مدیریت شهری و نظام مهندسی با ایجاد شناسنامه ایمنی برای ساختمان‌ها اقدام عاجل کند

زهرا نژادبهرام، فعال سیاسی اصلاح طلب طی یادداشتی برای روزنامه اعتماد نوشت: شهر مکان زندگی و حیات اجتماعی شهروندان است در این میان ساختمان‌های شهری بخش بزرگ و حیاتی از شهر‌ها هستند که عموما محل سکونت موقت و دائم آنها است. ساختمان‌هایی که اگر به صورت دایمی درنظر بگیریم یعنی محل اسکان خانواده‌ها؛ که بستری است برای سکونت زنان که بیشترین زمان را در آن طی می‌کنند.

زنان؛ خانه را به امید ایمن و امن بودن برای خود و خانواده همواره مورد توجه قرار می‌دهند. خانه سرپناهی است که امید و آرزو و زندگی در آن جریان دارد و زنان این بستر را محیطی امن برای خود و خانواده می‌دانند.  ساخت خانه‌ها و محل‌های سکونت موقت که معمولا شامل محیط کار یا اوقات فراغت یا خرید فضای دیگری است که ایمنی و امنیت آن ضرورتی انکارناپذیر در شهر است. کم‌توجهی به ایمنی سازه‌های سکونت شهری نگرانی است که امروزه به‌شدت از سوی شهروندان و مدیریت شهری بایستی مورد توجه قرار گیرد. براساس این نگرانی در ایران بعد از زلزله بم مقررات ملی ساختمان با شدت و توجه بیشتری ایجاد و تسری پیدا کرد و سازمان نظام مهندسی با این دستور کار در فضای ساخت و ساز شهری با قوت بیشتری وارد شد، اما با تجربه ساخت و سازهای اخیر و کم‌توجهی به مقررات ملی ساختمان براساس آمارهایی که از سوی رییس سابق این سازمان ارایه شده ظاهرا امنیت و ایمنی ساختمان‌ها با هاله‌ای از ابهام روبه‌رو شده است. به گفته خرم رییس وقت این سازمان دردوره قبل، 120 برج در شمال شهر تهران روی گسل ساخته شده و براساس آمارهای سال 1399 بیش از 33 هزار ساختمان ناایمن در شهر تهران شناسایی شده که قریب به 129تای آن در حوزه پرخطر هستند!

با این نگاه تصویر امن و امنیت در ساختمان‌های شهری برای زنان که فرزندان یا همسران‌شان یا حتی خودشان برای اقامت موقت یا دایم به آنها مراجعه می‌کنند چگونه است؟!

زنان که دغدغه سلامت خانواده برای آنها از جدی‌ترین مسائل می‌باشد هر روز را با نگرانی طی می‌کنند و هر شب را با نگرانی از مکانی که در آن زندگی می‌کنند به‌سر می‌برند. براساس آمارهای سازمان آموزش و پرورش تهران در دوره‌ای که عضویت شورای شهر را برعهده داشتم در سال 1399 بیش از 1000 مدرسه در بافت فرسوده بود که نگرانی جدی از ادامه فعالیت آنها به دلیل سازه نامناسب وجود داشت. با این آمارها به واقع زنان شهری هر روز را با دغدغه‌ای از جنس ایمنی و ناامنی طی می‌کنند و نگرانی آنها بستری برای بروز دغدغه‌های فراوان است. دراین میان آتش‌سوزی‌های احتمالی که بر اثر کم‌توجهی به سازه‌ها و نظارت سازمان آتش‌نشانی در کمین آنها است نیز قابل تامل می‌باشد. در حادثه سینا اطهر تهران(1) تعدادی از همشهریان جان خود را از دست دادند که بخش بزرگی از آن زنان بودند.

در حادثه متروپل اهواز تعداد زیادی از زنان، جان خود را از دست دادند! این مهم بیانگر آن است که ایمنی ساختمان‌ها به صورت مداوم و همیشگی باید مورد توجه مسوولان و مدیریت کشوری قرار بگیرد. بر این اساس در سال 1398 طرح ایمنی برخط یا سامانه ایمنی ساختمان به تصویب شورای پنجم رسید و سازمان آتش‌نشانی مسوول بررسی و انتشار اسامی ساختمان‌های ناایمن در این سامانه بود!

اما این مهم از سوی مدیریت بعدی شهری مورد توجه قرار نگرفت و از همه نگران‌کننده‌تر حذف سازمان آتش‌نشانی از نظارت و تایید ایمنی ساختمان‌های شهری بود!(2) 

از این رو ضروری است مدیریت شهری و نظام مهندسی با توجه به تجارب حادثه متروپل و غم و رنج زنانی که بازمانده این حادثه دردناک بودند یا قربانی ناایمنی این سازه شهری بودند! با بازنگری و ایجاد شناسنامه ایمنی برای ساختمان‌های شهری اعم از مسکونی و تجاری و اداری اقدام عاجل نمایند. پیش از این با تلاش‌های کمیسیون‌های عمران و شهر‌سازی شورای شهر تهران، صدور شناسنامه فنی برای ساختمان‌ها از الزامات جدی بود اما با مقاومت از سوی سازندگان و برخی بخش‌های شهرداری به سرانجام نرسید.حتی نمونه عینی آن نیز رونمایی شد! این مهم دو اثر جدی بر ایمنی ساختمان‌های شهری دارد؛ نخست آنکه در صورت بروز حادثه امکان دسترسی به بخش‌های مختلف به وجود می‌آید و دوم آنکه با عنایت به اصول و قواعد مصوب ساخت آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد.  با این وجود بروز حادثه متروپل شاید زنگ خطری برای توجه به این مهم باشد که ایمنی اصلی اساسی برای حیات در شهر است. زنان شهری با اطمینان به نهادهای ناظر و تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیر در زیر سرپناهی زندگی می‌کنند که باید پاسخ آن را به روشنی در یابند. این مهم در صورتی محقق می‌گردد که تمرکز بر رعایت قوانین ساخت و ساز در کشور و پیوستگی بیشتر سازمان نظام مهندسی و مدیریت شهری از یک‌سو و نظارت نهادهای صنفی و سازمان استاندارد بر مصالح مورد استفاده و اصول ساخت صورت پذیرد.

زنان که شهروندان شهرها هستند نیازمند امنیت خاطر از سرپناهی هستند که در آن زندگی، کار و... می‌کنند. بی‌توجهی به این خواست یعنی نادیده گرفتن حقوق شهروندی آنان و دیگر شهروندان و بی‌توجهی به حداقل‌های مسوولیت‌پذیری شهری!

1- https: //www.farsnews.ir/news

2- https: //www.yjc.news/fa/news/