رئیس کمیته ایمنی شورای شهر تهران: ساختمان بهار، آذر پلمب شده ولی مالک غیرقانونی فک پلمب کرد

نیره خادمی- تماس گرفته و به آنها گفته بودند که رضا از یک ساعت پیش در محل حریق گم شده، نتوانستیم پیدایش کنیم. مجید اصفهانی و برخی دیگر از همکاران آتش‌نشان ایستگاه 120، روز شنبه شیفت نبودند ولی از خانه به سمت خیابان بهار راه افتادند، تیم تشکیل دادند تا به طبقه منفی 3 ساختمان بروند و رضا دارابی، رییس ایستگاه خود را پیدا کنند. در شرایط آتش‌سوزی تمام تاسیسات از جمله برق قطع است، نوری هم نیست و آتش هر لحظه دود را پراکنده می‌کند، بنابراین تیم‌ها با دوربین‌های حرارتی دنبال آقا رضا می‌گشتند تا اینکه ساعتی بعد جسم بی‌جان او را پیدا کردند که در تاریکی و دود به داخل چاهک آسانسور سقوط کرده بود. اورژانس مقابل ساختمان 153 بهار بود، حتی او را مانند بقیه مصدومان حادثه به بیمارستان بردند ولی سی.پی.آر هم جواب نداد در حالی که سوختگی‌هایی هم داشت.

به گزارش اعتماد، هنوز حال و هوای ایستگاه غمگین است؛ صدای قرآن می‌شنوید و همکاران از همان شب اول بارها خاطرات را مرور کرده‌اند، بلکه یک خط خاطره بد از او پیدا کنند و مجید اصفهانی می‌گوید که پیدا نکرده‌اند. او که از حدود 4-3 سال پیش با شهید دارابی کار کرده می‌گوید که به عنوان رییس ایستگاه، اصلا لزومی نداشت به محل حریق برود؛ معمولا رییس ایستگاه هدایت‌کننده است، اما به قدری متواضع بود که رفته کمک آتش‌نشان‌های دیگر. او شش سال پیش در حادثه پلاسکو هم بی‌آنکه از ایستگاه خود به‌طور رسمی اعزام شود مانند بسیاری از آتش‌نشانان دیگر، به محل رفته بود و با شهید عباسی و برخی شهدای دیگر آتش‌نشان هم کار کرده بود.

چند باری هم در جریان حریق‌های مختلف، دچار حادثه شده بود؛ یک‌بار پایش آسیب دیده بود و یک‌بار ریه‌اش: «چند ماه پیش عکس چند شهید در صفحه شخصی‌اش گذاشته بود و می‌گفت که اینها همه بچه محل‌های ما بودند که شهید شدند. من هم رفتم چیذر عکس شهدا را گذاشتم و نوشتم شهدا را خاک نکنیم یاد کنیم. از همان زمان تا الان تکیه کلامش با من این بود که شهدا را یاد کردی، خاک که نکردی. صبح‌ها وقتی به ایستگاه می‌آمد و می‌دید بچه‌ها خواب هستند، دست می‌کشید روی سرم و می‌گفت بیدارشون نکن که بخوان جلوی من بایستن. نه مثل همه کسانی که فوت می‌کنند، بخواهم بگویم آدم خوبی بود ولی واقعا در اخلاق اصلا نمی‌شود او را با بقیه مقایسه کرد. مسوول ما بود به هر حال ولی وقتی گاهی ما صدای‌مان بالا می‌رفت، اصلا نگاه نمی‌کرد، می‌خندید و می‌گفت اشکالی ندارد.»

مهدی بنی‌اسدی یکی دیگر از همکاران او به «اعتماد» از سابقه دیرینه رفاقتش می‌گوید؛ 18 سال در مسیر آتش و دود گاهی با هم در یک ایستگاه بودند و گاهی هم نه. در ایستگاه پاسداران با هم آشنا شده‌اند بعد شهید دارابی به ایستگاه 11 ونک رفته اما این چهار سال آخر رییس همین ایستگاه بوده که بنی‌اسدی در آنجا مشغول است.«ورزشکار حرفه‌ای بود و مربی کاراته بود. دان 2 یا 3 داشت و مدتی هم در باشگاه آموزش می‌‌داد اگرچه بعد از کرونا فعالیت او در باشگاه کمتر شده بود. اتفاقا اوایل همان دوران، کرونای شدیدی گرفته بود، حدود 21 روز در بیمارستان بستری شد و ریه‌هایش درگیری زیادی پیدا کرد ولی در نهایت مرخص شد. خیلی کم‌حرف بود و حتی اینجا برخی نمی‌دانستند که او برادر همسر حاج محمود کریمی است.»

شهید رضا دارابی، آتش‌نشان 50 ساله و رییس ایستگاه 120 آتش‌نشانی تهران، شنبه شب حین عملیات اطفای حریق در چاهک آسانسور سقوط کرد و به شهادت رسید در حالی که هنوز آتش حریق خاموش نشده بود. جلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی هم چندان شناختی از او نداشته و به «اعتماد» می‌گوید که قبل از حریق یکدیگر را دیده‌اند و با او خوش و بشی داشته است؛ وقتی هم که داخل ساختمان رفته آنجا نبوده.

آمار شهدای آتش‌نشان تهران به بیش از 60 نفر رسیده است که 16 نفر آنان مربوط به سال 95 و جریان آتش‌سوزی پلاسکو هستند. پلاسکو یکی از ساختمان‌هایی بود که با وجود هشدارهای بسیار اما فعال و ناایمن مانده بود و در نهایت دی ماه 95 آن آتش‌سوزی بزرگ را تاب نیاورد و بر سر آتش‌نشان‌ها فرو ریخت. حالا موضوع درباره ساختمان 153 خیابان بهار هم این است، ساختمانی که رییس کمیته ایمنی شورای شهر هم در گفت‌وگو با «اعتماد» می‌گوید که آذر ماه یک‌بار پلمب شده ولی مالک به صورت غیرقانونی اقدام به فک پلمب کرده است. آن‌طور که مهدی چمران، رییس شورا هم در حاشیه جلسه  علنی شورا گفته صاحب این ساختمان پارکینگ‌های آن را تغییر کاربری و تبدیل به انبار کالا و آن هم کالاهای آتش‌زا کرده بود. 

 معذور از ارایه جزییات 

آتش‌نشان‌های حاضر در صحنه را از ارایه جزییات حریق معذور کرده‌اند؛ جزییاتی که بخشی از آن را شاهدان عینی ماجرا دیده و شنیده‌اند. شنبه شب هم تلاش مسوولان در صحنه حریق، دریافت حکم پلمب بود، چراکه تعدادی از واحدهای این ساختمان 60 ساله مسکونی است و مردم قصد داشتند به خانه‌های خود برگردند ولی در زمان تحریر این گزارش، یعنی عصر روز یکشنبه ساختمان به‌طور کامل تخلیه شده و مغازه‌های طبقه پایین هم بسته هستند. دو طرف خیابان هم بسته شده و ماموران زیادی در اطراف حضور دارند؛ آتش‌سوزی روز شنبه پایه‌های فلزی ساختمان را سست کرده و در این ساعت (حدود 4 عصر) از داخل در حال ریزش است. همان روز هم ساختمان‌های اطراف این ساختمان نیز به علت احتمال ریزش تخلیه شده بود. 

 «زندگی نمی‌کنیم»

«ما سنگ صبور مردم هستیم و تمام زور بچه‌های آتش‌نشانی برای نجات مردم است.» این یکی از آخرین جمله‌های مجید اصفهانی همکار آتش‌نشان شهید دارابی است. آتش‌نشان‌ها در طول سال‌های خدمت، دچار آسیب‌های جسمی و روحی شدیدی هستند، هم جان آنها در خطر است و هم شاهد تلخی‌های زیادی هستند. سهل‌انگاری از سوی مسوولان و البته قطعا صاحبان مجتمع‌های ناایمن بارها جان آتش‌نشانان را به خطر انداخته است. شنبه شب رسانه‌ها از حضور و اضطراب خانواده یک آتش‌نشان در صحنه حریق خبر دادند.

یکی از دیگر حاضران این ماجرا به «اعتماد» می‌گوید: آتش‌نشانی که در آنجا نشسته بود از ترس و وحشتی صحبت می‌کرد که از حادثه پلاسکو همیشه با او همراه است؛ اینکه با چشم خود فرو ریختن ساختمان را دیده در حالی که چند ثانیه قبل خود نیز قصد ورود به ساختمان را داشته است و حتی زمان ریزش اگر موفق به یک پرش طولانی نشده بود، ممکن بود او هم شهید شده باشد.«ما به داخل آتش می‌رویم در حالی که نمی‌دانیم چه اتفاقی قرار است بیفتد وقتی از دل آتش بیرون می‌آییم هم واقعا زندگی نمی‌کنیم.»

این در حالی است که برخی ردیف‌های بودجه سازمان آتش‌نشانی به دلیل کالای لوکس بودن حذف شده است و نرجس سلیمانی، عضو شورا دیروز در صحن شورا از دولت خواسته تا آن را اصلاح کند. سوده نجفی، عضو دیگر شورا هم در تذکر پیش از دستور از شهردار تهران خواسته است که برای درخواست‌های این قشر درباره معیشت و تجهیز امکانات روز دنیا در حوزه آتش‌نشانی اقدامات لازم را انجام دهند.

 ساختمان بهار جزو ساختمان‌های  میان‌خطر است

 شهرداری هنوز لیست ساختمان‌های ناایمن و بحرانی را اعلام نکرده و شهردار تهران هم دیروز گفته لیست را به رییس شورا می‌دهد. ساختمان 153 بهار که رای کمیسیون ماده 100 را داشته فاقد سیستم اطفای حریق بوده و آذر ماه پلمب شده، حتی در آن لیست 129 تایی بحرانی‌ها هم که خرداد ماه در رسانه‌ها منتشر شد، نیست. مهدی بابایی، رییس کمیته ایمنی شورا هم به «اعتماد» می‌گوید: در خوش‌بینانه‌ترین حالت این ساختمان جزو ساختمان‌های میان خطر بود: «بعد از فک پلمب ساختمان در 26 آذر ماه، شهرداری و عوامل انتظامی برای پلمب مراجعه کردند ولی مالک ممانعت کرده است، شهرداری دوباره حکم گرفته تا همراه با عوامل انتظامی مراجعه کند و در صورت ممانعت، مالک را جلب کنند. این حکم 19 بهمن صادر شده است در این حین مالک ادعا کرده به شهرداری مراجعه  و مهلت کوتاهی دریافت کرده تا رفع خلافی و تخلیه انجام شود. البته همکاران شهرداری این مطلب را تکذیب کرده‌اند.»

حالا آن‌طور که او می‌گوید، دادستان در محل حاضر شده به دلیل ابهام در پرونده دستور تحقیقات تکمیلی را صادر کرده است، ضمن اینکه مالک خلاف قانون عمل کرده: «ما در برنامه چهار ساله چهارم از آنجایی که حریق‌های درون ساختمانی هر سال یک درصد رشد دارد، شهرداری را ملزم کردیم ابتدا نرخ رشد را متوقف و بعد نسبت به اقدامات پیشگیرانه و کاهش نرخ رشد اقدام کند. درباره بحرانی‌ها هم تا پایان سال امیدواریم به زیر 100 برسد و تا پایان 1402 تمام شود.»  آتش‌سوزی سه طبقه از ساختمان بهار 153 صبح روز شنبه از قسمت پایین به دلیل انباشته شدن مواد پلاستیکی و قابل اشتعال در انبار آغاز شد و اطفای آن بیش از 12 ساعت زمان برد، یکی از آتش‌نشانان به شهادت رسید و چند تن دیگر نیز مصدوم شدند.

قدرت‌الله محمدی، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی هم در صحن شورا علت طولانی شدن اطفای حریق را حجم بالای کالاهایی اعلام کرد که با اشتعال‌زایی بالا در طبقات منفی ساختمان ذخیره  شده بودند: «این امر موجب شد دمای طبقه 3ـ به بیش از 400 درجه برسد. در نخستین مرحله، ساختمان تخلیه شد و نفرات را نجات دادیم و پس از آن اطفای حریق انجام شد.» روز شنبه یکی از روزهای پرخبر آتش‌سوزی بود، در یک پاساژ در خیابان ناصرخسرو نیز آتش‌سوزی رخ داد و در طبقه اول پاساژ دو طبقه ۱۱ باب مغازه فروش مواد شیمیایی و الکترونیکی قرار داشت که تمامی این مغازه‌ها در شعله‌های آتش سوختند و  از علت وقوع این حادثه هنوز اطلاعاتی در دست نیست.