برنامه هفتم توسعه عقب‌ماندگی حمل‌ونقل عمومی در تهران را جبران نمی‌کند

«تلنگری به شورای اسلامی شهر تهران» عنوان یادداشت محسن هاشمی برای روزنامه اعتماد است که در آن آمده: بالاخره برنامه هفتم توسعه با حداقل یک‌سال تاخیر در «همایش معرفی سند برنامه هفتم توسعه» رونمایی شد. مقامات حاضر در همایش به 22 فصل برنامه و ویژگی‌های آن‌که همانا رفع ناترازی‌ها، مردم‌پایگی، مساله‌محوری، معیشت، رضایتمندی، سرمایه‌گذاری، مقاومت و اینکه تمام مسائل کشور را احصا و برای هر مساله تدبیر اندیشیده شده، اشاره کردند. لذا با توجه به زمان رسیدگی در مجلس، مناسب است متن فعلی برنامه هفتم توسعه از طرف کارشناسان و دست‌اندرکاران امر به دقت بررسی و نقدها مطرح شود.

 اولین بازتاب‌های خبری از رونمایی برنامه هفتم توسعه با تیترهایی چون «هفت محور برنامه، سند هویتی دولت برای برنامه 5 ساله، مساله محوری، سلامت، معیشت و رفع ناترازی‌ها، 8 نمای اقتصادی از برنامه هفتم توسعه، بسترسازی برای سرمایه‌گذاری، برنامه‌ای مبتنی بر آرمان و آرزوها، رویاهای برنامه هفتم، هم‌افزایی قوای سه‌گانه، برنامه‌ای مدون برای تمام مشکلات و اولین برنامه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی دیده شد. ولی بعضی تند نوشتند که وقتی برنامه‌ها را اجرا نمی‌کنیم چرا برنامه می‌نویسیم؟! یا برنامه هفتم و بازی با اعداد!!

برای مثال در فصل‌ها و زیرفصل‌ها ‌بندی به نام حمل‌و‌نقل در کشور دیده نمی‌شود چه برسد. به «حمل‌ونقل عمومی درون و برون‌شهری»، حتی در امر شهرسازی و حقوق شهروندان نیز مطلبی ملاحظه نمی‌گردد. در بخش هدف‌گذاری‌‌ها هم از این مساله خبری نیست. در فصل دوم، زیربنایی، در بخش مسکن فقط بند ب ماده 120 اشاره به حمل ونقل عمومی دارد و آن‌هم در حد 5% افزایش یعنی سالانه 1% که ناچیز است. و عقب ماندگی‌‌ها را به هیچ‌وجه جبران نمی‌کند. و حتی منابع مالی مطرح در ماده 120 کفاف همین 1% رشد را نیز نمی‌دهد. 

این ماده و بند می‌گوید «شهرداری مراکز استان‌ها مکلفند با استفاده از حداقل 50% از منابع عوارض موضوع ماده 39 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1400 اقدامات زیر را به عمل آوردند و نسبت به توسعه زیرساخت‌ها و تامین ناوگان حمل‌ونقل عمومی، به نحوی اقدام نماید تا در پایان برنامه سهم حمل‌ونقل عمومی درون‌شهری نسبت به ابتدای برنامه به میزان حداقل 5% افزایش یابد. 

اگر فرض بر این باشد یعنی برای تهران سالی حداکثر 2 کیلومتر مترو ساخته شود و اگر منظور تجهیزات متحرک واگن باشد یعنی حداکثر دو قطار مترو اضافه شود و اگر اتوبوس باشد یعنی حداکثر 36 اتوبوس شهری سالانه تامین گردد. 

بهتر بود به سند توسعه حمل‌ونقل عمومی کشور اشاره می‌شد. شایان ذکر است برای رسیدن به 10% صرفه‌جویی در مصرف انرژی یکی از موارد بسیار مهم حمل‌ونقل عمومی است که به آن پرداخته نشده است، در صورتی که به بحث ترانزیت کالا پرداخته شده است. در بخش مسکن هم به حمل‌ونقل عمومی پرداخته نشده است. هم‌اکنون بحث (توسعه حمل‌و‌نقل‌محور) TOD در جهان مطرح است که متاسفانه مطلبی در ایران برنامه از آن دیده نمی‌شود.

در ماده 110 برنامه به افزایش محدوده تهران پرداخته شده که به نظر امر خطرناکی است، یا در ماده 114، کمیسیون ماده 5 از شهرداری تهران منفک و به وزارت راه و شهرسازی منتقل گردیده و از اختیارات شهرداری تهران کاسته می‌شود. به کمیسیون ماده 100 شهرداری‌ها هم نماینده وزارت راه و شهرسازی اضافه شده است. به نظر این موارد باید در شورای شهر تهران به بحث گذاشته و عکس‌العمل لازم و در خور نشان داده شود.