17 تصمیم غیر کارشناسی آنچنان بلایی بر سر صندوق‌های بازنشستگی آورده که تا نسل‌ها درگیر آن هستند

نشست «بسط مفهومی و نظری مسئولیت اجتماعی» عصر امروز(چهارشنبه 28 مرداد ماه) با همکاری گروه مسئولیت اجتماعی انجمن جامعه شناسی ایران و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات برگزار شد.

به گزارش جماران، مهم‌ترین بخش‌های سخنان علی ربیعی را در این نشست می‌خوانید:

• جامعه ایران دچار تغییرات ارزشی گسترده‌ای شده است.
• یک وقت فقر استثناء بود و برای آن برنامه ریزی می کردیم. اما وقتی 30 درصد از جامعه بر اساس آمار رسمی در تله فقر گرفتار شده اند مسأله خیلی بنیادی تر می شود و به نظر می رسد بیش از هر دوره دیگری نیاز به مسئولیت اجتماعی داریم.
• برداشت من از مسئولیت اجتماعی این است که هر کسی در هر جایی هست به آثار فعالیت یا عدم کنش خودش توجه کند. این را می شود در هر جایی بسط داد و متأسفانه شاهدیم افرادی غیر مسئولانه در مسئولیت هایی قرار می گیرند. به عنوان مثال 17 تصمیم غیر کارشناسی آنچنان بلایی بر سر صندوق های بازنشستگی آورده که تا نسل ها درگیر آن هستند.

مهم‌ترین بخش‌های سخنان محمد فاضلی نیز در این نشست را می‌خوانید:

• مسئولیت اجتماعی شرکتی خیریه نیست، این سوء تعبیر سال‌ها است که در ایران وجود دارد.
• یک شرکتی در منطقه ای کار صنعتی و محیط زیست را تخریب می کند و ما به ازای آن در معامله‌ای با قدرتمندان محلی یا ملی یک مسجد یا دو مدرسه می سازد. یعنی گازهای خروجی یک کارخانه مردم را از نفس می اندازد و بعد درمانگاهی می سازد که زخم پایشان را ببندد.
• این به نوعی به یک رشوه اجتماعی برای سکوت تبدیل شده است. اول باید این را نفی کرد و به صراحت در موردش حرف زد.
• فرض کنید یک کسی در میانکاله پتروشیمی بسازد و یک منطقه محیط زیستی را تخریب کند و ما به ازای آن یک مدرسه درست کند. مسئولیت اجتماعی شرکتی نماد سطح بالاتری از «عقلانیت توسعه» است.
• این کار نه تنها نماد رشد و عقلانیت توسعه نیست، بلکه حماقت توسعه است. به نظر من مسئولیت اجتماعی انجمن جامعه شناسی این است که این را باید نقد کرد.
• عمده شرکت‌های ما اساسا پایداری اقتصادی ندارند؛ مجتمع های کسب و بازتولید رانت هستند.
• اولین مسئولیت اجتماعی هر شرکت این است که کارش را درست انجام بدهد. مسئولیت اجتماعی شرکتی باید به بهبود کاری که انجام می دهد کمک کند.
• تصویب قانون برای مسئولیت اجتماعی در سیاست و اقتصاد ایران، مجوز دادن به بروکرات‌‌ها و گرفتن نفس بخش خصوصی است.
• غیر ممکن است شرکت خصوصی در ایران پیدا کنید که نامه ای از یک نماینده یا بروکرات نداشته باشد که فلانی را استخدام کن و یا فلان مدرسه و درمانگاه را بساز. چیزی که باید اتفاق بیفتد، حاکمیت قانون بر عملکرد شرکت ها است.
• مسئولیت اجتماعی حکومت تصویب قانون در این مرحله نیست؛ اگر قانون برای آن تصویب شود یک گردنه دیگر به گردنه ها اضافه می کند. یعنی به بستری برای معامله بوروکرات ها و بخش خصوصی تبدیل خواهد شد.
• وظیفه حکومت این است که موانع کارآمدی و اثربخشی شرکت ها را بردارد، حاکمیت قانون را تضمین کند و اجازه بدهد که شرکت ها به بهترین شکل عملکردش خودشان را ارائه بدهند.
• مسئولیت اجتماعی چیزی نیست که شما تحمیل کنید؛ در اصل  به قانون بازار سپرده شده و یک عقلانیت اقتصادی است. وظیفه قانونگذار این است که شرایطی فراهم کند که شرکت ها مجبور باشند و بتوانند در محیط قانونی حداکثر بهره وری را داشته باشند.
• شرکت‌ها در رقابت برای کارآمدی بهتر، بازار بیشتر و تصویر اجتماعی به سراغ مسئولیت اجتماعی می روند و مسئولیت اجتماعی چیزی نیست که با قانون تحمیل کنید.
• ممکن است شما به عنوان امر تشویقی بگویید اگر یک استادی علی رغم اینکه فیزیکدان است در عرصه عمومی هم کارهایی انجام می دهد اما اگر تنبیهی کنید، یقین بدانید که در عرصه اقتصاد سیاسی ایران هیچ مسئولیت اجتماعی رقم نخواهد خورد.
• مسئولیت های اجتماعی قرار نیست جایگزین کارکردهای سایر دستگاه‌ها شود. او قرار است کار خودش را درست انجام بدهد. چه کسی گفته وزارت نفت باید ساختمان محیط زیست بسازد؟! 
• مهم‌ترین بخش‌های سخنان مشکات اسدی نیز در این نشست را می‌خوانید:
• واقعیت این است که مفاهیمی مثل مسئولیت اجتماعی، کارآفرینی اجتماعی، خیریه و توانمندی اجتماعی به شدت با هم خلط شده اند. انتظار از انجمن جامعه شناسی و اساسا دانشگاه محافظت کردن از این مفاهیم است.
• وقتی شما زمین بازی را طراحی می کنید به معنای این است که بازیگران مختلف را به رسمیت شناخته اید. مسئولیت اجتماعی یک پروژه مشارکتی است و ان جی او ها و شرکت ها در سایزهای مختلف باید سهم داشته باشند و رسانه به صورت جدی در مسئولیت اجتماعی باید نقش داشته باشد.
• بدیهی است که اگر مسئولیت اجتماعی خودش را درست انجام بدهد، منجر به توسعه آن کسب و کار می شود. دولت باید تسهیل گری کند. یعنی زمین بازی را تعریف و کمک کند که بازیگران دیگر ارتباط بگیرند. 
• درآمد بیش از 10 میلیون نفر متأثر از تاکسی های اینترنتی است، فناوری اطلاعات بستر بسیار مهمی برای مسئولیت اجتماعی است.
• خیریه های بزرگی که در ایران طبق اسناد بالادستی اجازه جمع کردن پول های مردم را دارند، حنایشان پیش مردم رنگی ندارد و این را در موارد مختلف تجربه کرده‌ایم.
• پروژه های مسئولیت اجتماعی پیچیده است و نیاز به همراهی بازیگران مختلف دارد. تجربه و مشاهده ما نشان داد که پروژه های مسئولیت اجتماعی به شدت با شرط بلوغ کارها ارتباط دارند. در پروژه های اجتماعی نظارت نقش بسیار جدی دارد و ما موظف به دادن گزارش هستیم.

همچنین مهم‌ترین بخش‌هایی سخنان روزبه کردونی در این نشست را در ادامه می‌خوانید:

• ما در حوزه های اجتماعی رفاهی یک دام داریم که در حوزه مسئولیت اجتماعی باید از آن عبور کنیم. اگر بخواهیم منتظر باشیم همه ابعاد انجام شود، رویکرد اشتباهی است.
• اصولا برخی معتقدند مفهوم مسئولیت اجتماعی منسوخ شده و اتفاقا بهانه ای است برای اینکه شرکت ها مسئولیت اجتماعی خود را انجام ندهند و به خاطر همین مفاهیم جدید تولید شده است.
• امروز هنوز «مسئولیت اجتماعی شرکتی» در ایران تبیین نشده ولی در خیلی از کشورها مثل هند اصولا جایگاهی ندارد و با مسئولیت شرکتی روبرو است.
• شرکت‌های ما فاضلاب تولید می‌کنند، توجه به محیط زیست ندارند و با کلکسیونی از اعتصاب های کارگری مواجه هستیم و بعد می گویند می خواهیم مسئولیت اجتماعی انجام بدهیم. در حالی که در مسئولیت اجتماعی شرکتی اولین اولویت رضایت کارمندان شما است.
• مهمترین مسئولیت اجتماعی شرکت ها تولید ثروت است اما اگر بخواهیم ثروت هم ایجاد کنیم باید این سؤال را پاسخ بدهیم که هدف مردم هستند و یا تجارت و سود هدف است؟ اینجا است که هدف تغییر می کند و راجع به تجارت مسئولانه می توانید صحبت کنید.
• نگاه دولت به مسئولیت اجتماعی حیات خلوتی است که چاله چوله ها را پر کند. در کشورهای دیگر راز بقا کسب رضایت مردم، وفاداری به محیط زیست است و در برخی مناطق کشور ما راز بقا تأمین منافع ذی نفعان خاص است و بنابر این مدیر آن شرکت منابع را برای راز بقایش صرف می کند.
• به هر حال وقتی از مسئولیت اجتماعی شرکت صحبت می کنیم نمی توانیم خودمان را از فضای ملی و دینی که در آن هستیم دور بدانیم؛ ما باید تفاوت مفهومی قائل باشیم.
• نمی توانید در کشوری که کلکسیونی از مفاهیم خیریه دارد بگویید نسبت به آنها بی تفاوت هستید. من معتقدم باید تبیین کرد و آن وقت می توانید
• اگر به سمت ضابطه‌مند کردن هزینه‌های مسئولیت‌های اجتماعی نرویم، تصویب قانون بد، بدترش می کند. راهگشا تجارب با دنیا است. اما رها کردن این حوزه چیزی بالاتر از چیزی که الآن داریم به ما خروجی نخواهد داد.
• هیچ کس نمی تواند بگوید منابع مسئولیت اجتماعی شرکت های ما چقدر است؛ چون این عدد اصلا شفاف نیست.
• اصولا بوروکراسی ما گزارش به بالا است و وقتی به گزارش به پایین دست می رسیم نه مهارتش را داریم و نه اصلا قبولش داریم. برای همین است که 10 نفری که در پست من تأثیر دارند را باید حفظ کنم؛ نه 10 میلیون نفری که از کار من تأثیر می گیرند.