با این‌ شنبه‌های افتخار زاکانی حل مشکل آلودگی هوا و ترافیک ۱۰۰ سال طول می‌کشد

«آلودگی هوا، ترافیک و شنبه‌های افتخار زاکانی» عنوان یادداشت محسن هاشمی برای روزنامه اعتماد است که در آن آمده: در 50 سال اخیر از زمانی که خود را شناختم و یادم می‌آید، تهران دچار مشکلات ترافیک بوده و سال به سال بدتر شده است. هم‌اکنون در اوج غیرقابل تحمل و انفجار قرار گرفته است. کم‌کم بعد از جنگ تحمیلی در دهه 70 لغت آلودگی شدید هوا هم در کنار ترافیک قرار گرفت، به صورتی که امسال تعداد روزهای پاک تهران به مرز انگشتان دست و پا رسیده است. انگار که مردم راه دیگری ندارند جز تحمل ترافیک و آلودگی هوا، در نظرسنجی‌ها نیز اولویت درخواست مردم از مدیران حل آلودگی هوا و ترافیک تهران بوده، تغییرات مدیریتی هم در سال‌های بعد از جنگ تحمیلی از خطوط مختلف سیاسی باعث حل مشکل نشده است. جناح‌ها همدیگر را متهم به بی‌عملی و حتی جدیدا به بی‌عرضگی می‌کنند.

  بر اثر تجربه جهانی در ابرشهرها و کلانشهرها ترافیک به نظر قابل حل قطعی نیست و بدین علت سیاست‌های خودرومحوری جایگزین سیاست‌های انسان‌محوری شده است و حتی موانع جدی‌تری ایجاد شده و راه‌حل قطعی ایجاد سامانه حمل و نقل عمومی کارا، پرسرعت، دقیق، امن، ارزان، غیرآلاینده و در نهایت توزیع شده در سراسر ابرشهری مانند تهران و حومه است.

این بدین معنی است که سیاست توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی TOD اولویت سیاست شهرسازی باشد و لذا حمل و نقل عمومی در تهران باید حداقل 250 ایستگاه حمل و نقل ریلی انبوه‌‌بر درون شهری و حومه با 500 کیلومتر طول و 5 هزار  واگن و البته مکمل آن سامانه اتوبوسرانی برقی 9هزار دستگاهی عمود بر آن خدمت‌رسانی کند. اینچنین می‌تواند حداقل 15 میلیون سفر شهری از 20 میلیون سفر شهری را به سرانجام برساند.  هفتگی خبرهای به اصطلاح مسرت‌آمیزی در روزنامه همشهری، صداوسیما، مطبوعات و سایت‌ها البته بدون توضیحات کافی و دقیق از شنبه‌های افتخار زاکانی داده می‌شود... 

مراسم تفاهمنامه ساخت توسعه شرقی خط 4 مترو تهران با بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در طول 2 سال و با 4500 میلیارد تومان، خبر جدید تونل سه‌طبقه زیر بزرگراه همت یا حل مشکل پیش‌پرداخت ساخت 630 واگن مترو و البته قرارداد ساخت 113 واگن قطار ملی و افتتاح ایستگاه‌های جدید مترو و البته تزریق تعداد کمی اتوبوس از نمونه‌های آن است. 

جهت اطلاع جناب آقای زاکانی و البته تنویر افکار عمومی مناسب است ابتدا گریزی به فعالیت‌های قبلی با تیتر بانیان وضع موجود که از بی‌عرضگی آنها گفته می‌شود، بزنم. در سال 63 در اوج جنگ خطبه مترو توسط آیت‌الله هاشمی خوانده و فعالیت ساخت مترو مجددا در سه خط به طول 100 کیلومتر آغاز شد و از سال 77 سالانه حداقل 10 کیلومتر از خطوط مترو افتتاح شد. خطوط 1، 2، 3، 4، 5، 6 و 7، فرودگاه مهرآباد و امام خمینی و کهریزک و استان البرز و هشتگرد به بهره‌برداری رسید و در تاریخی که مدیریت تحویل شورای ششم و شهرداری فعلی قرار گرفت بیشتر از 1500 واگن نیز خدمت‌رسانی می‌کردند. بنابراین دیده می‌شود که چه گام‌های مهمی در امر حمل و نقل عمومی ریلی انبوه‌بر برداشته شده، هر چند این گام‌ها کافی نبوده و باید تلاش بیشتری می‌شده، ولی آنچه باعث آزار فکری و دغدغه شهروندان شده، آینده مبهم و فعال‌نمایی یا پیشرفت‌نمایی در شهرداری تهران در امر حمل و نقل عمومی و مبارزه با آلودگی هوا و ترافیک تهران است، متاسفانه گام‌های موثری از طرف دولت مانند گذشته به‌‌رغم اهمیت سامانه حمل ریلی تهران برداشته نمی‌شود که امید را به مردم بازگرداند و شنبه‌های افتخار تبلیغاتی فرض می‌شود. 

برای مثال خط 4 متروی تهران که در طرح اولیه شرقی غربی بود، از افسریه تا اکباتان از مسیر خیابان‌های پیروزی، انقلاب، آزادی، شهرک اکباتان عبور می‌کند و البته در صورت تامین باقیمانده واگن‌ها باید شلوغ‌ترین خط متروی تهران با یک میلیون سفر در روز باشد. در انتهای سال 89 به طول 20 کیلومتر در طول دهه 80 تکمیل شده است، سال 89 که مدیرعاملی مترو را واگذار کردم، قراردادی با بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بر مبنای مجتمع ایستگاهی افق در غرب تهران بالای اتوبان تهران کرج منعقد کردم که پروژه توسعه شمال غربی خط 4 تا جنت‌آباد به طول 4/4 کیلومتر و 3 ایستگاه نام گرفت. با خروج از هیات‌مدیره مترو به‌‌رغم اتمام ساخت تونل و بخش مرکزی ایستگاه‌ها به دلایل مختلف از جمله اختلاف بر سر تغییر کاربری از تجاری و خدماتی به مسکونی پروژه مجتمع ایستگاهی افق کار ساخت کند شد و تا آنجایی که اطلاع دارم هنوز هم این بخش از خط 4 با بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به سامان لازم نرسیده. بارها قرار بود بخشی از آن در سال گذشته و جاری افتتاح شود که امیدواریم تا خیابان پروانه به طول 2/1 کیلومتر تا آخر سال فعال شود و امکان راه‌اندازی باقیمانده آن تا آخر دوره شورای ششم فراهم شود. 

حال که با شنبه‌های افتخار بدون اتمام توسعه شمال غربی خط 4 به توسعه شرقی خط 4 نیز پرداخته شده لازم به تذکر است که قرارداد فاز یک توسعه شرقی خط 4 به طول 4 کیلومتر قبلا منعقد شده و هنوز به دلیل عدم تامین اعتبار به صورت جدی شروع نشده است، چراکه توسعه شرقی خط 4، 10 کیلومتر تا دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران - شمال نزدیک بزرگراه بابایی است. از بودجه‌های کم شهرداری ابتدا این بخش از توسعه خط 4 که گویا فقط در مورد ساخت تونل آن است نه ایستگاه و تجهیزات، باید در اولویت تامین اعتبار قرار گیرد. مناسب است اطلاعات بیشتری از اجرای توسعه شرقی خط 4 از جمله مشاوران و پیمانکاران و برنامه ‌زمانبندی، راه‌اندازی را مطرح کنند که قابل رصد و نظارت بر اقوال شنبه‌های افتخار باشد. 

ولی آنچه مهم‌تر است و باید بدانیم که با نوک زدن این‌گونه به صورت فعال‌نمایی یا پیشرفت‌نمایی به حمل و نقل عمومی تهران نه مشکل آلودگی هوا و نه ترافیک بدون داشتن آلترناتیوی موثر برای مردم حل نمی‌شود و اگر ادعای عرضه وجود دارد، لازم است حرکت موثرتری در تصویب بودجه و اعتبار درازمدت بر تکمیل مترو انجام شود. با این‌گونه شنبه‌ها شاید 100 سال طول بکشد که مشکل آلودگی هوا و ترافیک حل شود و آن موقع شاید تکنولوژی جدیدی برای حمل و نقل مردم ابداع شده باشد که مترو دیگر به کار نیاید. خوب است سری به گلستان سعدی زده شود و حکایت اندر احوال بی‌عرضگی حکمرانان مورد توجه قرار گیرد.