کراتینین در بدن چه نقشی دارد و مقادیر نرمال آن چقدر است؟

کراتین یک ترکیب شیمیایی است که در نتیجه فرآیند تجزیه کراتینین در عضلات شما باقی می‌ماند. کلیه‌های سالم کراتینین را از خون جدا می‌کنند. آزمایش کراتینین معیاری است که نشان می‌دهد کلیه‌های شما چقدر کار خود را در فیلتر کردن مواد زائد خون درست انجام می‌دهند. پس اگر می‌خواهید تا از سلامت کلیه‌های خود باخبر شوید، انجام آزمایش کراتینین را جدی بگیرید.

Cr در آزمایش خون چیست؟

برای پاسخ به پرسش Cr در آزمایش خون چیست می‌توان گفت، به معنای سطح کراتینین در خون است. کراتینین یک ماده زائد است و زمانی که کراتین (نوعی پروتئین) در ماهیچه شما تجزیه می‌شود، ایجاد خواهد شد. سطح کراتین در خون می‌تواند اطلاعاتی در مورد عملکرد کلیه‌های شما به پزشک ارائه دهد.

هر کلیه میلیون‌ها واحد کوچک تصفیه کننده خون درون خود دارد که نفرون نامیده می‌شوند. این ساختارها، مواد زائد، آب اضافی و سایر ناخالصی‌ها را از خون شما جدا می‌کنند. سموم در مثانه ذخیره می‌شوند و سپس در حین ادرار خارج می‌شوند.

کراتین یکی از موادی است که کلیه شما به طور معمول از بدن دفع می‌کند. پزشکان برای بررسی عملکرد کلیه، سطح کراتینین خون را اندازه‌گیری می‌کنند. سطح بالای کراتینین ممکن است نشان دهنده این باشد که کلیه شما آسیب دیده است و به درستی کار نمی‌کند.

Cr در آزمایش خون معمولا همراه با چندین آزمایش آزمایشگاهی دیگر، از جمله آزمایش نیتروژن اوره خون (BUN) و پانل متابولیک پایه (BMP) یا پانل متابولیک جامع (CMP) انجام می‌شود. این آزمایش‌ها در طول معاینات فیزیکی معمولی برای کمک به تشخیص بیماری‌های خاص و بررسی هرگونه مشکل در عملکرد کلیه انجام می‌شوند.

چرا آزمایش کراتینین خون تجویز می‌شود؟

در صورت بروز علائم بیماری کلیوی، پزشک ممکن است آزمایش کراتینین خون را برای ارزیابی سطح کراتینین شما تجویز کند. این علائم عبارتند از:

• خستگی و مشکل خواب
• از دست دادن اشتها
• تورم در صورت، مچ دست، مچ پا یا شکم
• کمردرد در نزدیکی کلیه‌ها
• تغییرات در خروجی ادرار
• فشار خون بالا
• حالت تهوع

مشکلات کلیوی می‌تواند به بیماری‌ها یا شرایط مختلفی مربوط باشد، از جمله:

• بیماری گلومرولونفریت (التهاب نفرون‌ها)
• بیماری پیلونفریت که یک عفونت باکتریایی کلیه است.
• بیماری پروستات، مانند بزرگ شدن پروستات
• انسداد مجاری ادراری که ممکن است به دلیل سنگ کلیه باشد.
• کاهش جریان خون به کلیه‌ها، که ممکن است ناشی از نارسایی احتقانی قلب، دیابت یا کم آبی بدن باشد.
• مرگ سلول‌های کلیه در نتیجه مصرف مواد مخدر
• داروهای آمینوگلیکوزید، مانند جنتامایسین (گارامایسین، جنتازول) نیز می‌توانند در برخی افراد باعث آسیب کلیه شوند. اگر از این نوع دارو استفاده می‌کنید، پزشک ممکن است آزمایش‌های منظم کراتینین خون را برای اطمینان از سالم ماندن کلیه‌های شما تجویز کند.

شرایط لازم برای آزمایش کراتینین خون

آزمایش کراتینین خون به آمادگی زیادی نیاز ندارد. ناشتا بودن لازم نیست و شما باید همان‌طورکه در حالت عادی مواد غذایی مصرف می‌کنید، اقدام به انجام آزمایش Creatinine کنید.

با این حال، مهم است که پزشک، خود را در مورد داروهای تجویزی یا بدون نسخه که در حال حاضر مصرف می‌کنید، مطلع کنید. برخی از داروها ممکن است سطح کراتینین شما را بدون ایجاد آسیب به کلیه افزایش دهند و در نتایج آزمایش شما اختلال ایجاد کنند. ممکن است پزشک از شما بخواهد که مصرف دارو را متوقف کنید یا قبل از آزمایش دوز مصرفی خود را تنظیم کنید. پزشک همچنین هنگام تفسیر نتایج آزمایش شما این مورد را در نظر خواهند گرفت.

تفسیر آزمایش کراتینین چگونه انجام می‌شود؟

برای تفسیر آزمایش کراتینین می‌توان گفت که، کراتینین بر حسب میلی‌گرم در دسی‌لیتر (mg/dL) اندازه‌گیری می‌شود. افرادی که عضلانی‌تر هستند سطح کراتینین بالاتری دارند. نتایج نیز ممکن است بسته به سن و جنسیت متفاوت باشد. با این حال، به طور کلی سطح کراتینین طبیعی بین ۰.۹ تا ۱.۳ میلی‌گرم در دسی‌لیتر در مردان و ۰.۶ تا ۱.۱ میلی‌گرم در دسی‌لیتر در زنان است.

سطح بالای Creatinine در آزمایش خون نشان می‌دهد که کلیه‌ها به درستی کار نمی‌کنند. بالا بودن کراتینین همیشه به معنای بیماری کلیوی نیست و گاهی ممکن است به دلایل زیر باشد:

• یک رژیم غذایی با پروتئین بالا
• کم آبی بدن
• بارداری
• کاهش جریان خون به کلیه‌ها به دلیل شوک، نارسایی احتقانی قلب یا عوارض دیابت

اگر کراتینین شما واقعا بالا باشد و ناشی از آسیب حاد یا مزمن کلیه باشد، تا زمانی که مشکل برطرف نشود، سطح آن کاهش نمی‌یابد. اگر به طور موقت یا کاذب به دلیل کم آبی بدن، رژیم غذایی با پروتئین بسیار بالا یا استفاده از مکمل افزایش یافته باشد، معکوس شدن آن شرایط سطح را کاهش می‌دهد. همچنین، فردی که دیالیز می‌شود، پس از درمان سطوح پایین‌تری خواهد داشت.

سطح پایین کراتینین غیرمعمول است، اما این می‌تواند در نتیجه شرایط خاصی که باعث کاهش توده عضلانی می‌شود، رخ دهد.

 

تفسیر آزمایش Creatinine Urine (کراتینین ادرار) چگونه است؟

آزمایش کراتینین ادرار، میزان کراتینین موجود در ادرار را اندازه گیری می‌کند. این آزمایش نیز برای بررسی میزان عملکرد کلیه‌ها انجام می‌شود. اگر عملکرد کلیه طبیعی نباشد، سطح کراتینین در ادرار شما کاهش می‌یابد.

میزان نرمال کراتینین ادرار (جمع آوری ادرار ۲۴ ساعت) باید بین ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌گرم در روز متغیر باشد. نتایج به سن و میزان عضلات بدن شما بستگی دارد. بازه مقادیر طبیعی ​​بین آزمایشگاه‌های مختلف ممکن است کمی متفاوت باشد. برخی از آزمایشگاه‌ها، از روش‌های اندازه‌گیری‌ مختلفی استفاده می‌کنند یا نمونه‌های مختلفی را آزمایش می‌کنند. با پزشک خود در مورد تفسیر نتیجه آزمایش خود صحبت کنید. نتایج غیر طبیعی کراتینین ادرار ممکن است به دلیل یکی از موارد زیر باشد:

• رژیم غذایی پر گوشت
• مشکلات کلیوی، مانند آسیب به سلول‌های نفرون
• نارسایی کلیه
• جریان خون بسیار کم به کلیه‌ها
• عفونت کلیه (پیلونفریت)
• تجزیه عضلانی (رابدومیولیز)، یا از دست دادن بافت عضلانی (میاستنی گراویس)
• انسداد مجاری ادراری

درمان خانگی برای کاهش سطح کراتینین خون

اگر دچار سطح کراتینین بالا هستید، استفاده از روش‌های زیر می‌تواند به کنترل سطح کراتینین خون شما کمک کند:

۱. مکمل‌های حاوی کراتین مصرف نکنید.

کراتین یک ترکیب طبیعی است که در کبد شما ساخته می‌شود، به عضلات شما منتقل شده و در آنجا برای تولید انرژی استفاده می‌شود. کراتینین علاوه بر شکل طبیعی خود، به عنوان مکمل خوراکی نیز موجود است. برخی از ورزشکاران از این مکمل‌های تولید کننده کراتین، برای افزایش عملکرد ورزشی استفاده می‌کنند.

هر کسی که مایل به کاهش سطح کراتینین برای بهبود عملکرد کلیه خود است، نباید از مکمل‌های کراتینین استفاده کند.

۲. مصرف پروتئین خود را کاهش دهید.

تحقیقات نشان می‌دهد که خوردن مقادیر زیاد پروتئین، می‌تواند سطح کراتینین را حداقل به طور موقت افزایش دهد. به ویژه، گوشت قرمز پخته شده می‌تواند بر کراتینین تأثیر بگذارد. گرمای حاصل از پخت و پز باعث می‌شود کراتینین موجود در گوشت به کراتینین تبدیل شود. افرادی که از رژیم‌های غذایی پر از گوشت قرمز یا سایر منابع پروتئینی، از جمله محصولات لبنی استفاده می‌کنند، ممکن است سطح کراتینین بالاتری نسبت به سایر افراد داشته باشند.

۳. فیبر بیشتری بخورید

مطالعات نشان داده است، افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی که مصرف فیبر خود را افزایش دادند، کاهش قابل توجهی در سطح کراتینین داشته‌اند. فیبر را می‌توان در بسیاری از غذاها یافت، از جمله:

• میوه‌ها
• سبزیجات
• غلات کامل
• حبوبات

۴. آب و مایعات بیشتری بنوشید.

با پزشک خود در مورد مقدار مایعاتی که باید بنوشید صحبت کنید. کم آبی می‌تواند سطح کراتینین را افزایش دهد. کمبود مصرف مایعات می‌تواند برای برخی از افرادی که بیماری کلیوی دارند نیز مشکل‌ساز باشد.

با پزشک خود در مورد مقدار آب و سایر مایعاتی که باید روزانه بنوشید و همچنین در مورد بهترین زمان برای نوشیدن آن‌ها صحبت کنید.

۵. سیگار را ترک کنید

سیگار کشیدن می‌تواند از طرق مختلفی به بدن آسیب برساند، از جمله افزایش چشمگیر خطر بیماری مزمن کلیوی. ترک سیگار می‌تواند راهی برای کاهش احتمال مشکلات کلیه باشد که ممکن است سطح کراتینین را افزایش دهند.

۶. مصرف نمک خود را کاهش دهید

رژیم‌های غذایی حاوی نمک اضافی می‌توانند باعث فشار خون بالا شوند. غذاهای فرآوری شده اغلب مملو از سدیم و فسفر هستند و مطالعات منبع معتبر نشان داده است که به طور بالقوه باعث مشکلات کلیوی می‌شود.

تمرکز خود را روی غذاهای کامل و فرآوری نشده بگذارید و در صورت امکان، به جای نمک از ادویه‌ها برای طعم دادن به غذا استفاده کنید.

انجام آزمایش کراتینین در منزل با هومکا

بالا بودن سطح کراتین در آزمایش خون شما ممکن است نشانه بیماری کلیوی است و لازم است جدی گرفته شود. اگر علائمی دارید که نشان می‌دهد احتمالا سطح کراتینین شما بالا است یا از بیماری‌ کلیوی رنج می‌برید، ما به شما پیشنهاد می‌کنیم از خدمات آزمایش در منزل هومکا استفاده کنید تا راحت و بدون دغدغه آزمایش کراتینین خود را در منزل انجام دهید. اگر ساکن تهران، کرج، مشهد، اصفهان، شیراز، رشت یا تبریز هستید، کافی است با شماره تلفن ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید یا اینکه با مراجعه به سایت هومکا به نشانی www.homeca.ir، تا درخواست خدمات آزمایش در منزل ثبت شود.