گزارشی دستاول از اوضاع مهاجرت ایرانیان
تغییر الگوی مهاجرت ایرانیان به سمت عربستان و امارات
نتایج بررسی سالنامه مهاجرت ایران ۱۴۰۱ نشان میدهد الگوهای مهاجرت ایرانیها در آینده شاهد تغییرات گستردهای خواهد بود و کشورهای منطقه خاورمیانه، بهدلیل نزدیکی جغرافیایی و تا حدودی فرهنگی، یکی از قطبهای اصلی جذبکننده مهاجران ایرانی خواهند بود و در این بین عربستان و امارات بهعنوان قطبهای جدید علم و فناوری، تبدیل به دو گزینه اصلی برای جذب نیروی انسانی کشور خواهند شد.
اکثر کشورهای دنیا رصد مهاجرتها را در دستور کار دارند تا با بررسی آمارهای ورودی و خروجیها، اطلاعات کاملی از وضعیت مهاجرت افراد اثرگذار جامعه داشته باشند. بر اساس این دادهها است که سیاستگذاران برای ایجاد زیر ساختهای مؤثر برای نگهداشت جامعه نخبگانی در کشور خود، برنامهریزی میکنند.
به گزارش ایسنا بر اساس این اهداف بوده است که رصدخانه مهاجرت ایران به عنوان اولین نهاد پژوهشی کشور در زمینه تحلیل دادههای مهاجرتی از سال ۱۳۹۷ با همکاری معاونت علمی و فناوری وقت ذیل پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه شریف راهاندازی شد.
رصدخانه مهاجرت ایران، یک نهاد پژوهشی در بستر پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه شریف است که با هدف رصد، پایش و تحلیل وضعیت مهاجرت به ایران و یا از ایران به خارج تاسیس شده است.
بر این اساس است که این مرکز بر پایه دادههایی از منابعی چون انستیتوی آمار یونسکو (IS)، دادههای مؤسسه آموزش بینالمللی (Education International of Institute) مؤسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی و پیمایشهای رصدخانه مهاجرت ایران اقدام به ارائه آمارهایی در حوزههایی چون "شمارش جمعیت مهاجران ایرانی در جهان بر اساس آمار سرشماری کشورها، "طرحهای آمارگیری از نیروی کار" و "آمارهای ثبتی مهاجرت" میکند.
در این راستا درگاه دادههای مهاجرت ایران (داما) پروژهای است که توسط رصدخانه مهاجرت ایران با هدف ارائه دادههای مهاجرت در چهار دسته عمده "مهاجرت اقتصادی و نیروی کار"، "تحرک دانشجویی"، "پناهندگان" و "پناهندگی و مهاجرت بازگشت" راهاندازی شده است.
آمارهای مهم مهاجرتی
طبق نتایج سالنامه مهاجرتی ایران ۱۴۰۱، سیر مهاجرت ایرانیها در چند سال گذشته در همه مقاصد اصلی مهاجران ایرانی، صعودی بوده و حالا نسبت جمعیت مهاجران ایرانی به کل جمعیت ایران، حدود ۲.۲ درصد است. بر اساس این سالنامه، تخمینهای زیادی از تعداد مهاجران ایرانی وجود دارد:
۱. بر اساس آخرین گزارش بخش اجتماعی اقتصادی سازمان ملل در سال ۲۰۲۰ میلادی، جمعیت ایرانیان مهاجر حدود یک میلیون و ۳۲۵ هزار نفر برآورد شده است؛
۲. طبق بررسیهای گردآورندگان سالنامه مهاجرت ایران از تجمیع منابع آماری داخلی و بینالمللی نیز تا پایان سال ۲۰۲۱ میلادی، تعداد مهاجرین ایرانی حدود ۲ میلیون و ۶۲ هزار نفر بوده است؛
۳. آخرین آمار اعلامی دبیرخانه شورای عالی ایرانیان که در سال ۲۰۲۰ میلادی ارائه شده نیز جمعیت ایرانیان مهاجر را در حدود ۴ میلیون نفر تخمین زده است. البته بهگفته سالنامه مهاجرت ایران این آمار چندان قابل راستیآزمایی نیست.
طبق بررسیهای سالنامه مهاجرتی ۱۴۰۱، از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۱ میلادی، در اروپا و آمریکا بهطور متوسط سالانه حدود ۸۶ هزار ویزا یا اجازه اقامت غیرتوریستی برای ایرانیان صادر شده بر این اساس، بدون احتساب کشور ترکیه، جریان مهاجران ایرانی به این مقاصد سالانه در حدود ۶۵ هزار نفر بوده است.
طی همین مدت جمعیت ایرانیان در مقاصد زیر، به این ترتیب رشد کرده است:
آمریکا ۱۱.۵ درصد
کانادا ۷۷ درصد
بریتانیا ۲.۵ درصد
نکته قابل توجه در این گزارش، حضور ترکیه در بین مقاصد اصلی مهاجران ایرانی است؛ بهطوری که جمعیت ایرانیان در این کشور در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۱۴ میلادی، بیش از ۵ برابر رشد کرده است. بنا بر اعلام مرکز آمار ترکیه، جمعیت ایرانیان در ترکیه در سال ۲۰۲۱ میلادی، ۱۵۵ هزار نفر بوده است.
ترکیه از سال ۲۰۱۹ میلادی به مقصد مورد علاقه مهاجران ایرانی تبدیل شده است تا جایی که جمعیت ایرانیان در ترکیه در بین سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ میلادی، بیشتر از جمعیت ایرانیان در اتحادیه اروپا، بریتانیا و استرالیا است.
۱۰ مقصد اول مهاجران ایرانی
بهگزارش سالنامه مهاجرت ایران و بر اساس تجمیع دادههای بینالمللی و منابع آماری کشورهای مقصد از سال ۲۰۱۸ تا سال ۲۰۲۱ میلادی، امارات، آمریکا، کانادا، آلمان، ترکیه، بریتانیا، سوئد، استرالیا، رژیم اشغالگر قدس و کویت ۱۰ کشور اول میزبان بیشترین جمعیت مهاجران ایرانی هستند.
طبق آمار OECD، در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۱ میلادی، ۴ کشور آلمان، سوئد، هلند و فرانسه، میزبان بیشترین تعداد مهاجران ایرانی بودهاند و آلمان اولین مقصد ایرانیها برای مهاجرت به اروپا محسوب میشود.
در عین حال، بررسیهای رصدخانه مهاجرت ایران در زمینه مهاجرتهای اجباری، پناهجویی و پناهندگی نیز نشان داده که همچون سال ۲۰۲۰ میلادی، کشورهای ترکیه، آلمان، بریتانیا و ایرلند شمالی، عراق و آمریکا ۵ مقصد اصلی اتباع ایرانی در وضعیت پناهجویی در سال ۲۰۲۱ میلادی بودهاند.
منظور از وضعیت پناهجویی فردی است که درخواست پناهندگی داده، اما این درخواست هنوز قبول نشده است. در شاخص پناهندگی نیز در سال ۲۰۲۱ میلادی، آلمان، بریتانیا و ایرلند شمالی، استرالیا، سوئد و اتریش، ۵ کشور اول میزبان اتباع ایرانی در وضعیت پناهندگی بودند. منظور از پناهنده فردی است که با درخواست پناهندگی وی موافقت شده است.
سالنامه مهاجرتی ایران ۱۴۰۱ همچنین نشان میدهد، کانادا، آلمان، آمریکا، ترکیه، ایتالیا، مجارستان، روسیه، بریتانیا، استرالیا و فرانسه بر اساس دادههای ملی این کشورها در بازه سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ میلادی، ۱۰ مقصد اول دانشجویان ایرانی بودهاند. البته طبق گزارش یونسکو در سال ۲۰۲۰ میلادی ترتیب این کشورها متفاوت است و بهترتیب آمریکا، آلمان، ترکیه، کانادا، ایتالیا، مجارستان، استرالیا، روسیه، فرانسه و بریتانیا ۱۰ مقصد اول دانشجویان ایرانی در سال ۲۰۲۰ میلادی بودهاند.
دیدگاه تان را بنویسید