توصیه یک روانپزشک به مسئولان: کامنت کاربران درباره خودکشی را دقیق بخوانید

امیرحسین جلالی، روانپزشک و رئیس کمیته پیشگیری از خودکشی انجمن علمی روانپزشکان ایران در پاسخ به این سوال که از منظر روانپزشکی چه می شود یک فرد در سن ۷۴ سالگی و با داشتن یک کارنامه درخشان حرفه‌ای تصمیم به خودکشی می گیرد؟ اظهار کرد: اساسا در دنیا و در ایران دو گروه سنی سالمندان و نوجوانان در معرض خطر خودکشی قرار دارند. بنابراین بر خلاف تصورات، سالمندی یک فاکتور خطر خودکشی است چراکه معمولا این دوره سنی با تنهایی، مرگ همسر، رفتن فرزندان، بیماری و محدودیت‌های حاصل از کهولت سن، انزوا و از دست دادن برخی ظرفیتهای فعالیت اجتماعی همراه است. بنابراین اتفاقا در این دوره سنی باید بیشتر نگران خودکشی باشیم.

به گزارش ایسنا، این روانپزشک با تاکید بر اینکه خودکشی عامل چند وجهی است، توضیح داد: همواره گفته می شود که بهتر است از گمانه زنی درباره خودکشی پرهیز کنیم. علت آن این است که ممکن است خودکشی افراد به عوامل دم دستی اجتماعی یا نوعی کنش سیاسی، اجتماعی، اعتراضی و... ارتباط داده شود اما باید از این امر پرهیز کرد. نباید خودکشی را دراماتیک و تک بعدی نشان داد. از سوی دیگر نباید خودکشی را به طور خطی به عوامل اجتماعی، سیاسی یا کنش اعتراضی پیوند زد.

وی در پاسخ به این سوال که طی چند  روز اخیر شاهد بودیم برخی کاربران در شبکه های مجازی از خودکشی به عنوان اقدامی شجاعانه برای پایان دادن به زندگی که برایشان مفهومی ندارد یاد می کردند، خاطر نشان کرد: به نظرم این کامنت ها را باید سیاست گذاران بخوانند. مردم را نمی‌توان سرزنش کرد. اگر وضعیت اجتماعی به نحوه دیگری بود ممکن بود سوی صحبت من با مردم می بود، اما در حال حاضر این نظرات را باید نشانه در نظر گرفت. سیاست گذاران باید این نظرات را دقیق بخوانند که چرا مردم جامعه‌ای که جزو تاب آورترین مردم هستند این نظرات را دارند. وقتی مردم به این نتیجه می‌رسند که مرگ از هر چیزی بهتر است و بزدلی آنها باعث می شود این انتخاب را نکنند، این تصور یک نشانه اجتماعی است. 

وی در ادامه با بیان اینکه شاخص ایران برای آمار گیری درباره وضعیت خودکشی تعداد مرگی است که به ازای ۱۰۰ هزار نفر رخ می دهد، درباره آمار خودکشی در ایران هشدار داد.

جلالی با بیان اینکه درباره خودکشی باید گشوده حرف زد، اظهار کرد: رسانه‌ها باید مردم را تشویق کنند تا اگر افکار خودکشی دارند بی پروا این افکار را با دوستان، خانواده و متخصصان در میان بگذارند. درواقع حرف زدن درباره خودکشی را باید در دستور قرار داد اما در عین حال نباید فراموش کرد که از نظر جهانی این امر تایید شده است که انتشار اخبار پیرامون خودکشی در جامعه می‌تواند احتمال افزایش خودکشی را دست کم در بین گروه های آسیب پدیر بیشتر کند.

رئیس کمیته پیشگیری از خودکشی انجمن علمی روانپزشکان ایران با بیان اینکه آگاه سازی مردم از طریق انتشار مطالبی درباره خودکشی در رسانه منجر به افزایش مراجعه مردم به کلینیک های درمانی برای درمان مشکلات روانشناختی شده است، تصریح کرد: روانپزشک نمی تواند در دفتر کارش بنشیند و آموزش دهد. این رسانه است که باید به این موضوع بپردازد و مردم را آگاه کند. اگر از امروز به فکر آگاه سازی مردم در باب خودکشی نباشیم شک نکنید که در سال جاری قطعا می توانیم شاهد افزایش قابل توجه و معنا دار خودکشی باشیم. ما نمی‌توانیم عوامل زیر بنایی خودکشی را تغییر دهیم اما با آگاه رسانی و افزایش سرویس‌ها می توانیم به کاهش خودکشی کمک کنیم. در زمینه خودکشی نظام سلامت کشور نوعی غفلت و خود را به ندیدن زدن در پیش گرفته است اما باید نسبت به این مساله جدی تر برخورد کند.

این روانپزشک در پایان سخنان خود درباره نحوه انتشار اخبار خودکشی در رسانه‌ها نیز توصیه کرد: روش خودکشی را نباید بیان کرد. خبر خودکشی را در صفحه اول خبرگزاری و روزنامه نباید قرار داد. با فونت درشت نباید نوشته نشود. در اخبار خودکشی نباید قهرمان پردازی شود و نباید دراماتیک باشد. خودکشی را نباید به یک تک عامل نسبت داد و حتما روشهای کمک گرفتن برای افرادی که افکار خودکشی یا احساسات مشابه دارند را باید در انتهای خبر درج کرد. در انتشار خبر خودکشی آقای پوراحمد حتی برخی رسانه‌های خارج از ایران نسبت به رسانه های داخلی بهتر عمل کردند و این نکات را رعایت کردند. حتما در خبر خودکشی باید یک تحلیل کارشناسانه از مساله ارائه داد.