تخلیه فاضلاب انسانی تصفیه نشده به دریا

امید صدیقی سوادکوهی در نشست خبری که امروز( ۳۱ مردادماه) به مناسبت هفته دولت با حضور معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان محیط زیست در اداره کل محیط زیست استان تهران برگزار شد، به اصلی‌ترین آلودگی‌های دریایی اشاره کرد و گفت: یکی از اصلی‌ترین مشکلات ما در آلودگی‌های نفتی خلیج فارس خطوط فرسوده انتقال نفت است. یکی از اقدامات خوبی که در این زمینه انجام شد، نوسازی خط لوله سکوی ابوذر به جزیره خارک است که بخش زیادی از آلودگی بخش ما از آن خط لوله بوده است.

به گزارش ایسنا، وی اضافه کرد: یکی از مباحث مهم در بحث آلودگی دریاها، آلودگی با منشاء خشکی است. در واقع ۷۰ تا ۸۰ درصد آلودگی‌ها از حوزه‌های خشکی وارد دریا می‌شود. یک بخش آن تخلیه فاضلاب‌های انسانی، صنعتی و پساب‌های کشاورزی است که کنترل آنها نیازمند یک مدیریت یکپارچه است. به عنوان مثال فاضلاب انسانی که تصفیه نشده به دریا تخلیه می‌شود از چالش‌های مهم و دارای اهمیت است که نیازمند همکاری سازمان محیط ‌زیست با وزارت نیرو است و باید در دولت برای آن فکر اساسی شود. هر چند قانون در این زمینه وجود دارد و باید بر اساس آن تمام شهرهای بالای ۵۰ هزار نفر تصفیه‌خانه فاضلاب داشته باشند اما اجرای آن باید با جدیت دنبال شود.

صدیقی سوادکوهی در ادامه اظهارکرد: در یک سال اخیر برنامه‌های پایش در حوضه های آبی آغاز و اطلاعات خوبی جمع آوری شده است که بر اساس آن ترکیبات پسماندها مشخص و مناطق بحرانی شناسایی و میزان تولید و تصفیه فاضلاب همچنین میزان پیشرفت طرح‌های فاضلاب مشخص شده است. یک طرح تصفیه فاضلاب ۱۸ سال است که ردیف بودجه ای دارد اما سوال این است که چرا تاکنون طول کشیده است؟ تخصیص مقدار اعتبار کم است بنابراین موجب می‌شود پروژه در نهایت سالی پنج درصد پیشرفت بودجه داشته باشد. در برنامه هفتم تلاش می کنیم این وضعیت را تغییر دهیم و حداقل بحث تصفیه فاضلاب‌های شهرهای ساحلی به پایان برسد.

وی افزود: بررسی‌ها نشان می دهد که حدود ۸۰ درصد کارخانه‌ها و صنایع، سیستم تصفیه خانه خود را راه‌اندازی کرده‌اند و فقط ۲۰ درصد باقیمانده است.

صدیقی سوادکوهی درباره آلودگی‌های دریایی توضیح داد: گاهی آلودگی با منشاء دریا است البته در این زمینه در خزر چالش ما در بخش ایرانی کمتر است و بیشتر کشورهای همسایه آن‌ را آلوده می‌کنند اما در جنوب که ما و هفت کشور دیگر در جوار خلیج فارس هستیم، این چالش بیشتر است. یکی از بحث‌ها در این پهنه آبی استخراج، حمل، پالایش نفت و گاز و فرآورده‌های آن‌ها است که در این راستا نیازمند همکاری نزدیک با وزارت نفت هستیم تا حد امکان آلودگی نفتی را کاهش دهیم.

وی ادامه داد: در این راستا کار پایش، نظارت و ممیزی تاسیسات نفتی و خطوط لوله انجام و استانداردها ابلاغ شده است. در سواحل نیز اسکله‌ها و بنادر پایش می‌شوند و مشکلات آن‌ها اعلام می‌شود و اگر این مشکلات را برطرف نکنند، سازمان محیط زیست مجوز فعالیتشان را تایید نخواهد کرد.

وجود ۱۵۰ شناور غرق شده در اروندرود

صدیقی سوادکوهی درباره شناورهای فرسوده و غرق شده اظهارکرد: بحث شناورهای فرسوده مشکل دیگر است که ضوابط و دستورالعمل‌های آن همچنین درباره اسقاط کشتی‌ها تهیه و ابلاغ شده است. اسقاط کشتی‌ها به‌صورت پراکنده انجام می‌شود اما اکنون نظام‌مند شده است. ضوابط مناطق اسقاط مشخص شده و ۱۰ منطقه برای این کار مشخص، ارزیابی و اعلام شده است. ۱۵۰ شناور در اروندرود غرق هستند و ۳۰ تا ۴۰ شناور دیگر در سواحل خلیج فارس و دریای خزر هستند که تدوین ضوابط خارج سازی آن‌ها را آغاز کرده‌ایم. در واقع در بحث ضوابط و دستورالعمل ضعف داشتیم که بخش عمده آن برطرف شده است مانند ضوابط برآورد خسارات ناشی از آلودگی‌های نفتی و ضوابط لایریزی و لایروبی در دریا که انجام شده است.

اعتبار ۱۱ میلیون دلاری برای جبران خسارات ناشی از خشکی تالاب هامون

در ادامه این نشست محمود رضایی - مدیر پروژه سیستان - درباره طرح ملی سیستان که با هدف ارتقای مدیریت جامع منابع طبیعی برای احیای اکوسیستم تالاب وحمایت از معیشت‌های جایگزین جوامع محلی انجام می‌شود، گفت: پروژه سیستان با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و مشارکت برنامه توسعه سازمان ملل و حمایت مالی اتحادیه اروپا در یک پروسه زمانی پنج ساله از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ اجرا می‌شود و بیش از یک ونیم سال از این پروژه گذشته است.

وی ادامه داد: اعتبارات مورد نیاز این پروژه نزدیک به ۱۱ میلیون دلار است که در حوزه معیشت‌های پایدار و معیشت‌های جایگزین برای مردمی از خشک شدن تلاب هامون متضرر شدند، هزینه خواهد شد.

مدیر پروژه سیستان افزود: در پروژه هامون سه قسمت هامون هیرمند، هامون صابونی و هامون پوزک حائز اهمیت است که مهم‌ترین منبع تعذیه کننده آن رودخانه هیرمند است. این رود از بلندی‌های «کوه‌بابا» سرچشمه می‌گیرد و در سد کمال خان ۷۰ کیلومتری مرز ایران وارد کشور می‌شود که با توجه به میزان آبدهی و حق‌آبه‌ای که بایستی به این دریاچه اختصاص یابد اما نیافته، معضلاتی برای مردم بومی منطقه به وجود آورده است که پنج شهرستان شمالی سیستان و بلوچستان را در بر می‌گیرد.

وی ادامه داد: حوزه فعالیتی ما به سه بخش تقسیم می‌شود که در بخش اول سیستان و بلوچستان و در بخش دوم ارتقای ظرفیت‌ها و هماهنگی‌ها است که در آن مدیریت پایدار آب و خاک و مدیریت بین‌المللی هامون اولویت دارد. بخش سوم آن نیز توسعه اقتصاد محلی شامل کشاورزی سازگار با اقلیم و معیشت‌های جایگزین است که در این سه محور فعالیت‌های پروژه هامون ادامه خواهد داشت.

مدیر پروژه سیستان افزود: طی یک و نیم سال گذشته از آغاز پروژه، فعالیت‌های زیربنایی و مطالعات لازم در حوزه اراضی کاربری انجام شد. این مطالعات به‌واسطه دانشگاه‌های محلی و به‌ویژه دانشگاه زابل که شناخت بسیار خوبی را از منطقه دارند، به‌خوبی انجام شد. اولویت در این مطالعات، موضوعات و چالش‌های پیش روی مردم محلی بود که این موارد شامل انرژی‌های تجدیدپذیر، گردشگری، کشاورزی و طرح‌های کوتاه و زود بازده می‌شود و ما موظف هستیم این اولویت‌ها را طبق مطالعات انجام شده با مشارکت معاونت دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در این حوزه‌ها محقق کنیم.

رضایی در پایان اظهارکرد: این‌ها موضوعاتی است که امیدواریم تا پایان پروژه بتوانیم به نتیجه مطلوبی برسیم. پروژه باید بر اساس مطالعات اولیه وارد برنامه اقدام شود و پنج اولویت شده انجام شود. در حوزه ظرفیت‌سازی و آموزش برای ذینفعان و مردم نیز فعالیت‌هایی انجام شده است. در حال حاضر مشاوران ما در حوزه توانمندسازی مردم محلی نیز فعالیت‌هایی انجام داده‌اند.