طرح «استفاده بهینه از اشیاء باستانی و گنج‌ها» نهضت حفاری غیر قانونی ایجاد می‌کند

​متن نامه قائم مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به مجلس شورای اسلامی درباره طرح «استفاده بهینه از اشیاء باستانی و گنج‌ها» منتشر شد.

به‌گزارش خبرآنلاین به نقل از اداره کل روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در متن نامه دکتر علی دارابی معاون میراث‌فرهنگی و قایم مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به نمایندگان مجلس شورای اسلامی، آمده است:

«بسم‌الله الرحمن الرحیم

معاونت میراث فرهنگی با قدردانی از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی که همواره حامی و پشتیبان میراث‌فرهنگی بوده و هستند، در خصوص طرح ارائه شده بر این باور است که اشکالات و ایرادات متعدد بر آن بیانگر فقدان پشتوانه کارشناسی، علمی و تخصصی است و نگرانی و بیم‌های زیادی را ایجاد خواهد کرد.

اهم اشکالات و ایرادات وارده عبارتست از

١. این طرح بعد معناشناسانه، عبرت اندوزی و هویتی میراث‌فرهنگی را به امری مادی و اقتصادی تقلیل داده و همچنین در تجارب جهانی این نگاه در مدیریت میراث فرهنگی تغییر یافته است.

٢. این طرح ناقض کنوانسیون‌های جهانی خواهد بود که ایران از متقدمین پیوستن به آنها بوده است. به عنوان مثال کنوانسیون ١٩٧٠ یونسکو موسوم به کنوانسیون «اتخاذ تدابیر لازم برای ممنوع کردن و جلوگیری از ورود و صدور و انتقال مالکیت غیرقانونی اموال فرهنگی» که ایران در سال ١٣٥٣ به آن ملحق شده است.

٣. احکامی که دادگاه‌های بین المللی جهت استرداد اشیای تاریخی ایران از سایر کشورها صادر خواهند کرد، تحت الشعاع این موضوع قرار خواهد گرفت.

٤. با عنایت به این که ایران به لحاظ قوانین و مقررات حفاظت از آثار، وضع و شرایط مناسبی داشته که همه اقدامات غیرعلمی و غیرمجاز را منع می‌کند، این طرح ناقض چندین قانون مصوب مجلس‌های سده گذشته مانند قانون حفظ آثار ملی مصوب ١٣٠٩ ، قانون حفاری‌های غیر مجاز و کاوش به قصد به دست آوردن اشیای عتیقه و آثار تاریخی مصوب ١٣٥٨ و یا مواد ٥٦١-٥٦٢-٥٦٣ قانون مجازات اسلامی مصوب ١٣٧٥ مجلس شورای اسلامی است.

٥. به علت ایجاد انگیزه در حفاران غیر مجاز، با تصویب این قانون نهضت عظیمی برای حفاری غیر قانونی در کشور ایجاد خواهد شد که البته به علت نداشتن شناسنامه رسمی باستان شناسی مانند محل کشف، نوع لایه و امثالهم، حتی پس از کشف نیز ارزش بالایی نخواهند داشت چرا که موزه‌های ایرانی و خارجی، آثار فاقد شناسنامه را به نمایش نخواهند گذاشت.

٦. به گفته جامعه دانشگاهی کشور و انجمن‌ها و نهادهای علمی و تخصصی، این طرح همسو با اصول علوم باستان شناسی و حفاظت از مواریث و ارزش‌های فرهنگی نمی‌باشد و در سایر کشورهای مترقی در امر حفاظت، مسبوق به سابق نبوده است.

٧. ممکن است مطرح شود که حفاری‌ها و خرید و فروش غیر مجاز آثار، یک واقعیت است که نمی‌توان منکر شد. در پاسخ به این ادعا، در مورد قاچاق مواد مخدر هم چنین واقعیتی وجود دارد. اگر با توجه به موقعیت ترانزیتی ایران دولت آنرا آزاد کند می تواند درآمد هنگفتی بدست آورد.

٨. بی‌شک راهکار جلوگیری از چنین رویه‌ای تأسی به اصل ٨٣ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است که تأکید دارد تلاش‌ها می‌بایست در جهت پیشگیری از خرید و فروش آثار باستانی و نفایس ملی و منحصر به فرد از طریق وضع قوانین در دستور کار قرار گیرد و حمایت‌های جدی در جهت تقویت نیروهای یگان حفاظت میراث فرهنگی و ارتقای جایگاه باستان‌شناسی در کشور صورت پذیرد.

بر این اساس انتظار می‌رود نمایندگان ارجمند امضاء کننده طرح، با انصراف از طرح مذکور، نگرانی و بیم را از حوزه میراث فرهنگی دور فرمایند.

بادعای خیر و آرزوی توفیقات روزافزون خادمان مردم در خانه ملت

دکتر علی دارابی، قائم مقام وزیر ومعاون میراث فرهنگی

٢١ اردیبهشت ١٤٠١»