درآمد صنعت پتروشیمی و فولاد تاثیر دارد و چرخش آن در اقتصاد مالی را بیش از هفت برابر دیگر صنایع محاسبه کرده‌اند. مصرف آب در گردشگری کمتر از یک درصد آب مصرفی کشورهاست .
جاذبه‌های طبیعی، فرهنگی و تاریخی در منطقه میانکاله بر حسب مطالعات در جهان کم نظیر است و حیف و جای هزاران افسوس است که با استقرار صنایع آلاینده چون پتروشیمی این منابع بکر و غنی طبیعی و فرهنگی را خدشه‌دار و نابود کنیم. نگارنده این سطور با همکاری دیگر همکاران و کارشناسان در این منطقه دو تحقیق دانشگاهی را با هدف امکان‌سنجی توسعه صنعت گردشگری پایدار به انجام رسانده است که به چکیده نتایج آنها اشاره می‌شود:
در طرح نخست که تحت عنوان «لجن درمانی با رویکرد قابلیت‌سنجی توسعه گردشگری سلامت مطالعه موردی: شهرستان گلوگاه در سواحل دریای مازندران» با هدف توسعه گردشگری سلامت به انجام رسید بر حسب آزمایش‌های تخصصی مشخص شد که علاوه بر حیوانات و گیاهان و دیگر جاذبه‌ها و مزایای اقلیمی و اکولوژیکی کم نظیر در این منطقه، سواحل میانکاله و محیط اطراف آن دارای نوعی از «لجن‌های عالی» و بدون آلودگی است و دارای عناصر مفید برای پوست و بدن انسان است که این نوع از لجن به مراتب بهتر از لجنی است که در مراکز درمانی هند، ترکیه و بحرالمیت هم‌اکنون استفاده و گاهی به دیگر کشورها صادر می‌شود.
آزمایشات نشان داد لجن این منطقه به ویژه در سواحل ناحیه گلوگاه بیست برابر بیشتر از لجن بحرالمیت آهن دارد و از نظر میزان «روی» (zn) شانزده برابر بهتر از آن است و دارای ماده سیلسیوم (Si) است که بر حسب نظر پزشکان متخصص همکار برای درمان رماتیسم مفید است. با هرنوع آلودگی شیمیایی و به ویژه فعل و انفعالات لازم برای یک پروژههای پتروشیمی این امکان و هزاران قابلیت و استعداد ذی‌قیمت دیگر در این منطقه برای همیشه نابود می‌شود.
در پژوهش دیگر تحت عنوان «عوامل موثر بر انتخاب مقصد گردشگری در استان مازندران با تاکید بر شهرستان بهشهر» نیز یافته‌ها حاکی از وجود جاذبه‌ها و میراث طبیعی و اقلیمی بکر و خارق‌العاده بسیاری است که برای کارآفرینی و سرمایه‌گذاری با هدف توسعه پایدار گردشگری وجود دارد.برحسب همین مطالعات و همانند آنها اگر هدف کارآفرینی و ایجاد اشتغال و توسعه منطقه است با ایجاد چند طرح گردشگری پایدار و تعریف پروژههای ترکیبی گردشگری دریایی، ساحلی، اقلیمی و به ویژه تاسیس سایت کم نظیر لجن درمانی تخصصی که امکانات زیرساختی آن در منطقه موجود و مناسب و مطالعات آن هم انجام شده است و همچنین توسعه انواع گردشگری ترکیبی با توجه به جاذبه‌های مسیر زیبای راه‌آهن تهران به گرگان و در آینده راه‌آهن مشهد به گرگان می‌توان بسیار بیشتر از آنچه در طرح‌های پتروشیمی عنوان شده است به ایجاد اشتغال پایدار، فقرزدایی، توانمند‌سازی مردم محلی و حتی توسعه بهینه صادرات و کسب درآمد ارزی کمک کرد.امروز هدف همه کشورهای جهان تحقق «جامعه هوشمند و پایدار» است. لطفا میانکاله را تخریب نکنید، نسل کنونی نیازمند پایداری و نسل‌های آینده در انتظارند .
عضو هیات علمی دانشگاه تهران
دیدگاه تان را بنویسید