سازمان محیط‌زیست هشدار داد؛ خطر تبدیل دریاچه ارومیه به تالاب فصلی و بروز طوفان‌های نمکی

آرزو اشرفی زاده، مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب های سازمان محیط زیست درباره برنامه های در دست اجرا برای احیای دریاچه ارومیه توضیح داد: در حال حاضر سازمان محیط زیست با همراهی وزارت نیرو به دنبال انسداد دریچه کانال هایی است که روی نهرهای کشاورزی موجود در حوضه آبریز این دریاچه قرار گرفته اند. یعنی با توجه به این که اکنون فصل کشاورزی نیست، ما می خواهیم با مسدود کردن این دریچه ها و نظارت بر مسیر آبراهه های منتهی به دریاچه ارومیه، کاری کنیم که به محض جاری شدن آب در این کانال ها بر اثر بارندگی، بخشی از حقابه دریاچه به جای منحرف شدن به طرف زمین های کشاورزی به سمت خود دریاچه هدایت شود. 

اشرفی زاده در پاسخ به این سوال که آیا امکان بازگشت دریاچه ارومیه به تراز اکولوژیک آن وجود دارد یا خیر، توضیح داد: رسیدن دریاچه ارومیه به تراز اکولوژیک، مستلزم اجرای برنامه هایی بود که در طول سال های فعالیت ستاد احیای دریاچه باید انجام می شد، اما تا امروز اجرای بخش عمده آنها به تاخیر افتاده است. هرچقدر هم که زمان به جلو می رود و برنامه های پیش‌بینی‌شده برای احیای دریاچه ارومیه به‌درستی اجرا نمی شود، چالش های موجود برای احیای دریاچه افزایش می یابد. بنابراین وقتی ما در طول بیش از هشت سال فعالیت دوره قبلی ستاد احیای دریاچه ارومیه نتوانستیم این دریاچه را به تراز اکولوژیک آن بازگردانیم، در آینده نزدیک نیز نمی توانیم که دریاچه را به تراز اکولوژیک آن برسانیم. 

مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب های سازمان محیط زیست ادامه داد: متاسفانه ما زمان زیادی را برای احیای دریاچه ارومیه از دست داده ایم و اکنون نیاز داریم که با جدیتی چند برابر گذشته برای احیای این دریاچه تلاش کنیم. بنابراین در شرایط موجود، اگر برنامه های تعیین‌شده برای احیای دریاچه ارومیه به صورت کامل اجرا شود و سایر سیاست‌گذاری‌ها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در بخش های کشاورزی و مدیریت منابع آبی با اصل اساسی تامین کامل حقابه دریاچه در تناقض نباشد، می توان در چند سال آینده دریاچه ارومیه را به تراز اکولوژیک آن بازگرداند. اما اگر قرار باشد در سال های آینده همچنان توسعه اراضی کشاورزی در این حوضه آبریز ادامه پیدا کند و مصرف آب در بخش کشاورزی و سایر بخش ها مدیریت نشود، قطعا دریاچه ارومیه نه تنها به تراز اکولوژیک، بلکه حتی به تراز هیدرولوژیک خود نیز بازنمی‌گردد. 

اشرفی زاده با تاکید بر لزوم تخصیص کامل حقابه زیست محیطی دریاچه ارومیه گفت: اگر قرار باشد در سال های آینده نیز مانند سنوات گذشته صرفا بخشی از حقابه تعیین شده توسط سازمان محیط زیست به دریاچه ارومیه اختصاص پیدا کند، تنها قسمت هایی از دریاچه در بازه های زمانی کوتاهی آبگیری خواهد شد و با توجه به وضعیت بحرانی این روزهای دریاچه ارومیه، رفته رفته این دریاچه به یک تالاب فصلی تبدیل می شود. یعنی با توجه به شدت بالای تبخیر سطحی دریاچه ارومیه، اگر حقابه این دریاچه در سال های آتی به صورت کامل تامین نشود، بخش های زیادی از دریاچه خشک خواهد ماند و سایر بخش های آن نیز فقط در مدتی از طول سال آبگیری خواهد شد. 

مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب های سازمان محیط زیست ادامه داد: اگر حقابه دریاچه ارومیه به صورت کامل تخصیص نیابد، امکان بروز طوفان های نمکی از سطح دریاچه به شدت افزایش پیدا می کند؛ زیرا اساسا در اکوسیستم های تالابی، هر میزان از حقابه که تامین شود، بخشی از اکوسیستم احیا می شود و بخش دیگری از آن همچنان خشک باقی می ماند و اگر این روند در طولانی مدت ادامه داشته باشد، امکان دارد که یک تالاب به محیطی خشک تبدیل شود که منشأ بروز ریزگردها است. بنابراین همان طور که اکنون تعداد زیادی از تالاب های مرکزی کشور بر اثر خشک شدن به کانون گرد و غبار تبدیل شده اند، اگر همچنان بخواهیم حقابه زیست محیطی دریاچه ارومیه را به صورت کامل تخصیص ندهیم، این دریاچه نیز به منشأ بروز طوفان های نمکی تبدیل می شود.