آلودگی هوا، چهارمین خطر شهر تهران را دریابیم؛ ظاهرا نمایندگان مجلس در این خصوص مساله‌ای ندارند!!

زهرا نژاد بهرام عضو سابق شورای شهر تهران طی یادداشتی برای روزنامه اعتماد نوشت: فرونشست زلزله سیلاب به علاوه آلودگی هوا، تهران را تهدید می‌کند؛ باور کنیم.

تقریبا بیش از یک دهه است که مساله آلودگی هوا به عنوان چهارمین عامل در تهدیدات سرزمینی شهر تهران خودنمایی کرده است. در طول این زمان با تصویب قانون هوای پاک در سال 1396 بارقه امیدی برای رفع این تهدید برای شهرهای بزرگ به خصوص تهران حاصل شد اما خیلی زود به عنوان خطوطی روی کاغذ خودنمایی کرد.

بی‌توجهی، کم‌توجهی و نادیده‌انگاری مساله هوای پاک از سوی دستگاه‌های گوناگون منجر به شرایط کنونی شده است که تنفس را در شهر تهران به شماره انداخته است. مقایسه روزهایی که شهر‌ها از هوای پاک برخوردار بودند در طول این یک دهه موید کاهش آن است، در حالی که انتظار می‌رفت این قانون بستری برای افزایش هوای پاک و دوری از آلودگی باشد.

بی‌توجهی دستگاه‌های تعریف‌شده در این قانون در کنار عدم وجود عزمی جدی برای جلوگیری از آلودگی بستری شده که هر روز بیش از گذشته با این معضل روبه‌رو می‌شویم آنگونه که در در تابستان نیز گریبان شهروندان را گرفته است.

بر اساس آخرین آمارها در ۱۰ سال گذشته (۱۳۹۲-۱۴۰۱) تهرانی‌ها فقط ۱۵۰ روز هوای پاک را تجربه کردند اما در مقابل ۱۱۳۶ روز هوای آلوده (ناسالم برای گروه‌های حساس، ناسالم، بسیارناسالم، خطرناک) داشتند، در ۱۰ سال گذشته بهترین سال از منظر هوای پاک مربوط به سال ۱۳۹۷ می‌شود، سالی که تهرانی‌ها ۲۸ روز هوای پاک، ۲۷۸ روز هوای قابل‌قبول و ۵۹ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس را تنفس کردند اما بدترین روزها برای سال گذشته (۱۴۰۱) است، تهرانی‌ها در سال ۱۴۰۱ فقط ۳ روز هوای پاک و ۱۹۲ روز هوا در وضعیت قابل قبول داشتند، در مقابل ۱۳۲ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، ۳۴ روز هوای ناسالم برای همه گروه‌ها، ۲ روز هوای بسیار ناسالم و ۲ روز هم هوای خطرناک را تجربه کردند، اتفاقی (ناسالم و خطرناک) که حداقل در ۱۲ سال گذشته بی‌سابقه است. 

مساله آلودگی هوا در تهران و شهرهای بزرگ دامنه گسترده‌ای پیدا کرده است؛ آنگونه که امروزه شهرهای کوچک نیز با این معضل روبه‌رو هستند و به نظر می‌رسد خطرات تهران از منظر آلودگی هوا و فرونشست و زلزله و سیلاب دامنه‌ای وسیع‌تر پیدا کرده است! با این نگاه بار دیگر برای سلامت و زیست ایمن برای شهروندان گذشته از تذکرهای متعدد کارشناسان و شهروندان و اعتراضات آنها به این معضل باید چهارمین تهدید شهر تهران را که آلودگی هوا است جدی گرفت! در حالی که برخی مسوولان با انکار عدم بروز زلزله از آمادگی شهر برای وقوع احتمالی آن شانه خالی می‌کنند و مساله فرونشست زمین که نسبت به مقیاس جهانی چندین برابر است را نادیده می‌انگارند و وقوع احتمالی سیل را در شهر جدی نمی‌گیرند هرچند که طی سال‌های اخیر خطرات آن به کرات احساس شده! اما نمی‌توانند مساله آلودگی هوا را نبینند! شهرهای بزرگی از جهان در گذشته درگیر این معضل بودند، اما با مدیریت و با اتکا به سختگیری‌های قانونی و تسهیلات حقوقی توانستند مساله آلودگی هوا را مرتفع و این خطر خودساخته انسان را برطرف کنند اما ظاهرا مسوولان ملی و محلی در کشور نسبت به این مساله حالت دیگری پیدا کرده‌اند و در برابر عوارض و عوامل آن بی‌حس شده‌اند!

این به معنی آن است که بر اساس آمارهای ارایه‌شده در سال گذشته 26 هزار نفر از این معضل جان خود را از دست می‌دهند که 6 هزار نفر آنها در تهران بوده‌اند! این به معنی آن است که هزینه‌های ناشی از بهداشت و درمان افزایش می‌یابد این به معنی آن است که انسان‌های بی‌دفاع در برابر آلودگی هوا مبارزه حیاتی می‌کنند و این به معنی آن است که حق شهروندی آنها جدی گرفته نمی‌شود!! از این رو به نظر می‌رسد راهکارهای کوتاه‌مدت هم به حاشیه رانده شده است؛ از زوج و فرد کردن خودروها تا وعده‌های تکمیل ظرفیت برای حمل و نقل عمومی و.... و همه اینها به قیمت تنفس به شماره افتاده ناشی از آلودگی هوا است!

لذا پیش از هر چیز با توجه به کم‌توجهی مسوولان ملی نسبت به این مهم لازم است مسوولان شهری با استفاده از ظرفیت‌های قانونی نسبت به ابزارهای خود بازبینی کنند و با تکیه بر اختیارات نسبت به کنترل آلودگی با اتکا به خروج خودروهای فرسوده ممنوعیت برای تردد موتوسیکلت‌ها در شرایط اضطراری هوا توقف ساخت‌وسازها و جلوگیری از تردد ماشین‌های سنگین و بازبینی مجدد وضعیت خودروهای عمومی از نظر معاینه فنی، اقدام کنند!

تلاش‌های مدیریت شهری قادر است حداقل نوعی امید به بهبود را برای شهروندان تدارک ببیند، در این میان توجه شورای شهر به این امر به عنوان نمایندگان مردم قادر است فضای قابل تحملی را برای آلودگی هوا که چهارمین تهدید شهر تهران است را ایجاد کند. ظاهرا نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این خصوص مساله‌ای ندارند!!