پارک‌های تهران زنان و مردانه شد

 «از ورود آقایان معذوریم» این جمله اولین مواجهه من با عمارت تاریخی وثوق‌الدوله است. عمارتی که حالا پیش از ورود به آن، بنر نصب شده روی حصارهای فلزی که به تازگی دور آن کشیده‌اند، زودتر به چشم می‌آید، بعد از آن حصارها و نگهبانی که در ورودی پارک نشسته، توجهم را جلب می‌کند و بعد از آن یکی دو مرد میانسال و پدری که با دختر خردسالش پشت حصارها ایستاده‌اند و نگهبان به آنها می‌گوید «مردها امکان ورود ندارند و ورود فقط برای بانوان و کودکان آزاد است.»

به گزارش ایلنا، اولین سوال را از اولین مادر و کودکی که همزمان با من وارد پارک می‌شوند می‌پرسم، از شرایط به وجود آمده هم راضی است و هم ناراضی. می‌گوید «حداقل اینکه مجردها و لات و لوت‌ها از اینجا جمع شدند» به گل‌های کاشته شده در محوطه پشتی عمارت اشاره می‌کند و می‌گوید «اگر اینجا برای عموم بود اثری از آن‌ها باقی نمانده بود.» 

وسیله‌های بازی کودکان و یک کانکس کوچک حدودا ۶ متری که روی آن تابلوی اتاق مادر و کودک درج شده در گوشه سمت راست محوطه قرار دارد، روی درِ کانکس، قفلی قرار دارد اما در قفل نیست. خانمی که کنار در ایستاده می‌گوید «اکثرا در این کانکس بسته است، فکر کنم فقط برای نمایش این در را باز گذاشتند.» 

از او درباره اقدامی که شهرداری در این پارک انجام داده می‌پرسم، می‌گوید فضای سبز را مرد‌ها آبیاری می‌کنند و باید در ساعتی این کار را انجام دهند که کسی در پارک حضور نداشته باشد. «اینکه فضا جداسازی شده خوب است، اما تمایل داشتم فضا جوری باشد که بتوانم مانتوام را دربیاورم و راحت باشم.» 

خانم دیگری وارد گفت‌وگو می‌شود و گلایه‌هایی دارد؛ می‌گوید: «این نقص هست که بچه‌ها نمی‌توانند با پدرها اینجا بیایند، چون بچه‌های من خیلی اوقات با پدرشان به اینجا می‌آیند، بهتر بود جوری تفکیک می‌کردند که پدران هم بتوانند با بچه‌ها در پارک حضور داشته باشند.» کودک خردسالی دارد و می‌گوید نگهبانی اجازه ورود بچه‌ها به اتاق مادر و کودک را نمی‌دهد؛ «نمی‌دانم این اتاق را برای چه مستقر کرده‌اند، وقتی نمی‌توانیم از آن استفاده کنیم.» 

فضای بازی چند روزی است که برای بچه‌ها هم متفاوت شده، در دنیای کودکانه خود دنبال دلیلی می‌گردند تا ببینند چرا ورود پدرها به این پارک ممنوع شده است. از پسر خردسالی می‌پرسم اینکه فقط با مادرت به این پارک می‌آیی را دوست داری؟ می‌گوید «دوست داشتم خانوادگی اینجا می‌آمدیم.» 

رضایت خانم‌ها بیشتر به دلیل‌ عدم حضور اراذل و اوباش و موتورسوارها در پارک است، برخی هم از این که مردها دیگر وارد پارک نمی‌شوند راضی هستند. اما بیشتر خانم‌ها از این جداسازی به دلیل نابسامانی‌ها و جدا شدن اعضای خانواده از هم ناراضی هستند. دختر جوانی به گشت و گذار عصرانه پدربزرگش در این پارک اشاره می‌کند و می‌گوید دیگر نمی‌توانیم بابابزرگ را اینجا بیاوریم. صحبتی که مادربزرگ هم آن را تایید می‌کند. «درست است که خانم‌ها آزادتر هستند، اما ترجیح می‌دهم این فضا برای همه باشد؛ ناامنی نداشتیم، اراذل و اوباش هم نداشتیم.» 

روبروی پارک وثوق الدوله پارک دیگری است که در آنجا امکان حضور خانوادگی فراهم است. از او می‌پرسم که چرا از فضای باز پارک روبرو استفاده نمی‌کنید، می‌گوید «وقتی یک پارک دیگر نزدیکی خانه ما هست، چرا باید به یک پارک دورتر برویم؟ پدربزرگ هم به این پارک عادت کرده بود. این خانه قدیمی خاطراتش را تازه می‌کرد و روحیه‌اش از عصرانه‌هایی که در اینجا می‌گذراند، خوب بود.» 

به جمع دخترانه‌ای می‌روم، بیشترشان از حصارکشی انجام شده راضی هستند و چند نفری هم نه. آن‌ها معتقدند که حصارکشی امنیت نمی‌آورد «چه پارک بانوانی است که نمی‌توانیم راحت باشیم. یک حصار کشیدند و مردها را راه نمی‌دهند از بیرون حصار مردها داخل را نمی‌بینند؟ پارسال این موقع همه می‌توانستند بیایند و کسی هم به کسی کار نداشت. چه پارک بانوانی است که به دوچرخه سوارهای خانم اجاره ورود نمی‌دهند؟» 

مخالفان این جمع دخترانه می‌گویند «اما ما پارکی مشابه پارک بانوان را به این فضای ایجاد شده ترجیح می‌دهیم، محدودیت‌های نصفه و نیمه‌ای که فقط خانواده‌ها را از هم جدا کرده به درد نمی‌خورد.» 

ساعت استفاده از پارک هم مساله مورد انتقاد بانوان است. می‌گویند: «در پارک را ساعت ۷ می‌بندند که تازه اول غروب است و چند هفته دیگر که هوا گرمتر شود، تازه زمان بیرون آمدن از خانه و استفاده از پارک است. حداقل از ساعت ۸ شب اینجا را برای استفاده خانوادگی باز می‌کردند تا می‌توانستیم از فضا استفاده کنیم. یک پارک خوب کنار خانه‌مان داشتیم که آن را هم اینگونه جدا کردند.»

گروه دیگری از بانوان به ارزش تاریخی پارک وثوق الدوله اشاره دارند که جزو مکان‌های دیدنی و فرهنگی منطقه ۱۴ است، آنها بر این نظر هستند که تصمیم اخیر باعث می‌شود عده‌ای به این فضا دسترسی نداشته باشند و یکی یکی نظراتشان را اینطور می‌گویند: «چه امکاناتی به جز یک میله سبز در ورودی آن به این پارک اضافه کرده‌اند که اسم پارک کودک و مادر برای آن گذاشته‌اند؟ ما که باید حجابمان را در پارک رعایت کنیم، این پارک بانوان است؟ اگر توانستند مثل چند پارک بانوانی که در شهر وجود دارد فضا را برای ما مناسب‌سازی کنند آن وقت لذت بخش است. اینکه تکه کوچکی از پارک را تجمیع کردید و گفتید خانم‌ها اینجا جمع شوند چه معنی دارد؟» 

ظاهرا شهرداری احساس کرده اینجا یک فضای اضافی‌ از پارک کناری آن است، در حالی که اینجا قطب گردشگری منطقه است، مثل این است که برج طغرل شهرری را تبدیل به پارک بانوان کنند، یا ابن بابویه را پارک مردانه کنند. به مسئولان بگویید عده‌ای اینجا هستند که به این کار شهرداری نقد دارند.» 

«پارک بانوان فضای مجهز و راحتی است، اما این کاری که شهرداری برای این پارک‌ها انجام می‌دهد در شان بانوان نیست. این جداسازی به چه دلیلی است؟ مگر قبل از این بچه‌های خودمان را به پارک نمی‌بردیم؟ اگر قرار باشد روزها با دوستانمان جایی برویم که به پارک بانوان می‌رویم، اما عصرها و شب‌ها با همسر و خانواده بیرون می‌رویم. حداقل اگر اینجا را به اسم بانوان حصارکشی می‌کنند امکاناتی هم برایشان در نظر بگیرند، از پارک بانوان، فقط نرده آن‌ها را کشیده‌اند.» 

یکی از خانم‌ها هم معتقد است که هر کس می‌خواهد می‌تواند از پارک روبرو استفاده کند. 

مقصد بعدی پارک مادر و کودک بهنود واقع در منطقه ده است. فضای این پارک با پارک وثوق الدوله بسیار متفاوت است. تنها یک ورودی دارد که با میله‌های سبز رنگ حصارکشی شده است و دورتا دور پارک را منازل مسکونی احاطه کرده‌اند. بانوان در این پارک هم نظراتی تقریبا مشابه با بانوان در پارک وثوق الدوله دارند. اینکه اراذل و اوباش و معتادها نمی‌توانند به پارک بیایند برایشان رضایت بخش است و اینکه امکان استفاده خانوادگی از این فضا برایشان سلب شده، نارضایتی خانم‌ها را به همراه دارد. 

ظاهرا این پارک پاتوق عصرانه پیرمردهای محله بود، پیرمردهایی که پشت میله‌های فلزی ایستاده‌اند و نظاره‌گر داخل پارک هستند و به این مساله که دیگر نمی‌توانند به این پارک بیایند شکایت دارند. 

بانوان حاضر در این پارک نیز نظراتی مشابه بانوان در پارک وثوق الدوله دارند و از اینکه دیگر امکان حضور خانوادگی در این پارک سلب شده را نادرست می‌دانند. «واقعیت اگر از ته دلم بگویم از این اقدام راضی نیستم. اگرچه وقتی غروب می‌شد یک عده پیرمرد می‌آمدند اینجا و از فضا استفاده می‌کردند. البته اینکه موتورسوارها، سگ‌ها و اراذل و اوباش دیگر در پارک دیده نمی‌شوند، خوب است، اما نمی‌دانم آیا تنها راه‌حل همین بود؟ ما می‌خواهیم با خانواده اینجا بیاییم، اما از طرفی حضور یک عده لات که اینجا مواد مصرف می‌کنند را هم نمی‌پسندیم.» 

وجود دو فضای ناایمن در هر دو پارک که به بهانه حفظ امنیت بانوان حصارکشی شده، نکته مشترکی است که بانوان در هر دو پارک به آن اشاره داشته‌اند. یکی از بانوان در بوستان وثوق الدوله به عمارت آن اشاره دارد که شیشه های آن شکسته است و درون آن به مخروبه‌ای تبدیل شده است و احساس ناامنی را برای آن‌ها تشدید می‌کند. مشابه این فضا در پارک بهبود نیز وجود دارد. در قسمت انتهایی پارک اتاقک‌های نیمه آماده در حال ساختی قرار دارند که ترس و نگرانی مادرها و بچه‌ها را به همراه دارد. یکی از مادرها می‌گوید «‌ای کاش یک نفر برای ما توضیح بدهد که چطور در حالی که می‌گویند اینجا را حصارکشی کرده‌اند تا امنیت ما را تامین کنند، چنین فضای ناایمن و نیمه‌ساخته‌ای در گوشه پارک موجود است؟!»

"علی محمد مختاری" رئیس سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران درباره این پارک‌ها می‌گوید که قرار نیست چیزی جداسازی شود، ما پارک‌هایی را برای بانوان در شهر تهران ساختیم که درخواست خود بانوان بوده و استقبال بسیار زیادی کردند و هر روز درخواست می‌کنند تعداد آن‌ها زیادتر شود. این هم درخواست بانوان بوده است. الان از مادرانی که در محوطه پارک هستند، سوال بفرمایید که آیا درخواست شما بوده یا کس دیگری.

او تاکید دارد که این درخواست بانوان بوده است که در برخی از پارک‌های بزرگ فرامنطقه‌ای یک مقدار امنیت ندارند و برخی از افراد باعث ناراحتی‌شان می‌شوند و می‌خواهند با آسودگی خاطر در پارک حضور داشته باشند. 

مختاری در پاسخ به این سوال خبرنگار ایلنا مبنی بر اینکه بانوان معتقدند خیلی از آنها از اینکه با خانواده نمی‌توانند در این پارک حضور داشته باشند ناراضی هستند و از طرفی تمایل دارند که پارک ویژه بانوان برای آن‌ها تامین شود تا فضایی در این قالب و با حصارکشیِ صرف اظهار کرد: «پارک ویژه بانوان نشده است. ما ۷ پارک ویژه بانوان داریم و ۵ پارک ویژه بانوان نیز به دستور شهردار ساخته می‌شود. جایی پارک ویژه بانوان ساخته می‌شود که به اطراف مشرفیت نداشته باشد. نیمی از جمعیت کشور را بانوان تشکیل می‌دهند و حتما باید ببینم درخواست بانوان چیست.»

او درباره جداسازی صورت گرفته در این پارک می‌گوید: جداسازی نشده است. الان اینجا می‌بینید که پسربچه‌ها در سنین مختلف با مادران خود در پارک هستند.»

مختاری می‌گوید در جنب این پارک‌ها، پارک‌های عمومی به فاصله کم هستند و اگر کسی تمایل ندارد و می‌خواهد با خانواده در پارک حضور داشته باشد می‌تواند از آن‌ها استفاده کند. 

رئیس سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران در واکنش به اینکه بانوان صرف یک حصارکشی و ممنوعیت ورود آقایان به پارک بدون وجود امکانات را نادرست می‌دانند، گفت: «امکانات تفریحی را برای بانوان فراهم کرده‌ایم. این به معنای جداسازی نیست و مهم این است پارک‌هایی که برای مادر و کودک اختصاص دادیم قسمتی از یک پارک است.»

او در واکنش به اینکه بانوان از تعطیلی زودهنگام این پارک‌ها هم ناراضی هستند، گفت: «تا هوا روشن است پارک‌ها باز است و این به خاطر امنیت خودشان است. در تابستان هم تا زمانی که هوا روشن است این پارک‌ها باز است.  مختاری می گوید قرار است به حصارها پرچین سبز بزنند تا زیبایی بصری هم داشته باشد.»